آمار حوادث صنعت نفت در سال ۱۴۰۰ کاهش یافت

مدیرکل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل وزارت نفت با تبیین مهم‌ترین اقدام‌های این مدیریت اعلام کرد: آمار حوادث صنعت نفت در سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه پارسال روند کاهشی داشته است.

به گزارش «انرژی امروز» از شانا، مظاهر انصاری از عمده‌ترین علل ریشه‌ای وقوع حوادث در صنعت نفت را ضعف در آگاهی و آموزش بیان کرد.

وی با بیان این خبر که پروژه‌ای با عنوان سامانه نرم‌افزاری جامع ارزیابی عملکرد اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل به‌منظور پایش مستمر شاخص‌های ابلاغی از طریق محاسبات نظام‌مند و تحلیل‌های آماری تعریف شده و در مراحل پایانی است، بیان کرد: با ایجاد این سامانه زمینه‌های لازم برای دسترسی شرکت‌های اصلی و فرعی تابع، ثبت اطلاعات مربوط به شاخص‌های عملکردی در پنج حیطه تخصصی اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل در شرکت‌های یادشده از سال ۱۴۰۱ امکان‌پذیر خواهد بود.

درباره نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی و مأموریت‌های کلیدی آن در صنعت نفت توضیح دهید؟

نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی که می‌توان آن را سیستمی یکپارچه و پیشرفته از اقدام‌های پیشگیرانه و آینده‌نگر با هدف کنترل خسارت و کاهش آسیب‌های مادی و معنوی ناشی از وقوع حوادث در فعالیت‌های صنعتی به انسان، تجهیزات، اموال و محیط زیست دانست، با قدمتی حدود ۲۰ سال در صنعت نفت کشور، بر اساس الگوی انجمن بین‌المللی تولیدکنندگان نفت و گاز (OGP) اواخر سال ۱۳۸۱ تدوین، تصویب و ابلاغ شد و ساختار مدیریتی آن از بالاترین سطح وزارت نفت، شرکت‌های اصلی و فرعی تابع طرح‌ریزی و ساختار سازمانی آن ایجاد شد. اثربخش‌ترین ابزار دستیابی به اهداف اچ‌اس‌ئی، نگاه راهبردی و بلندمدت به مقوله اچ‌اس‌ئی و توسعه یکپارچه آن در سراسر فرآیندهای سازمان است که دستیابی به آن به تعهد عمیق و مشهود مدیران ارشد و کارکنان سازمان به اچ‌اس‌ئی نیاز دارد و از آن به‌عنوان فرهنگ اچ‌اس‌ئی یاد می‌شود.

مهم‌ترین مأموریت کلیدی اچ‌اس‌ئی در صنعت نفت، مدیریت ریسک است و نخستین عامل تأثیرگذار در این زمینه شامل بهبودهای مهندسی و سخت‌افزاری و به‌کارگیری فرصت‌های کنترل ریسک منطبق بر فناوری و استانداردهای معتبر و روزآمد است. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده حدود ۷۰ درصد فرصت‌های کاهش ریسک در مرحله طراحی وجود دارد و چنانچه در این مرحله، این فرصت‌ها به‌دلایل مختلف نظیر ضعف در طراحی یا توجه ناکافی به مقوله اچ‌اس‌ئی از دست برود، کنترل ریسک‌های باقی‌مانده در مرحله بهره‌برداری بسیار دشوار، هزینه‌بر و گاه غیرممکن است.

وضع آموزش اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل در صنعت نفت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آموزش اچ‌اس‌ئی در ارتقای آگاهی، کنترل ریسک و پیشگیری از وقوع حوادث، نقش کلیدی دارد. بررسی حوادث صنعت نفت نشان می‌دهد از عمده‌ترین علل ریشه‌ای وقوع حوادث، ضعف در آگاهی و آموزش بوده است. از این رو، نظام‌نامه آموزش اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل به‌منظور سامان‌دهی فرآیند آموزش‌های اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل صنعت نفت، ترسیم محورهای اصلی نیازسنجی آموزشی کارکنان و ارتقای همکاری مؤثر و بهینه مدیریت‌های اچ‌اس‌ئی و آموزش شرکت‌های اصلی، فرعی و تابع صنعت نفت درباره برگزاری برنامه‌های آموزشی کارکنان با همکاری مدیریت منابع انسانی بازنگری و اصلاح و به مدیریت‌ها و شرکت‌های اصلی ابلاغ شد. در این زمینه اقدام‌های مثبتی انجام شده، اما با تحلیل هم‌زمان وضع آموزش‌های اچ‌اس‌ئی در سطح صنعت نفت و علل ریشه‌ای بروز حوادث به نظر می‌رسد اتخاذ تمهیدهای مؤثر اجرایی برای تحقق اهداف آموزشی در حوزه اچ‌اس‌ئی بیش از پیش انتظار می‌رود.

برای سامان‌دهی آموزش‌های اچ‌اس‌ئی و پدافندغیرعامل چه اقدام‌هایی صورت گرفته است؟

با ترسیم محورهای اصلی نیازسنجی آموزشی اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل کارکنان صنعت نفت، ۱۷۱ دوره آموزشی مورد نیاز در این حیطه شناسایی و برای هرکدام شناسنامه آموزشی ایجاد و در سیستم جامع آموزش وزارت نفت تغذیه شده است. در ادامه و به‌منظور شناسایی حداقل نیازهای آموزشی مشاغل در حوزه اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل کارکنان و انطباق اجرای برنامه‌های آموزشی اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل بر اساس استانداردهای مشخص آموزشی، ضمن شناسایی حدود ۸۰ گروه شغلی، ماتریس نیازسنجی آموزش‌های اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل با لحاظ کردن رسته‌های مختلف شغلی و تناوب برگزاری دوره‌های آموزشی تهیه و برای اجرا به شرکت‌های اصلی ابلاغ شد.

قابل بیان است مطابق نیازسنجی انجام‌شده، دوره‌های آموزشی اچ‌اس‌ئی عمومی، اصول کمک‌های اولیه مقدماتی، مدیریت شرایط اضطراری عمومی، ارگونومی عمومی، اصول و مبانی پدافند غیرعامل (عمومی) و پیشگیری از حملات سایبری و امنیت اطلاعات در فهرست دوره‌های آموزشی مورد نیاز برای همه کارکنان صنعت نفت هستند.

ارزیابی عملکرد اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت چگونه انجام می‌شود؟

پایش و ارزیابی عملکرد، از ارکان کلیدی استقرار نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی بوده و این موضوع، یک ضرورت برای کنترل اثربخشی برنامه‌ها و تحلیل روند پیشرفت اچ‌اس‌ئی در صنعت نفت به‌عنوان قطب مهم اقتصاد در کشور است، از این رو تعریف شاخص‌های عملکردی به‌عنوان یک مقیاس قابل‌سنجش برای ارزیابی تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده در بازه‌های زمانی مشخص با توجه به نقش نظارتی و حاکمیتی وزارت نفت اجتناب‌ناپذیر است.

در این ارتباط، به‌منظور ارزیابی عملکرد وزارت نفت در حوزه اچ‌اس‌ئی، مجموعه‌ای از شاخص‌های پیشرو و پسرو انتخاب شده که ارائه آنها، ضمن اینکه عملکرد شرکت‌های تابع وزارت نفت در سال‌های گذشته را روشن می‌کند، مبنایی برای هدف‌گذاری این حوزه در سال‌های آتی ایجاد خواهد کرد.

برای انجام این رسالت، اداره کل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل، با استناد به مراجع معتبر بین‌المللی، در مجموع ۳۱۴ شاخص مشتمل بر ۲۶ شاخص تخصصی در حیطه مشترک اچ‌اس‌ئی، ۱۰۳ شاخص تخصصی در حیطه ایمنی و آتش‌نشانی، ۴۸ شاخص تخصصی در حیطه بهداشت صنعتی، ۱۱۹ شاخص تخصصی در حیطه محیط زیست و ۱۸ شاخص تخصصی در حیطه پدافند غیرعامل را پایش می‌کند.

برای سامان‌دهی گزارش‌های دریافت‌شده از شرکت‌های اصلی و فرعی تابع و حصول اطمینان از صحت گزارش‌های دریافتی به‌منظور ارزیابی عملکرد و اطلاع لحظه‌ای مدیران از روند شاخص‌های اچ‌اس‌ئی در شرکت‌های تحت مدیریت ایشان، پروژه‌ای تحت عنوان سامانه نرم‌افزاری جامع ارزیابی عملکرد اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل برای پایش مستمر شاخص‌های ابلاغی از طریق محاسبات نظام‌مند و تحلیل‌های آماری، از سوی اداره کل بهداشت، ایمنی، محیط زیست و پدافند غیرعامل با همکاری مدیریت ارتباطات و فناوری اطلاعات شرکت ملی نفت تعریف شده و در مراحل پایانی است و با ایجاد زمینه‌های لازم برای دسترسی شرکت‌های اصلی و فرعی تابع، ثبت اطلاعات مربوط به شاخص‌های عملکردی در پنج حیطه تخصصی اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل در شرکت‌های مذکور از سال ۱۴۰۱ امکان‌پذیر خواهد بود.

وضع شاخص‌های حوادث در صنعت نفت (کوتاه‌مدت و بلندمدت) چگونه است و تحلیل این شاخص‌ها چه روندی را برای آینده پیش‌بینی می‌کند؟

تحلیل شاخص‌های حوادث و درس‌آموزی از مهم‌ترین عناصر نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی است. خروجی این تحلیل‌ها از دو بعد حائز اهمیت است: نخست شناسایی نقاط قابل بهبود و آسیب‌پذیری‌ها در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت؛ دوم پیشگیری از وقوع و تکرار حوادث مشابه در بخش‌های مختلف صنعت.

این فرآیند دارای ارتباط قوی با عملکرد و فرهنگ‌سازمانی است که با شناخت نواقص اصلی صنعت، امکان بهبود ایمنی برای کاهش حوادث فرآیندی و شغلی را فراهم می‌کند، از این رو این اداره کل به‌عنوان یکی از رسالت‌های اصلی خود به‌طور مداوم، شاخص‌های حوادث صنعت نفت را مورد پایش و تجزیه‌وتحلیل قرار می‌دهد و گزارش‌های تحلیلی تهیه و به شرکت‌های اصلی و فرعی تابعه اطلاع‌رسانی می‌کند.

برای نمونه می‌توان به مجموعه «۵۰ حادثه، ۵۰۰ درس» که مشتمل بر درس‌آموزی از ۵۰ حادثه مهم شامل ۲۲ حادثه فرآیندی و ۲۸ حادثه شغلی رخ‌ داده در صنعت نفت طی ۱۰ سال گذشته به همراه پیشنهادهای اصلاحی، همچنین تهیه گزارش تحلیل آماری حوادث مهم ۱۵ ساله صنعت نفت که به‌تازگی به تمامی شرکت‌های اصلی و فرعی تابع ارسال شده است، اشاره کرد. در این باره، انتظار می‌رود شرکت‌های تابع با برگزاری کمیته‌های تخصصی و بررسی حوادث مرتبط با نوع عملیات آنها و درس‌آموزی از این تجربه‌ها، از تکرار حوادث مشابه پیشگیری کنند.

شایان ذکر است که بیش از ۶۰ درصد علل ریشه‌ای در بروز حوادث شغلی و فرآیندی منجر به فوت، ناشی از شش علت ریشه‌ای به‌ترتیب شامل ضعف در اجرای نظام پروانه کار، آموزش و صلاحیت، مدیریت ریسک، شناسایی خطرات شغلی و فرآیندی، عدم سرپرستی و نظارت و پایش مؤثر بر اجرای فعالیت‌ها بوده است، از این رو تمرکز اصلی حیطه ایمنی در صنعت نفت بر شناسایی چالش‌ها و بهبود نقاط ضعف در فرآیندها و عملیات اجرایی است.

خوشبختانه با حمایت و پشتیبانی مدیران و تلاش‌های مجدانه و پیگیری‌های انجام‌شده، آمار حوادث صنعت نفت در سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه پارسال روند کاهشی نشان می‌دهد، به‌طوری ‌که حوادث شغلی به میزان ۲۴ درصد، تعداد حوادث منجر به فوت به میزان ۲۲ درصد، تعداد نفرات فوت‌شده ۲۳ درصد، حوادث منجر به فوت در شرکت‌های با مأموریت خدمات و پشتیبانی ۳۳ درصد و شرکت‌های با مأموریت اکتشاف/ حفاری/ استخراج ۳۳ درصد، تعداد تصادف‌های خودرویی ۵۷ درصد و تعداد فوت‌شدگان در تصادفات خودرویی هشت درصد نسبت به پارسال کاهش نشان می‌دهد. امید است با رعایت دقیق ضوابط و دستورعمل‌ها و کنترل و نظارت‌های لازم، روند نزولی در این زمینه استمرار یابد.

در حوزه تدوین، ضوابط و استانداردهای اچ‌اس‌ئی در صنعت نفت چه اقدام‌هایی انجام شده است؟          

ضوابط و مستندات اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل در صنعت نفت به دو گروه اصلی تقسیم می‌شود: ۱- ضوابط نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل، ۲- استانداردهای طراحی و مهندسی اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل. در بخش نخست، تاکنون ۴۶ عنوان راهنما، روش اجرایی و دستورالعمل توسط اداره کل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل برای اجرا در سطح صنعت نفت و گاز ابلاغ شده است و این فرآیند با توجه به نیازهای صنعت و شرایط موجود همچنان استمرار داشته و در دستور کار قرار دارد.

در بخش دوم، ۴۶ عنوان استاندارد IPS در حوزه اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل موجود است که هم‌اکنون، با توجه به آیین‌نامه نظام استانداردسازی در صنعت نفت بر اساس آخرین ویرایش استانداردهای بین‌المللی مرتبط، از سوی دو گروه تخصصی کمیته مرجع مهندسی ایمنی و سلامت شغلی و کمیته مرجع محیط زیست و با مشارکت بیش از ۱۰۰ نفر از متخصصان اچ‌اس‌ئی از شرکت‌های اصلی، فرعی تابع، مشاوران و پیمانکاران صنعت نفت در حال بازنگری و به‌روزآوری هستند، همچنین مقرر است ۳۲ عنوان استاندارد حوزه اچ‌اس‌ئی که در کمیته‌های برنامه‌ریزی سازمان ملی استاندارد مصوب شده است، پس از بازبینی و به‌روزآوری به‌عنوان استاندارد ملی تصویب شوند. کمیسیون‌های فنی این استانداردها پایان یافته است و در مرحله کمیسیون‌های نهایی و ویراستاری قرار دارند و انتظار می‌رود فرآیند نهایی سازی آنها تا نیمه نخست سال ۱۴۰۱ پایان یابد.

برنامه‌های وزارت نفت در ارتباط با استانداردسازی ایستگاه‌های آتش‌نشانی چیست؟

با توجه به ‌ضرورت ساماندهی تشکیلات آتش‌نشانی و تصدی‌گری ایمنی در صنعت نفت، موضوع از جنبه‌های مختلف از جمله استانداردها و مراجع بین‌المللی، رویه حاکم بر این نظام در صنعت نفت در واحدهای مختلف، بررسی سازمان و تشکیلات موجود و احصای مشکلات آن، بازدیدهای میدانی و برگزاری نشست‌های متعدد در سطوح کارشناسی و مدیریتی بررسی و پیش‌نویس طرح نظام نوین و تصدی‌گری ایمنی صنعت نفت با همکاری اداره کل تشکیلات و روش‌ها و با تکیه بر مبانی اصلی استفاده بهینه از منابع، سازمان و تجهیزات، یکپارچگی مشاغل و وظایف، صلاحیت حرفه‌ای و درجه‌بندی آتش‌نشانان و اصل وحدت فرماندهی تدوین شد.

مهم‌ترین نکات قابل بیان در این طرح ایجاد نظام واحد سلسله‌مراتب بر مبنای درجه‌بندی منظم در مشاغل آتش‌نشانی در صنعت نفت، تدوین پروفایل صلاحیت حرفه‌ای مشاغل آتش‌نشانی بر اساس استانداردهای بین‌المللی، استانداردسازی چهار کلاس ایستگاه‌های آتش‌نشانی مورد نیاز صنعت نفت از منظر مأموریت، سازمان و تجهیزات، تهیه شابلون تخصیص ایستگاه‌های آتش‌نشانی و تعیین معیارهای ارزیابی تأسیسات به‌منظور تخصیص ایستگاه، تفکیک مشخص رده سازمانی رسمی و قابل‌واگذاری به پیمانکار در سازمان هر ایستگاه و تدوین مقررات پرسنلی و سازمانی تخصصی حیطه شغلی آتش‌نشانی بر مبنای نیازمندی‌های صلاحیت حرفه‌ای است.

با توجه به الگوی سازمان‌دهی ایستگاه‌های آتش‌نشانی بر اساس استانداردهای معتبر بین‌المللی نظیر NFPA، همچنین استانداردهای صنعت نفت ایران به شماره‌های IPS-E-SF ۵۲۰ و IPS-G-SF ۵۴۰، طرح درجه‌بندی مشاغل آتش‌نشانی صنعت نفت و طراحی الگوی ساختاری آتش‌نشانی و استانداردسازی ایستگاه‌های آتش‌نشانی بر اساس چهار گروه ایستگاه نوع A,B,C,D تدوین شد.

بر اساس این مدل، استاندارد ایستگاهی به‌عنوان مدل پایه برای سازمان‌دهی فعالیت‌های آتش‌نشانی، اساس درجه‌بندی ۹ مرتبه‌ای مشاغل آتش‌نشانی مدنظر قرار گرفت و بر اساس این سطوح، ساختار جدید ایستگاه‌های آتش‌نشانی در تأسیسات صنعت نفت تصویب و ابلاغ شد.

در ارتباط با قانون مدیریت بحران و آیین‌نامه‌های اجرایی آن‌که مرتبط با صنعت نفت است چه اقدام‌هایی صورت گرفته است؟

با توجه به تصویب و ابلاغ قانون مدیریت بحران کشور در سال ۱۳۹۸، تدوین تمامی لوایح، آیین‌نامه‌های اجرایی و تصویب‌نامه‌های قانون مزبور با همکاری دستگاه‌های اجرایی در دستور کار سازمان مدیریت بحران قرار گرفت که با توجه به تکالیف وزارت نفت در جزء «خ» ماده ۱۴ قانون با موضوع وظایف دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در مدیریت بحران کشور، نمایندگان اداره کل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل با حضور مستمر و فعال در کمیته‌های تخصصی و کارگروه‌های تدوین اسناد یادشده، نسبت به بررسی و بازتاب موضوعات مرتبط با صنعت نفت و به‌ویژه مسائل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل مشارکت داشته و در این ارتباط نظرات فنی و کارشناسی این اداره کل بر بیش از ۱۵ سند اجرایی و آیین‌نامه استخراج و از طریق معاونت برنامه‌ریزی و دفتر کل وزارتی وزارت نفت به سازمان مدیریت بحران کشور و پژوهشکده سوانح طبیعی منعکس شده است.

از جمله اقدام‌های انجام‌شده در این ارتباط، می‌توان به مشارکت در تدوین آیین نامه اجرایی بند (س) ماده (۱۴) قانون مدیریت بحران کشور و صرف بیش از ۷۰۰ نفرساعت کار کارشناسی نمایندگان اداره کل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل در خصوص الزامات ایمنی در نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک و تصویب‌نامه شماره ۱۱۶۳۲۷/ت ۵۸۰۱۴ هـ در آذرماه ۱۴۰۰ هیئت‌وزیران اشاره کرد.

پس از حادثه آتش‌سوزی پتروشیمی بوعلی سینا، موضوع تقویت فرماندهی صحنه حوادث مطرح شد. در این زمینه چه اقدام‌هایی انجام شده است؟

یکی از ارکان کلیدی مدیریت شرایط اضطراری و طرح‌های واکنش، نقش فرماندهی صحنه است که در سازمان‌دهی نقش و مسئولیت‌های مرتبط با شیوه‌نامه ابلاغی مدیریت شرایط اضطراری وزارت نفت به‌صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است.

استقرار این شیوه‌نامه در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر به لحاظ اهمیت حیاتی آن، وسعت، تعدد شرکت‌های تولیدی، خدماتی و پشتیبانی مستقر و پیچیدگی عملیاتی، تنوع شرکت‌های ذی‌نفع مالک/ صاحب سهام و ریسک بروز رخدادهای منجر به وضع اضطراری، به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی با محوریت سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در دستور کار قرار گرفت.

با برنامه‌ریزی مناسب و ابلاغ حکم مدیر ارشد شرایط اضطراری از سوی وزارت نفت برای پیاده‌سازی شیوه‌نامه شرایط اضطراری وزارت نفت برخی از اقدام‌ها از جمله استفاده از خدمات مشاوره کارشناسان متخصص، نظارت مستمر این اداره کل،  هماهنگی با سازمان پدافند غیرعامل، شناسایی نقاط حساس و پرخطر در منطقه ماهشهر و نظارت مستمر بر وضع ایمنی این نقاط، تدوین بیش از ۲۰۰ طرح عملیاتی پیش از حادثه از سوی گروه‌های فرماندهی بر اساس اولویت‌بندی سناریوهای محتمل و معتبر قابل وقوع و… انجام شده است.

هم‌اکنون و با برنامه‌ریزی یکپارچه منابع و تجهیزات، فهرست ماشین‌آلات و تجهیزات کلیدی مورد نیاز در فرماندهی صحنه حوادث، شناسایی شده است.

اقدام‌ها و برنامه‌های وزارت نفت در ارتباط با سلامت کارکنان چیست؟

پیرو بررسی شاخص‌های عملکرد مهندسی بهداشت وزارت نفت و چالش‌های موجود و بهره‌گیری از شاخص‌های بهداشت صنعتی انجمن بین‌المللی تولیدکنندگان نفت و گاز، طبق الگوی واحد و مناسب با رویکرد پیشگیرانه، اداره کل اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل نسبت به اجرای عناصر هشت‌گانه ارزیابی ریسک‌های بهداشتی و برنامه‌ریزی، کنترل مواجهه با عوامل زیان‌آور محیط کار، مدیریت فوریت‌های پزشکی، مدیریت بیماری‌های شغلی، ارزیابی تناسب آمادگی جسمانی با وظایف محوله و مراقبت بهداشتی، ارزیابی آثار بهداشتی (HIA)، مدیریت سوابق و گزارش‌دهی و بهداشت عمومی و ارتقای سلامت عمومی، تدوین و ابلاغ مستندات مورد نیاز و ابلاغ نقشه راه برنامه جامع مهندسی بهداشت حرفه‌ای از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ اقدام کرده است.

به‌منظور تسریع در بررسی عملکرد بهداشتی شرکت‌ها و تصحیح روش‌های جاری به‌منظور تحلیل و ارسال گزارش‌های آماری از سوی واحدهای مهندسی بهداشت شرکت‌ها و سازمان بهداشت و درمان، طراحی و اجرای سامانه نرم‌افزاری جامع مهندسی بهداشت (در بستر اینترانت) با همکاری مدیریت فناوری اطلاعات شرکت ملی نفت، مورد بهره‌برداری قرار گرفت و شرکت‌های اصلی و فرعی تابع نسبت به ثبت گزارش عملکرد و اطلاعات بهداشتی شامل نوع و مقدار رویارویی کارکنان (اعم از رسمی و پیمانکار) از طریق سامانه یادشده اقدام می‌کنند، همچنین با ایجاد بخش‌های «داشبورد مدیریت» و «برنامه جامع مدیریت بهداشت»، نسبت به بهبود و توسعه سامانه مذکور اقدام شده است.

مطابق نتایج اندازه‌گیری عوامل زیان‌آور محیط کار استخراج‌شده از سامانه مذکور، در حیطه مدیریت مواجهات شغلی کارکنان رسمی، قراردادی و پیمانکار، اقدامات کنترلی برای ۸۵ درصد کارکنانی که در معرض عوامل زیان‌آور قرار داشته‌اند، اجرا شده و سبب کاهش مواجهه آنها به کمتر از حد مجاز شده است. درباره دیگر اقدام‌های انجام‌شده در این حوزه می‌توان به بررسی ساختارهای مدیریت روزآمد برای بازنگری و به‌روزسازی سیستم مدیریت بهداشت حرفه‌ای و شناسایی چالش‌های مهندسی بهداشت حرفه‌ای صنعت نفت اشاره کرد.

سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اقدام‌های آمادگی پیشگیری و مقابله با کووید-۱۹ در سطح صنعت نفت به چه صورت بوده است؟

از ابتدای همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ در کشور، ستاد مرکزی پیشگیری و مقابله با ویروس و کمیته‌های شرایط اضطراری در سطح وزارت نفت تشکیل و اقدام‌های اجرایی متعددی به همراه تدوین و ابلاغ ۱۲ بخشنامه و دستورعمل با هدف صیانت از سلامت کارکنان و اطمینان از حفظ تولید و رفع چالش‌های مرتبط در شرکت‌ها انجام شده است.

مهم‌ترین اقدام‌های انجام‌شده در وزارت نفت از ابتدای این بحران در کشور عبارت‌اند از تشکیل منظم کمیته‌های سلامت به‌منظور انجام هماهنگی با واحدهای ذی‌ربط و پیشگیری از شیوع کرونا، تقویت هماهنگی‌ها و تبیین ارتباطات درون‌سازمانی (از سطح وزارتی تا پایین‌ترین سطوح عملیاتی) و مسئولیت‌های سازمان بهداشت و درمان در زمان پیشگیری و شرایط اضطرار مقابله با شیوع بیماری، تسهیل امور خرید و تهیه اقلام مورد نیاز بهداشتی اعم از ماسک، دستکش، مواد گندزدا و ضدعفونی‌کننده و نظارت مستمر بر نحوه توزیع و استفاده کارکنان، هماهنگی با معاونت‌های بهداشت، درمان، غذا و داروی وزارت بهداشت و مراجع ملی، دریافت فلوچارت‌های علمی و اجرای دقیق پروتکل‌های بهداشتی ابلاغی از سوی ستاد ملی مدیریت کرونا و ابلاغ دستورعمل‌های مورد نیاز صنعت نفت.

ایجاد و تقویت زیرساخت‌های مورد نیاز برای برگزاری مجازی دوره‌های آموزشی و نشست‌های نظیر تعریف ایستگاه‌های کاری در شرکت‌ها و مناطق عملیاتی، طرح‌ریزی و اجرای پروتکل‌های پیشگیری و مقابله با کووید ۱۹ در محل‌های کاری در زمان‌های تعمیرات اساسی و در زمان‌های تحویل و تحول، بررسی و رفع مشکلات تهویه ساختمان‌ها و همه محل‌های کار در فضای بسته و اطمینان از تبادل جریان هوای داخل با محوطه‌های باز، تشکیل گروه‌های واکنش سریع رفع آلودگی و بیماریابی در شرایط رویارویی با افراد مشکوک، تداوم رعایت اصل حداقل تراکم نیروی کار و مراجعان با هدف جلوگیری از تداخل هم‌زمان فعالیت‌ها و ازدحام، تهیه و لحاظ الزامات پیشگیری و مقابله با کرونا در قراردادهای پیمانکاری و ملزم کردن آنها به رعایت الزام‌ها، آماده‌سازی کمپ‌ها و اطمینان از رعایت پروتکل‌های بهداشتی، همچنین تعیین و تجهیز کمپ‌های قرنطینه، پیگیری و هماهنگی با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای اجرای طرح‌های واکسیناسیون کارکنان با اولویت کارکنان مشاغل بحرانی و مناطق عملیاتی دارای شرایط بحرانی و مهم و در گام دوم جهت تمامی کارکنان صنعت نفت، بازدید از مناطق عملیاتی حساس و نظارت بر اقدام‌ها در حوزه پیشگیری و مقابله با کووید- ۱۹ و تهیه بانک اطلاعاتی از آمار کارکنان واکسینه شده، تعداد مبتلایان، بهبودیافتگان و فوت‌شدگان در اثر ابتلا به بیماری از دیگر اقدام‌ها در این زمینه بوده است.