آغاز مذاکرات وین؛ عبور از خوان هفتم
یاکوب | پاول اکسپرس
چهارشنبه هفته گذشته، رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «مذاکره با مقامات ایران بر سر برنامه هستهای این کشور کامل و فراگیر نبود.» در حالی که سازمان ملل تلاش می‌کند روابط بهتری با تهران برقرار کند، به نظر می‌رسد پکن و مسکو در حال گرم‌تر کردن روابطشان با تهران هستند. تریسی جرمن، استاد امنیت و تعارض کالج کینگز لندن، میگوید: «آنچه مشاهده می‌کنیم، وجود یک جبهه متحد متشکل از سه کشور علیه آمریکا و اتحادیه اروپاست.»
از امروز مذاکرات بر سر احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ از سر گرفته می‌شود. این هفتمین دور مذاکرات است که پس از وقفه‌ای طولانی شروع می‌شود و قرار است، در آن، بحث‌‌‌ها درباره شکل احیای توافق یادشده از سرگرفته شود. توافق هستهای سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی امضا شد و طبق آن قرار بود، ایران در ازای لغو تحریمهای بین‌المللی، فعالیتهای هستهای خود را محدود کند و تحت نظارت فراگیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این فعالیت‌ها ادامه داد. اما آمریکا سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و ایران، به‌ویژه در ماه‌های اخیر، بر سرعت توسعه فعالیتهای هستهای خود افزوده است. استاد کالج کینگز لندن میگوید: «ایران، روسیه و چین اعلام کرده‌اند بر سر توافق هستهای سال ۲۰۱۵ به توافقی فراگیر دست یافته‌اند و این نشان می‌دهد، بین سه کشور یادشده در مقابل آمریکا و اتحادیه اروپا جبهه‌ای واحد تشکیل شده است.»
نکته دیگر این است که ایران اخیرا به سازمان همکاری شانگهای که روسیه و چین سال ۱۹۹۶ تاسیس کردند، پیوست؛ یعنی از وضعیت عضو ناظر خارج شد. به نظر می‌رسد، ایران به دنبال برقراری روابط تجاری و اقتصادی نزدیک‌‌‌تر با روسیه و چین به عنوان جایگزین‌هایی برای کشورهای غربی است. روسیه نیز تحت تحریمهای آمریکا قرار دارد و این عامل جذب شدن این کشور به چین است. آنچه رخ داده، نه‌تنها رقابتی جدید بین غرب و شرق است، بلکه بر قدرت روسیه می‌افزاید.
جرمن میگوید: «برای روسیه شکل‌‌‌گیری جبهه متحد با ایران و چین قدمی است که در راستای تمایل این کشور به تبدیل‌شدن به بازیگری مهم در صحنه جهانی برداشته می‌شود. از سال ۲۰۰۰ که پوتین در روسیه به قدرت رسید، همواره تلاش کرده این کشور را به بازیگری بزرگ و غیرقابل نادیده گرفته‌شدن تبدیل کند؛ کشوری که حضورش برای حل مسائل بین‌المللی نظیر برنامه هستهای ایران ضروری است. طی دو دهه گذشته، سیاست‌های روسیه با هدف تحقق این هدف تدوین و اجرا شده است. مسکو به دنبال به حداکثر رساندن و تثبیت قدرت و نفوذ خود به عنوان یک بازیگر بین‌المللی است.»
احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای کنونی همچنین به دلیل به قدرت رسیدن دولت محافظه‌کار در ایران کم شده است. مسکو اعلام کرده که از موضع ایران حمایت می‌کند. ایران خواستار لغو تمامی تحریم‌‌‌ها و تضمین برای خارج نشدن دولت‌های بعدی آمریکا از توافق هستهای شده است. آمریکا تنها کشوری نیست که از برنامه هستهای ایران نگران است؛ کشورهای عرب منطقه نیز نگرانی‌هایی در این زمینه دارند.
منبع: دنیای اقتصاد
