همستری که محبوب شد

سال‌های ابتدایی دهه 80 شمسی در یک اداره کوچکی وابسته به یکی از وزرات‌خانه‌های ایران کارمند بودم. آن سال‌ها روزگار جان دوباره گرفتن شرکت گلدکوئست بود. ماجرای گلدکوئست را هم‌سن و سالان من به خوبی یادشان هست، شرکتی هرمی، یکی از 10 زیرشاخه کوئست اينترنشنال که به یکباره همچون قارچ از زمین سر بیرون آوردند.

در آن روزگار خبری از پیام‌رسان‌های ریز و درشت نبود. تنها پیام‌رسان موجود همان یاهو مسنجر بود و به همان هم تنها عده قلیلی دسترسی داشتند. این پیام‌رسان صرفا برای گفت‌وگو بود و لینک فرستادن و لینک دیدن در آن هنوز به مخیله کسی خطور نکرده بود، بنابراین دعوت به شرکت‌های هرمی هم کاملا به‌صورت سنتی و دستی و با یک برگه کاغذ انجام می‌شد.

اداره‌ای که من در آن مشغول به کار بودم، تقریبا پنجاه شصت نفر کارمند داشت و به غیر از رئیس اداره و من، بقیه کارمندان بدون استثنا عضو این شبکه‌ هرمی بودند. تمام آن کارمندان خبر داشتند که من و رئیس عضو گلدکوئست نیستیم. کسی جرات درافتادن با رئیس اداره را نداشت، اما خاطرم هست هر روز صبح که پا به اداره می‌گذاشتم، روی میزم انبوه برگه‌های دعوت به عضویت پخش بود. هر روز در تمام هشت 9 ساعتی که در اداره بودیم، یکی از بارهایی که بر دوش می‌کشیدم این بود که بتوانم در کمال احترام و بدون ناراحت کردن کسی تقاضای این همکاران را برای عضویت از طریق دعوت‌نامه هر کدام از آنها رد کنم.

موضوع بر سر بی‌توجهی به خواست همکاران نبود؛ مسئله این بود که من فرد خیلی خوشبینی نیستم و همیشه به موضوعاتی اینچنینی با دیده بدبینی نگاه می‌کنم. من همیشه از آنچه که به‌یکباره در جامعه شیوع پیدا می‌کند نگرانم؛ معمولا تا حد امکان خود را از این مسائل کنار می‌کشم و سعی می‌کنم از دور اوضاع را زیر نظر داشته باشم؛ البته همیشه هم این از دور اوضاع را زیر نظر داشتن به نفعم نبوده است. همیشه که قرار نیست تمام دعوتنامه‌ها از نوع گلدکوئستی باشد. مثلا همین « همستر کامبت» که این روزها به‌یکباره مثل قارچ در تمام گوشی‌های هوشمند دیده می‌شود.

گویا تاریخ تکرار می‌شود. چند روزی‌ست همین که صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب تلگرام را چک می‌کنم بدون استثنا با این پیغام مواجه می‌شوم که «فلان کس joined Telegram». متوجه می‌شوم کسانی روی گوشی خود تلگرام نصب کرده‌اند که سن‌وسالی از آنها گذشته و معمولا روزگار خود را در پارک‌ها می‌گذرانند. بعد از چند دقیقه از همان‌ها که روزگارشان در پارک‌ها می‌گذرد و نیز دیگرانی که فعلا وقت پارک رفتنشان نیست، لینکی در تلگرام دریافت می‌کنم که همگی من را تشویق می‌کنند از طریق لینک ارسالی آنها وارد رباتی شوم که کوین ماین می‌کند. و حتما هم از طریق لینک آنها باشد تا امتیاز بگیرند. جل‌الخالق! کسانی برایم دعوتنامه فرستاده‌اند که اصلا مفهومی به نام ماین برایشان آشنا نیست!

انگار برگشته‌ام به آغاز دهه هشتاد. همان روزها که سعی داشتم به همکارانم بقبولانم که در توان من نیست برگه دعوتنامه به دست به دنبال کسی باشم که قبول کند از طریق من عضو گلدکوئست شود. حالا من قرار است این لینک‌ها را در فهرست مخاطبین تلگرامم به چه کسی ارسال کنم؟

در مباحث فلسفی اصلاحی وجود دارد به‌نام «روح‌زمانه». روح زمانه روش و نوع تفکر و احساسات یک مقطع زمانی یا به عبارت دیگر دوران خاصی را تشریح یا توجیه می‌کند. اما در مقابل آن اصطلاحی وجود دارد که به آن «ترند» یا روند یا جریان می‌گویند. این واژه که از دنیای مد و فشن وارد حوزه دیجیتال مارکتینگ شده است، به‌معنی روند جدیدی است که در یک بازه زمانی خاص دیده می‌شود. وجه مشخصه ترند این است که عامل توجه انسانی در آن بسیار بارز است، مرز و حد مشخصی داشته و قابل شناسایی‌ست. در واقع ترند موضوعی است که جوامع به خاطر شرایط ویژه به آن علاقمند می‌شوند، بنابراین ترندها کیفیتی زودگذر دارند، مثلا چند ماه تا چند سال. ترندها را یا فعالین سیاسی می‌سازند، یا فعالین اقتصادی یا فعالین رسانه‌ای. ترندها معمولا به‌همان سرعتی که آمده‌اند می‌روند. در مقابل روح زمانه گستره زمانی طولانی‌تری دارد و نافذتر است و گاه تا سده‌ها طول می‌کشد. منشاء ترند را می‌توان با کمی تحقیق یافت اما منشا روح زمانه به راحتی قابل شناسایی نیست. و البته مخالفت با روح زمانه همیشه وجود دارد، اما ترند معمولا به راحتی، احتمالا بدون هیچ مخالفتی و در سطح وسیعی پذیرفته می‌شود. کسانی که ترندها را می‌سازند یا مشهور می‌شوند یا ثروتمند یا هر دو.

حال با توجه به وضعیت همستر کامبت، می‌‌توان گفت احتمالا همستر کامبت ترند روزگار کنونی است.

 همستر کامبت چیست؟

تا لحظه تنظیم این گزارش بر اساس آمار رسمی وب‌سایت کوین مارکت کپ، تعداد بازیکنان همستر کامبت به 78 میلیون نفر رسیده و این بازی روزانه 31 میلیون نفر کاربر دارد. در حساب ایکس تیم سازنده این پروژه هم ضمن تایید خبر 78 میلیون کاربر، نوشته شده که روزانه 31 میلیون نفر به طور فعال همستر کامبت را بازی می‌کنند، 6.5 میلیون گیمر به‌طور همزمان عضو آن هستند و 13.5 میلیون نفر هم عضو کانال یوتیوب آن هستند. 4.8 میلیون کاربر هم در شبکه ایکس این پروژه را دنبال می‌کنند.

سازندگان این پروژه مدعی هستند که این مجموعه نه تنها در تلگرام بلکه در کل صنعت کریپتو به بزرگ‌ترین مجموعه سرگرمی تبدیل شده‌اند. بنابراین  آنها تصمیم گرفتند محصول و توکن آینده خود را در TON عرضه کنند.

هرچند احتمالا حالا دیگر همه همستر کامبت را می‌شناسند، اما توضیح مختصری در باره این بازی ارائه می‌شود. همستر کامبت یک بازی مبتنی بر تلگرام است که شانس زیادی برای تبدیل شدن به نات‌کوین جدید از نظر موفقیت دارد. نات‌کوین نوعی بازی کریپتویی برای کسب درآمد Play-To-Earn» » یا به اختصار P2E است که کاربران آن می‌توانند از طریق بازی‌کردن درآمد کسب کنند.

به طور مشخص نات‌کوین (Notcoin (NOT)) یک توکن و بازی برای کسب درآمد در اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام است که به‌شدت محبوب شده و یکی از اعضای جدید اکوسیستم شبکه باز (TON) است. این پروژه در اواخر سال 2023 راه اندازی شد و در ابتدا کاربران را ملزم به ضربه زدن به یک سکه طلای مجازی برای کسب توکن NOT می‌کرد؛ این ضربه زدن شبیه همان ماین کردن توکن بود.

در ماه مه 2024، این بازی پتانسیل کسب درآمد خود را افزایش داد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که توکن NOT می‌تواند در سال 2025 به قیمت 0.047 دلار برسد. هرچند جزئیات آن هنوز مشخص نیست.

بازی همستر کامبت بازیکنانی دارد که نقش مدیران عامل در یک صرافی ارز دیجیتال را بر عهده می‌گیرند و سعی می‌کنند امپراتوری خود را رشد دهند. وقتی بازیکنان شروع می‌کنند، باید برای کسب امتیاز ضربه بزنند، اما در آینده می‌توانند از ارز خود برای انجام مبادله استفاده کنند. بازی اجازه می‌دهد تا امتیازات کسب شده در آن در نهایت به توکن تبدیل شود.

پاول دوروف، مدیر تلگرام، اخیرا در پستی اعلام کرد که مردم از نات‌کوین درآمد خوبی کسب کرده‌اند و او از این بابت خوشحال است. او نوشته بود دو هفته پیش، ۶ میلیون دلاری که به صورت نات‌کوین به من هدیه داده شد، ۴ برابر افزایش قیمت پیدا کرده و حالا ارزش آن به ۲۴ میلیون دلار رسیده است!

چرا همستر کامبت؟

فعالین بازار ارز دیجیتال می‌گویند اخیرا ارزش نات‌کوین تا 323 درصد افزایش یافته است. نات‌کوین در حال حاضر با قیمت 0.02472 دلار معامله می‌شود که نسبت به روز قبل از نوشتن این گزارش افزایش 1.84 درصدی را نشان می‌دهد. این کوین در هفته و ماه گذشته به ترتیب 161.23 درصد و 70.82 درصد رشد ارزش داشته است. این عملکرد ارزش بازار نات‌کوین را به 2.54 دلار رسانده و آن را در جایگاه 47 قرار داده است.

اما شاید به غیر از آینده‌ای که برای نات‌کوین پیش‌بینی می‌شود، یکی از دلایل چرایی محبوبیت همستر کامبت در ایران به خاطر خود تلگرام باشد. تلگرام اپلیکیشنی‌ست که علاوه بر راحتی کار با آن و ابزارهایی که در اختیار کاربر قرار می‌دهد و نیز امنیت فوق‌العاده‌اش، از جمله اپلیکیشن‌های فضای مجازی در ایران است که در وضعیت فیلترینگ شدید اینترنت در ایران هم باز توانسته در حد بسیار قابل قبول نیازهای کاربران خود را مرتفع سازد. ارائه ابزارهایی چون پروکسی‌های تلگرام، بستر رشد این اپلیکیشن را در اینترنت فیلتر شده ایران فراهم ساخته است.

بر اساس آمار سایت telemetr درحال‌حاضر ۲۱۰ هزار و ۸۰۰ کانال ایرانی در تلگرام فعال هستند که در مجموع یک میلیارد کاربر دارند. در رتبه‌های بالاتر از ایران، تنها روسیه و هند قرار گرفته‌اند که با توجه به جمعیت این کشورها، کاملا منطقی به نظر می‌رسد. بر اساس نظرسنجی که ایسپا انجام داده 34.2 درصد مردم از تلگرام استفاده می‌کنند.

تلگرام با معماری ایمن و قابلیت‌های پیشرفته ربات‌هایش، به بستری مناسب برای توسعه بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین تبدیل شده است. این بازی‌ها از توانایی تلگرام برای مدیریت تعاملات پیچیده بین کاربران و پایگاه وسیع آن در بین کاربران استفاده می‌کنند. در این زمینه، همستر کامبت به عنوان یک رقیب جدید ظاهر شده است که نوید یک تجربه بازی منحصر به فرد و جذاب را می‌دهد.

همستر کامبت یک بتل‌گیم است که عناصر استراتژی و مجموعه را با هم ترکیب می‌کند و بازیکنان همسترهای مجازی را در نبرد با سایر کاربران کنترل می‌کنند. هر همستر ویژگی‌ها و توانایی‌های منحصر به فردی دارد که از طریق بازی امکان بهبود آن بالا می‌رود. بازیکنان می‌توانند با استفاده از پلتفرم تلگرام، مستقیما از طریق دستورات ربات با بازی تعامل داشته باشند و بازی روان و قابل دسترسی را تجربه کنند.

هر همستر ویژگی‌های خاصی مانند قدرت، سرعت و استقامت دارد که بر نتیجه بتل‌ها تاثیر می‌گذارد. بازیکنان می‌توانند با استفاده از آیتم‌های خاص یا با شرکت در رویدادهای بازی، همسترهای خود را تقویت کنند.

یکی از جنبه‌های کلیدی همستر کامبت اقتصاد مبتنی بر ارز دیجیتال آن است. بازیکنان می‌توانند با شرکت در بتل‌ها، انجام ماموریت‌ها و دستیابی به پیروزی، توکن کسب کنند. از این توکن‌ها می‌توان برای خرید همسترهای جدید، ارتقاء همسترهای موجود یا تجارت با بازیکنان دیگر استفاده کرد.

دلایل محبوبیت همستر کامبت

یکی از هیجان‌انگیزترین عناصر همستر کامبت، ایردراپ توکن است. ایردراپ به روشی گفته می‌شود که در مواقع بحران، اقلام ضروری از هواپیما برای مردم فرستاده می‌شود. ایردراپ در کریپتو به معنی توزیع یا اهدای رایگان توکن به عنوان پاداش است. ایردراپ‌ها معمولا با اهداف بازاریابی و تبلیغاتی برگزار می‌شوند و فعالان حوزه بلاکچین و رمزارز را با یک پروژه آشنا می‌کنند. ایردراپ همستر کامبت به عنوان فرصتی برای کاربران اولیه است تا توکن‌ها را به صورت رایگان دریافت کنند. برای استفاده از این فرصت، کاربران باید با عضویت در کانال رسمی تلگرام بازی، چند کار ساده انجام دهند: دنبال کردن شبکه‌های اجتماعی پروژه و دعوت از دوستان برای پیوستن به بازی. پس از تکمیل این بخش، کاربران مقدار از پیش تعیین شده‌ای از توکن‌ها را مستقیما در کیف پول رمزنگاری خود دریافت می‌کنند.

این ایردراپ یکی از دلایل محبوبیت همستر کامبت است اما عوامل متعددی در افزایش محبوبیت این بازی نقش دارند که از جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:

نوآوری و سرگرمی: این بازی یک تجربه منحصر برای کاربر به ارمغان می‌آورد که ترکیبی از استراتژی، جمع‌آوری و مبارزه (کامبت) است و همه در یک محیط سرگرم کننده و رقابتی جمع شده‌اند.

دسترسی: همستر کامبت با استفاده از تلگرام به عنوان یک پلتفرم، این بازی را بدون نیاز به نصب اپلیکیشن‌های اضافی برای مخاطبان گسترده‌ای دسترس‌پذیر کرده است.

اقتصاد بازی: ادغام ارزهای رمزنگاری شده و توکن‌ها یک اقتصاد بازی پویا ایجاد می‌کند، به‌طوری‌که بازیکنان می‌توانند ارزش واقعیْ کسب و معامله کنند.

بازاریابی ویروس‌وار: بازاریابی ویروس‌وار، نوعی بازاریابی در دنیای اینترنت است که همانند ویروس زیستی، ویروس رایانه‌ای یا میم اینترنتی در شبکه اجتماعی، ایمیل و شبکه‌های موبایل به صورت متن، تصویر، کلیپ، فیلم کوتاه و تصویر متحرک انجام می‌گیرد. همستر کامبت در بستر تلگرام با این حجم از کاربر به‌خوبی از این نوع بازاریابی بهره برده است.

اجتماع: ماهیت تعاملی و اجتماعی تلگرام، تشکیل یک جامعه فعال را تسهیل کرده و به رشد بیشتر بازی کمک می‌کند.

آینده بازی جدید تلگرام

اگر قرار است از آینده بازی جدید تلگرام بگوییم، ابتدا باید از آینده خود تلگرام بنویسیم. پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام، در مصاحبه‌ای با فایننشیال تایمز گفته بود که انتظار دارد تلگرام که اکنون بیش از 900 میلیون کاربر دارد، تا سال 2025 سودآور شود. تلگرام بیزینس بخشی از همین آینده است که برای دسترسی به آن کاربران باید اشتراک نسخه پرمیوم تلگرام را داشته باشند. تلگرام پرمیوم مجموعه‌ای از ویژگی‌های ارتقا یافته در iOS و اندروید است با هزینه ماهانه 4.99 دلار. در دسامبر 2022، تلگرام پرمیوم از یک میلیون مشترک عبور کرد. در ژانویه 2024، دوروف اعلام کرد که تلگرام پرمیوم به 5 میلیون مشترک افزایش رسیده است. تلگرام پرمیوم ابزارها و ویژگی‌هایی را فراهم می‌کند که مشتریان تجاری را قادر می‌سازد بدون نیاز به دانستن نحوه کدنویسی از آن استفاده کنند. تمام این آمار نشان می‌دهد رشد پیام‌رسان تلگرام به سرعت گسترده‌تر می‌شود.

حالا کارشناسان بر این عقیده‌اند که همستر کامبت با محبوبیت روزافزون خود این پتانسیل را دارد که به معیاری در چشم‌انداز بازی‌های رمزنگاری تبدیل شود. توسعه دهندگان در حال حاضر بر به‌روز‌رسانی‌ها و ویژگی‌های جدید این بازی متمرکز هستند تا ضمن حفظ علاقه کاربران، بازیکنان جدیدی جذب کنند. علاوه بر این، گسترش این پلت‌فرم می‌تواند همکاری با سایر پروژه‌های بلاک‌چین و ادغام با بازی‌ها و خدمات دیگر را هم به همراه داشته باشد.

محبوبیت بازی‌های رمزنگاری شده در تلگرام به دلیل سادگی و در دسترس بودن در حال افزایش است. با یک گوشی هوشمند و یک حساب تلگرام، کاربران می‌توانند با انجام بازی‌های تعاملی، استخراج ارزهای دیجیتال را شروع کنند. این بازی‌ها ترکیبی منحصربه‌فرد از سرگرمی و پتانسیل کسب درآمد را به‌همراه دارند و طیف متنوعی از کاربران را از گیمرهای معمولی گرفته تا علاقه‌مندان جدی به ارزهای دیجیتال جذب می‌کنند.

ربات‌های تلگرام استخراج کریپتو را برای کاربران تسهیل می‌کنند. این ربات‌ها فرآیند ماینینگ را ساده سازی کرده و کسب پاداش در قالب ارزهای دیجیتال را برای کاربران آسان می‌کنند.

نات‌کوین در تاریخ 16 مه در صرافی Bybit فهرست شد. این ارز دیجیتال پس از رشد صعودی، به ارزش بازار 2.3 میلیارد دلار رسید و به پنجاه و یکمین ارز دیجیتال بزرگ در CoinMarketCap تبدیل شد.

به گفته جاستین هیون، مدیر ارشد سرمایه گذاری در بنیاد TON، نات‌کوین و سایر اپلیکیشن‌های تلگرام مینی «اسب تروای» پذیرش انبوه بلاک‌چین خواهند بود و می‌توانند 500 میلیون کاربر بعدی رمزارز را به این حوزه وارد کنند. هیون در مصاحبه‌ای با کوین تلگراف گفته است: وارد کردن 500 میلیون نفر به حوزه بلاک چین تا سال 2028، که هدف ماست، نیازمند این است که کاربران با بلاک‌چین تعامل داشته باشند بدون اینکه اصلا متوجه این تعامل شوند.

علاقه رو به رشد معامله‌گران خرده‌فروشی از طریق پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی یکی از عوامل محرکه اصلی افزایش قیمت نات‌کوین و رسیدن آن به بالاترین سطح در تاریخ آن است. تنها دو هفته پس از راه‌اندازی نات‌کوین، این ارز تبدیل به دومین ارز دیجیتال پرمخاطب در بازه زمانی 12 ساعته شد. با ادامه رشد سرمایه گذاران این حوزه، نات‌کوین به پنجمین ارز دیجیتال پرمعامله در بازار تبدیل شد و بر اساس اعلام وب‌سایت CoinGecko، در سوم ژوئن حجم معاملات به بیش از 4 میلیارد دلار رسید.

علی مارتینز، تحلیلگر ارزهای دیجیتال، به وب‌سایت CoinGecko گفته است که علاقه اجتماعی رو به رشد پیرامون نات‌کوین نیز سرمایه‌گذاران بزرگ یا نهنگ‌های بیشتری را به اکوسیستم تلگرام، به‌ویژه برای Toncoin (TON) جذب کرده است. نهنگ ارز دیجیتال در حوزه ارزهای دیجیتال به افراد یا شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که مقدار زیادی ارز دیجیتال دارند. این افراد یا شرکت‌ها به عنوان نهنگ‌های بازار شناخته می‌شوند، زیرا توانایی تحت‌تاثیر قرار دادن قیمت ارزها را دارند.

مارتینز در پستی در 3 ژوئن نوشته بود: «تعداد تراکنش‌های بزرگ تون TON (تراکنش‌های با بیش از 100000 دلار) در 24 ساعت گذشته 237.5 درصد افزایش یافته است! این افزایش قابل توجه در فعالیت نهنگ تون نشان دهنده یک تغییر استراتژیک در سرمایه‌گذاری و موقعیت آنها است.»

استفاده از پایگاه کاربری عظیم 900 میلیون کاربر فعال ماهانه تلگرام احتمالا ارزش بلندمدتی برای محبوبیت نات‌کوین ایجاد کند. البته پیش‌بینی اینکه این ارز بتواند شتاب فعلی خود را حفظ کند یا نه به این بستگی دارد که قادر باشد به 31 میلیون نفر کاربر روزانه گزارش شده خود به اندازه کافی پاداش دهد یا خیر.

اگرچه وب‌سایتِ پروژه جزئیات جامعی در مورد آینده آن منتشر نکرده است اما گزارش شده که نات‌کوین قصد دارد پروژه‌های جدیدی را برای تبلیغ از طریق کمپین‌های Play-to-Earn (P2E) خود راه‌اندازی کند. علاوه بر این، اکوسیستمی جامعه محور با بازی‌های بیشتر، فرصت‌های شرط‌بندی، عملکرد‌های بهینه ربات معاملاتی و برنامه کوپن/پاداش NFT هم در دستور کار است.

هنوز جزئیات چندان دیگری اعلام نشده است. به‌هرحال آینده این پروژه تنها بر اساس عملکرد توکن نات در هفته‌های گذشته پیش‌بینی شده است. باید زمان بگذرد تا نشان دهد آیا این پروژه خواهد توانست به چشم‌اندازهای خود برسد یا فقط ترندی خواهد بود که در بهترین حالت تنها خواهد توانست سطح فعلی خود را حفظ کند.

در نهایت

در خاتمه، همستر کامبت نمونه جالبی‌ست از این تحول که چگونه بازی‌های مبتنی بر ارزهای دیجیتال می‌توانند در پلتفرم‌هایی مانند تلگرام تکامل یابند و پیشرفت کنند. کارشناسانی هستند که همستر کامبت را انقلابی در حوزه بازی‌های آنلاین و برنده شدن ارز دیجیتال می‌دانند. این بازی با ترکیبی از نوآوری، سرگرمی و فرصت‌های اقتصادی، کاربران بسیاری را به خود جلب کرده است و نوید داده در ماه‌های آینده به رشد خود ادامه می‌دهد. این بازی در عین سادگی اعتیادآور خود، نشان داده که تنها یک بازی نیست، بلکه یک پدیده اجتماعی است که از طریق تلگرام، پلتفرمی که به دلیل سرعت و امنیت خود محبوبیت یافته است، گسترش می‌یابد.

در همستر کامبت، بازیکنان نه تنها در دنیای استراتژی و رقابت غوطه‌ور می‌شوند، بلکه فرصت کسب ارزهای درون بازی را نیز دارند که احتمالا در آینده ارزش واقعی داشته باشند. این استراتژی نه تنها هیجان و مشارکت را افزایش می‌دهد، بلکه به بازیکنان وفادار وعده پاداش می‌دهد.

شرکت‌های هرمی دهه هشتاد تجارت‌هایی دروغین اما فیزیکی بودند. این شرکت‌ها دفتر دستک داشتند و لازمه حضور در آنها داشتن یک برگه کاغذ بود برای شناسایی. همین فیزیکی بودن روند تجاری این شرکت‌ها امکان کنترل آنها از سوی دولت‌ها را هم فراهم می‌کرد؛ بالاخره گلدکوئست جمع‌آوری شد و من از بار سنگین جواب رد دادن به همکاران برای عضویت در شاخه‌هایشان خلاص شدم. اما تجارت بر بستر بلاک‌چین و ارز دیجیتال موضوعی کاملا متفاوت است. به‌ویژه حالا و در حالی که تلگرام با ابزارهای مختلف توانسته فیلترینگ را پشت سر گذارد، کنترل دولتی را نیز بی‌معنی کرده است.

هرچند در این گزارش در ابتدا از مصائب شرکت‌های هرمی گفته شد، اما در این بازی شما فقط در ابتدا لینک‌های تازه‌واردها به این بازی را دریافت می‌کند. کسی قرار نیست شبانه‌روز با برگه‌ عضویت در دست، از شما بخواهد تا عضو شرکتی شوید. از این رو شاید مقایسه بازی تلگرام همستر کامبت با شرکت‌های هرمی درست نباشد. اما دعوت از دوستان برای ورود به این بازی بخشی از فرایند جمع‌آوری امتیاز است.

فاطمه لطفی | هفته نامه صدا