آمادگی اروپا برای جنگ انرژی
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در حالی که اقدامات اضطراری دولت فرانسه را برای اطمینان یابی از عرضه به موقع انرژی و حفاظت از شهروندان و تجارت این کشور از کمبود انرژی تشریح می‌کرد گفت «ما در حال جنگیم».
به گزارش «انرژی امروز» ماه‌ها بعد از حمله روسیه به اوکراین، رئیس‌جمهور فرانسه، مدام به صورت میانجی برای برقراری صلح بین کی‌یف و مسکو اقدام کرده بود. این هفته او دیگر رهبران اروپا تبدیل شدند به طرفین متخاصم جنگی که به شدت بین روسیه و غرب ادامه دارد. این موقع بود که مکرون خواهان یک «اقدام عمومی» شد.
استفاده کرملین از سوخت‌های فسیلی به عنوان سلاح، دولت‌های اروپایی را برآن داشت تا اقداماتی فوری در پیش بگیرند، اقداماتی که حتی چند ماه پیش هم غیرقابل تصور بود، تا بتوانند حملات روسیه را دفع کنند و بازارهای انرژی و اقتصاد را از اثرات آن محافظت کنند.
سوئد و فنلاند به دنبال کمک‌های فوری به تولید کنندگان برق خود هستند که با افزایش درخواست‌ها برای وثیقه‌های عملیات‌های خود مواجهند.
وزیر اقتصاد فنلاند مایک وینتیلا، می‌گوید که اروپا در شرف مواجهه با بحران انرژی از نوع ورشکستگی بانک برادران لمان در سال 2008 است. آلمان از بسته دوم پشتیبانی برای خانوارها و مشاغل، به ارزش 65 میلیارد یورو رونمایی کرد و مبلغ 350 میلیارد یورو برای جبران افزایش قیمت‌ها عرضه کرده است. لیز تراس، نخست وزیر بریتانیا، تنها دور روز بعد از اینکه به نخست وزیری رسید، از کاهش هزینه‌های انرژی خانوارها و تجار که انتظار می‌رود دست‌کم در عرض دو سال 150 میلیارد پوند هزینه روی دست دولت بگذارد رونمایی کرد.
در دوم سپتامبر، کشورهای گروه هفت تصمیم گرفتن سقف قیمتی برای نفت خام روسیه، که بزرگترین منبع درآمد کرملین بعد از گاز به حساب می‌آید، تعیین کنند، هرچند در عمل اجرای آن مشکل است و دیگر واردکنندگان بزرگ از جمله چین و هند و ترکیه احتمالا با این سقف قیمت مخالفت خواهند کرد.
اورسولا فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، که بسته اقدامات فوری در هفته‌های آتی را رونمایی کرده است، می‌گوید که قیمت گاز وارداتی از روسیه باید سقف داشته باشد، این ایده را ابتدا ماریو دراگی، نخست‌وزیر ایتالیا مطرح کرد و وزیران اتحادیه اروپا آن را به بحث گذاشتند در حالی که نگران این بودند که این مسئله باعث خواهد شد که رهبر روسیه به طور کامل صادرات گاز به این کشورها را متوقف کند.
آنطور که فایننشیال تایمز گزارش کرده، از سپتامبر سال گذشته روسیه عرضه گار به بازار اروپا را با محدودیت‌هایی مواجه کرده است و از سویی قیمت عمده فروشی را 10 برابر بیشتر کرده و از این رو به افزایش تورمی در اروپا دامن زده است که در 40 سال گذشته بی‌سابقه بوده و احتمال دارد اقتصاد این کشورها را با رکود مواجه کند. با این حال مسکو محدودیت در عرضه گاز را رد کرده و مدعی است که مسائل فنی در این میان نقش دارند درحالی که بروکسل و کشورهای عضو اتحادیه اروپا این ادعا را رد می‌کنند.
این هفته روسیه تظاهر را گنار گذاشت. روز دوشنبه در مقابل سقف قیمتی که اروپایی‌ها می‌خواهند برای نفت و گاز روسیه در نظر بگیرند، کرملین اعلام کرد صادرات گاز از طریق خط لوله نورد استریم 1، اصلی‌ترین خط لوله صادراتی گاز روسیه به بازارهای اروپا، را در صورتی از سر خواهد گرفت که غرب تحریم‌ها علیه این کشور را به حالت تعلیق درآورند. فن درلاین می‌گوید «آخرین نقاب‌ها هم برداشته شد».
روسیه هنوز هم از طریق اوکراین و خط لوله ترک‌استریم به اروپا گاز صادر می‌کند هرچند به اندازه یک پنجم ظرفیت صادراتی این بخش، اما چشم‌انداز توقف کامل جریان گاز از این خط لوله در آینده‌ای نزدیک برای اروپا قابل پیش‌بینی است.
پوتین این تهدیدها را در روز چهارشنبه در یک مجمع اقتصادی در ولادی‌وستوک اعلام کرد. او گفت «درصورتی که صادرات با منافع ما نخواند از این پس هیچ چیزی عرضه نخواهیم کرد. نه گاز، نه نفت، نه زغال سنگ، نه هیچ سوخت دیگری. هیچ چیز».
از طرفی روسیه از سوی برخی دیگر از تولیدکنندگان نفت هم حمایت‌هایی گرفته است، سه روز بعد از اینکه گروه هفت با سقف قیمت نفت روسیه موافقت کرد، کشورهای اوپک پلاس که روسیه هم عضو آن است، موافقت کردند که 100 هزار بشکه از تولید خود بکاهند.
الکساندر نواک، مقام ارشد انرژی روسیه، درباره فروپاشی بازارهای انرژی اروپا هشدار داد. او گفت «زمستان در راه است و اروپا روزهای سختی در پیش دارد.» اما برخی مقامات و تحلیل‌گران بر این باورند که کمپین فشار روسیه قدرت خود را از دست خواهد داد.
انتظار می‌رود که بسته شدن نورد استریم 1 به مدت نامعلوم بزرگترین سلاحی باشد که کرملین در اختیار دارد تا بلکه بتواند دوباره قیمت‌ها را به سطح بالاتری بکشاند. با این حال روز دوشنبه قیمت‌ها دوباره کاهش یافت.
سیمون تاگلیاپیترا، عضو ارشد در اتاق فکر بروکسل، می‌گوید «اگر همه‌اش این باشد پس نمایش تمام شده است».
در بین کشورهای اروپایی این اطمینان وجود دارد که اروپا می‌تواند بدون عواقب سخت اقتصادی و اجتماعی این زمستان را پشت سر گذارد. فن درلاین می‌گوید اتحادیه اروپا «توانسته اقدامات روسیه علیه اقتصاد و قاره ما را را تضعیف کند».
ذخیره گاز در تاسیسات اتحادیه اروپا به 82 درصد رسیده است درحالی که این اتحادیه در انتهای ماه اکتبر تصمیم داشت میزان ذخایر خود را به 80 درصد برساند. اعضای این اتحادیه به متنوع سازی منابع عرضه انرژی خود پرداخته و به ویژه دریافت گاز از طریق خط لوله‌هایی از نروژ، الجزایر و آذربایجان و نیز واردات ال‌ان‌جی از ایالات متحده و دیگر صادرکنندگان را افزایش داده‌اند.
روسیه قبل از حمله به اوکراین حدود 40 درصد گاز اروپا را تامین می‌کرد و فن درلاین می‌گوید حالا ما تنها 9 درصد گاز مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کنیم. یکی از مقامات اتحادیه اروپا می‌گوید «پوتین به هدف خود نرسید، و استقلال ما از منابع انرژی روسیه بسیار سریع‌تر از آنچه که انتظار داشتیم محقق شده است».
اقتصاددانان دویچه‌بانک حالا بر این باورند که اقتصاد آلمان در سال 2023 به جای 5 تا 6 درصد پیش‌بینی شده، تنها 3 تا 4 درصد منقبض خواهد شد، آن هم در شرایطی که میزان کمبود [انرژی] و کاهش مصرف بیشتر از آن چیزی است که انتظار می‌رفت.
