اخراج برایان هوک جنگ طلب
خبری خوب برای ایران بود. ترامپ در پایان نخستین روز ریاستجمهوریاش به‌طور ناگهانی و در قالب پستی در شبکه اجتماعی Trust، برایان هوک، نماینده ویژه سابق آمریکا در امور ایران را اخراج کرد. البته هنوز مشخص نیست که ترامپ هوک را از چه سمتی اخراج کرده است. هوک در موسسه ویلسون کار می‌کرد و طبق گزارش‌ها مسئولیت هدایت تیم انتقالی ترامپ در وزارت خارجه را برعهده داشت. هنوز مشخص نیست که ترامپ چرا هوک را اخراج کرده است. به گفته ترامپ هوک «با چشم‌انداز دولت ترامپ طبق شعار دوباره آمریکا را بزرگ می‌کنیم» همراه و هماهنگ نبوده است.
به گزارش «انرژی امروز» از روزنامه هم میهن، برایان هوک 56 ساله در دوران ریاست‌جمهوری جورج بوش به‌عنوان دستیار وزیر امور خارجه در امور بین‌الملل، مشاور ارشد سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، دستیار ویژه رئیس‌جمهور در سیاست‌گذاری دفتر رئیس کارکنان کاخ سفید و به‌عنوان مشاور در دفتر سیاست حقوقی در وزارت دادگستری کار می‌کرد. او همچنین مدتی به عنوان مشاور «جان بولتون» زمانی که او سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد بود فعالیت کرده‌است.
برایان هوک پیش از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ و ورود به کاخ سفید، از مخالفان جدی ترامپ بود؛ هوک یکی از اعضای گروهی متشکل از مشاوران سیاست‌خارجی «میت رامنی» نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات سال ۲۰۱۲ بود که در انتخابات سال ۲۰۱۶ با نگارش نامه‌ای اعتراض‌آمیز با امضای ۱۲۱ نفر از شخصیت‌های حزب جمهوریخواه با ریاست‌جمهوری ترامپ مخالفت کردند.
با وجود این اقدام اعتراضی برایان هوک، با روی کار آمدن دولت اول ترامپ و در دوران «رکس تیلرسون» وزیر خارجه وقت آمریکا در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان مدیر دفتر برنامه‌ریزی‌های سیاسی وزارت خارجه مشغول به کار شد. در دوران وزارت خارجه رکس تیلرسون نام هوک در مسائل مربوط به ایران زمانی بیشتر شنیده شد که او سرپرستی کارگروهی را به عهده گرفت که مأمور مذاکره با دولت‌های اروپایی برای اصلاح برجام مطابق خواست دونالد ترامپ شده بود.
پس از اخراج تیلرسون از وزارت خارجه آمریکا با دستور ترامپ و روی کار آمدن «مایک پمپئو» وزیر خارجه تندرو آمریکا، برایان هوک یکی از معدود دیپلمات‌هایی بود که از پاکسازی‌های بعدی این دستگاه از تیم تیلرسون در امان ماند و از جمله نزدیکان پمپئو به شمار می‌رفت. هوک در سال 2018 «مسئول میز ایران» در وزارت خارجه آمریکا یا نماینده آمریکا در امور ایران منصوب شد و در کنار افراد تندرو کابینه ترامپ نظیر: مایک پمپئو، جان بولتون، نیکی هیلی و سایرین در پیشبرد کارزار فشار حداکثری علیه ایران مشارکت فعال داشت.
از نظر بسیاری از تحلیلگران مسائل ایران، اخراج هوک توسط ترامپ ممکن است نشانه تغییر موضع دولت ترامپ در قبال ایران باشد. دونالد ترامپ در طول دوران مبارزات انتخاباتی‌اش در قبال ایران مواضع سختگیرانه‌ای اظهار داشت اما همواره بر این موضوع تاکید کرده که اگر او قدرت را در دست داشت، توافقی بهتر با ایران صورت می‌داد.
هرچند او در دور نخست ریاستجمهوریاش سیاست فشار حداکثری را درباره ایران به اجرا گذاشت، اما در عین حال مدام درباره لزوم رسیدن به توافقی بهتر از برجام با ایران، سخن به میان می‌آورد. مجله امریکن کانسرواتیو مدعی شده که دلیل برکناری برایان هوک این بوده که قبل از اینکه سیاست دولت ترامپ در قبال ایران تعیین شود، اعلام کرده که سیاست دولت دوم او سیاست فشار حداکثری خواهد بود.
اخراج هوک توسط ترامپ در حالی انجام می‌شود که ایران از زمان به قدرت رسیدن مسعود پزشکیان، سیگنال‌های واضحی درباره مذاکره برای اروپا و آمریکا ارسال کرده است. «مسعود پزشکیان» اخیراً در مصاحبه‌ای اختصاصی در تهران به «ان‌بی‌سی‌نیوز» گفت که ایران اصولاً آماده گفت‌وگو با دولت دوم ترامپ است اما او گفت که ایالات متحده در گذشته به تعهدات خود عمل نکرده و به دنبال سرنگونی دولت ایران بوده است.
پزشکیان گفت: «مشکلی که ما داریم در گفت‌وگو نیست. این در تعهداتی است که از گفت‌وگو و مذاکره ناشی می‌شود که ما باید به آن متعهد شویم.» در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، تنش‌ها بین ایالات متحده و ایران افزایش یافت. در سال ۲۰۱۸، ترامپ ایالات متحده را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی خارج کرد و موجی از بی‌اعتمادی را به وجود آورد. ترامپ تحریم‌ها را مجدداً اعمال و اقدامات تنبیهی بیشتری را برقرار کرد.
پس از آن دولت بایدن مذاکرات غیرمستقیم را با ایران برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ انجام داد، اما این گفت‌وگوها نتوانست به توافقی دست یابد. پزشکیان گفت: «زمانی که ایران با قدرت‌های بزرگ درباره برنامه هسته‌ای خود گفت‌وگو کرد، ما به تمام تعهداتی که باید به آنها متعهد می‌شدیم، پایبند بودیم. اما متأسفانه این طرف مقابل بود که به وعده‌ها و تعهدات خود عمل نکرد.»
وی افزود: «ما این شک را داریم که، مهم نیست چقدر درگیر گفت‌وگو و مذاکره هستیم، آنها درصدد سرنگونی دولت هستند، نه حل مشکلات.» پزشکیان در ادامه بار دیگر تاکید کرد که ایران به دنبال جنگ نیست، اما در صورت حمله به سایت‌های هسته‌ای خود آماده دفاع از خود خواهد بود. پزشکیان گفت: «ببینید، طبیعتاً ما به هر اقدامی واکنش نشان خواهیم داد. ما از جنگ نمی‌ترسیم، اما به دنبال آن نیستیم.» عباس عراقچی، وزیر امورخارجه ایران نیز اخیراً به صراحت اعلام کرده که ایران آماده است از موضع برابر وارد مذاکره شود.
سیگنال دوم در وزارت دفاع
ترامپ روز گذشته انتصاب مهم دیگری در وزارت دفاع آمریکا انجام داد. بسیاری از تحلیلگران از این انتصاب نیز به‌عنوان نشانه‌ای از تغییر در سیاست‌های جنگ‌طلبانه آمریکا در منطقه یاد کرده‌اند. مایکل دیمینو، در دولت ترامپ به سمت معاون وزیر دفاع از سیاست‌گذاری امور خاورمیانه منصوب شده است. هر چند دیمینو از حامیان اسرائیل است اما دیدگاه‌های واقع‌گرایانه او درباره ایران، برخی از محافظه‌کاران طرفدار اسرائیل را نگران کرده است.
دیمینو حمله موشکی ایران به اسرائیل را حمله‌ای «معتدل» توصیف کرده بود و از آمریکا خواسته بود که اسرائیل را وادار کند تا به این حمله پاسخ ندهد. دیمینو از دولت بایدن خواسته بود که به جای حمله به حوثی‌های یمن، فشار دیپلماتیک بر اسرائیل را بیشتر کند تا به آتش‌بس تن دهد.
مایکل دیمینو، که یک تحلیلگر نظامی در سازمان سیا و یکی از مقامات وزارت دفاع در دوره اول دولت ترامپ بود، یکی از همکاران اندیشکده Defense Priorities، است. این اندیشکده حامی دیدگاه‌های انزواگرایانه است و معتقد است که آمریکا باید دخالت خود را در اقصی نقاط جهان کاهش دهد. این اندیشکده توسط چهره‌هایی نظیر رند پائول، سناتور جمهوریخواه که خواستار کاهش حضور ایالات متحده در خاورمیانه است حمایت مالی می‌شود. این اندیشکده معتقد است که آمریکا هیچ گونه منافع حیاتی در منطقه خاورمیانه ندارد.
مایکل دیمینو که روز دوشنبه در مقام جدید خود سوگند یاد کرد، در یک وبینار که در ماه فوریه سال 2024 در این اندیشکده برگزار شد، اعلام کرد که خاورمیانه «واقعاً» برای منافع ایالات متحده اهمیتی ندارد. استدلال او این بود که «تهدیدهای حیاتی یا وجودی» در خاورمیانه یا وجود خارجی ندارند و یا اینکه اندک هستند و حضور ایالات متحده در خاورمیانه هیچ منفعتی برای آمریکا به‌دنبال نداشته است. وی گفت:«ایالات متحده می‌تواند بدون حضور نظامی زیاد در خاورمیانه از تهدیدات تروریستی ناشی از منطقه جلوگیری کند و به جای آن از دیپلماسی، تکیه بر بازیگران محلی، نظارت اطلاعاتی و حملات دوربرد استفاده کند.»
وی گفت که ایالات متحده باید حضور نیروهای خود در منطقه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، پایگاه‌های نظامی خود را در عراق، سوریه و شامات جمع‌آوری کند و در نهایت حضور خود را در خلیج فارس مورد ارزیابی مجدد قرار دهد. دیمینو در یک مصاحبه رادیویی در فوریه 2024 گفت: «من فکر می‌کنم که افرادی که می‌خواهند به شما بگویند ایران قرار است به نحوی خاورمیانه را تسخیر کند، قصد دارند شما را بترسانند. این حرف‌ها مبهم است و هیچ واقعیتی پشت آنها نیست.» او در یک مقاله سیاستی مشترک در نوامبر 2023 نوشت: «ارتش ایران توانایی‌های متعارف محدودی دارد.»
دیمینو، پس از دومین حمله موشکی بالستیک ایران به اسرائیل در سال گذشته، این حمله را پاسخی «نسبتاً معتدل» به عملیات اسرائیل علیه تهران و گروه‌های نیابتی آن خواند و اظهار داشت که ایران در حال عقب‌نشینی است. دیمینو به نیوزویک گفت: «من فکر می‌کنم ایرانی‌ها تلاش خواهند کرد تا خویشتن‌دار باشند. شاید به این امید که دولت هریس در انتخابات پیروز شود و تمایل بیشتری برای بازگشت به چیزی شبیه به برجام یا چیزی مشابه داشته باشند.»
او صریحاً با حمله به برنامه هسته‌ای ایران مخالفت کرده و اعلام می‌کند که حمله اسرائیل می‌تواند ایران را وادار کند خود را از قید و بندهای محدودکننده هسته‌ای رها کند. او در برخی نوشته‌های دیگرش نیز جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق را به دلیل تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای حمله نکردن به سایت‌های هسته‌ای ایران در آوریل ۲۰۲۴ تحسین کرد. دیمینو به بلومبرگ گفت که معتقد نیست اولین حمله موشکی ایران به اسرائیل در ماه آوریل برای ایجاد خسارت واقعی طراحی شده است. او همچنین فشار بایدن به اسرائیل را برای وادار کردن تل‌آویو به حمله تلافی‌جویانه کوچک ستایش کرد.
او بارها هشدار داده است که حملات اسرائیل به ایران و نیروهای مورد حمایتش، به تحریک انتقام‌جویی این گروه‌ها علیه پایگاه‌های آمریکایی انجامیده و نیروهای آمریکایی در منطقه را بیشتر به خطر می‌اندازد. دیمینو به جای حمله به ایران یا نیروهای مورد حمایتش در پاسخ به حملات به نیروهای آمریکایی در منطقه، پیشنهاد کرد که ایالات متحده نیروهای خود را از مناطقی مانند شمال شرق سوریه خارج کند. در همین حال، دیمینو در مصاحبه رادیویی در نوامبر سال 2023، با پرداختن به جنگ در غزه گفت که به نفع ایالات متحده است که از دیپلماسی برای پایان دادن به جنگ در سریع‌ترین زمان ممکن استفاده کند.
وی گفت، تلاش برای پایان دادن به حکومت حماس تنها به ظهور «نسخه دوم حماس» در غزه منجر می‌شود و از سیاست‌هایی که به گفته او تشکیلات خودگردان فلسطین را تضعیف کرده است انتقاد کرد. دیمینو در مقاله‌ای در ژانویه 2024 در Responsible Statecraft، نشریه‌ای که توسط موسسه کوئینسی اداره می‌شود، حملات مداوم ایالات متحده علیه حوثی‌ها در یمن – که در پاسخ به حملات حوثی‌ها به کشتی‌های ایالات متحده، خطوط کشتیرانی بین‌المللی و اسرائیل انجام شد – را بیهوده خواند.
دیمینو نوشت: «درحالی‌که تحلیلگران نظامی و کارشناسان منطقه می‌دانستند که این حملات از ابتدا محکوم به شکست هستند، اکنون دیگر باید آشکار شده باشد که هیچ راه‌حل نظامی معتبری برای حل بحران در دریای سرخ وجود ندارد». او پیشنهاد کرد که آمریکا به جای این کار باید فشار فزاینده دیپلماتیک به اسرائیل وارد کند و ارسال محموله‌های کمک به غزه را تسهیل کند.
او اعلام کرد که «منافع اقتصادی و امنیت ملی ایالات متحده عمدتاً تحت تأثیر ترانزیت دریای سرخ قرار نگرفته است»، و ایالات متحده «واقعاً نمی‌تواند کاری در آنجا انجام دهد». او گفته بود که آمریکا باید حل مسئله ایران و حوثی‌ها را به چین بسپارد چون این چین است که از ناامن شدن دریای سرخ آسیب می‌بیند. دیمینو همچنین گفت که باور اینکه حملات ایالات متحده می‌تواند توانایی‌های حوثی‌ها را کاهش دهد یا حتی آنها را از حمله بازدارد و یا استراتژی‌شان را تغییر دهد، نادرست است. او با یکی دیگر از اعضای میزگرد در این باره که ایالات متحده به حملات هوایی «معتاد» شده است اما این حملات نمی‌توانند بازدارندگی ایجاد کنند، موافق بود.
انتصاب دیمینو برخی محافل یهودی حامی اسرائیل را به شدت نگران کرده است. وب‌سایت Jewish Insider از نشریات حامی اسرائیل با اشاره به مواضع دیمینو درباره حوثی‌های یمن نوشت:«آنچه دیمینو پیشنهاد می‌کند بسیار بدتر از رویکرد بایدن است. حداقل دولت بایدن سعی کرد با حوثی‌ها بجنگد.» انتصاب دیمینو باعث نگرانی شدید محافظه‌کاران حوزه امنیت ملی آمریکا شده است. این دسته از چهره‌ها اغلب نگران اقدامات ایران در خاورمیانه هستند.
دیمینو معتقد نیست که ایالات متحده باید بر منافع آمریکا در خاورمیانه تمرکز کند. وقتی او درباره خاورمیانه بحث می‌کند، می‌گوید آمریکا نباید از ارتش خود در آنجا استفاده کند. وقتی نوبت به متحدان و دشمنان می‌رسد، او معتقد است که اسرائیل نباید درصدد نابودی حماس باشد. در ظاهر اینطور به نظر می‌رسد که هیچ‌یک از اینها آن چیزی نیست که ترامپ به آن اعتقاد دارد یا حداقل آن چیزی نیست که پیت هگزت، وزیر دفاع منتخب ترامپ بر زبان آورده است.
محافظه‌کاران در آمریکا عمیقاً نگران هستند که نظرات دیمینو نه‌تنها برخلاف وعده ترامپ مبنی بر ایجاد صلح از طریق قدرت باشد، بلکه ادامه رویکرد اوباما و بایدن در قبال ایران باشد. به هر حال دیدگاه‌های دیمینو درباره نحوه حضور آمریکا در خاورمیانه، حداقل تا به اینجای کار با سیاست‌های اعلامی از سوی پنتاگون در تناقض است. بنابراین باید دید که چه تغییراتی در سیاست‌های وزارت دفاع آمریکا انجام خواهد شد.
البته اظهارات دیمینو در مورد ایران تکرار اظهارات یکی دیگر از مقامات پنتاگون در دولت جدید ترامپ است که دیدگاه‌هایش با مخالفت شدید محافظه‌کاران طرفدار اسرائیل مواجه شده است. البریج کولبی، که ترامپ او را به عنوان معاون وزیر دفاع در امور سیاسی معرفی کرده با اقدام نظامی مستقیم علیه ایران مخالف است و می‌گوید که مهار ایران هسته‌ای یک هدف کاملاً شدنی و عملی است. برخی مقاماتی که روی برنامه انتقال قدرت در تیم ترامپ فعال بودند معتقدند که استخدام دیمینو تحت نفوذ کولبی صورت گرفته است. اگرچه برخی محافظه‌کاران هگزت را جنگ‌طلب می‌دانند، اما به نظر می‌رسد که افرادی مانند دیمینو و کولبی وظیفه کنترل هگزت را خواهند داشت و نقش مهمی در تعیین خط‌مشی وزارت دفاع آمریکا ایفا خواهند کرد.
یک مقام سابق ترامپ می‌گوید: «آنها اهرم بسیار زیادی دارند. آنها منابع، برنامه‌ریزی و گزینه‌ها را تحت کنترل دارند. آنها قدرت عظیمی دارند که به روش‌های ظریف از آن استفاده می‌کنند. این سیاست خارجی همان سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه است.» این مقام سابق ادامه داد: «ما در نقطه‌ای هستیم که می‌خواهیم اجازه دهیم ایران به یک قدرت تسلیحات هسته‌ای تبدیل شود یا نه، و بعد وارد اتاقی می‌شویم که افرادی در آن هستند که فکر می‌کنند اگر ایران به یک قدرت هسته‌ای تبدیل شود، تهدیدی برای ایالات متحده نیست. آنها با وزیر دفاع یا معاون وزیر دفاع همسو نیستند.»
بسیاری از چهره‌های محافظه‌کار و همچنین کابینه بنیامین نتانیاهو انتظار دارند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اقدامات تهاجمی‌تری علیه حوثی‌ها در یمن انجام دهد. ترامپ در دولت نخست خود انصارالله یمن را به‌عنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی کرد. او همچنین اشاره کرده که ممکن است به کمپین فشار حداکثری برای هدف قرار دادن ایران بازگردد که البته این رویکردی است که با انتصاب افرادی نظیر دیمینو و کولبی در تضاد است. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ترامپ نیز سیگنال‌هایی ارسال کرده که نشان می‌دهد دولت ترامپ برای دیپلماسی هسته‌ای با ایران آماده است.
دیمینو در ماه ژوئن، در مصاحبه‌ای با یک مجله محافظه‌کار آمریکایی درباره لبنان گفت:«ایالات متحده و جامعه بین‌المللی باید هر کاری که می‌توانند برای جلوگیری از جنگ تمام‌عیار اسرائیل علیه حزب‌الله انجام دهند». او گفت که این امر مستلزم ورود مستقیم ایالات متحده برای دفاع از اسرائیل است. او همچنین در یک وبینار استدلال کرد که حضور نیروهای آمریکایی در کشورهای مختلف در خاورمیانه انگیزه‌ای برای رفتار «بی‌ملاحظه» از سوی برخی کشورها از جمله عربستان سعودی است.
وی گفت که ایالات متحده باید پایگاه‌های دائمی خود را در منطقه کاهش دهد و به جای آن بر «افزایش نیروها از مناطق مختلف» تمرکز کند. او قاطعانه گفت که ایالات متحده نباید هیچ‌گونه تضمین امنیتی به عربستان سعودی به‌عنوان بخشی از توافق عادی‌سازی بین پادشاهی عربستان و اسرائیل ارائه کند و در مقاله سیاست خود در نوامبر 2023، یک توافق عادی‌سازی را برای اهداف ایالات متحده در خاورمیانه، «فقط خوب – نه ضروری» توصیف کرد.
دیمینو در این مقاله، محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی را به‌عنوان «شخصیتی شلخته که بارها و بارها نشان داده است که قضاوت ضعیفی دارد و مسئولیت آمریکا در یک ائتلاف را زیاد می‌کند» توصیف کرده و نوشته است که ارائه هرگونه تضمین امنیتی ایالات متحده به عربستان، «بدترین غرایز» بن‌سلمان را تقویت می‌کند.
هرچند ترامپ به نوبه خود با زبان تحسین از ولیعهد سعودی سخن گفته و در مصاحبه‌ای پیش از انتخابات نوامبر، او را یک سیاستمدار دوراندیش و یک مرد بزرگ خوانده است. او همچنین متعهد شده است که گسترش توافق‌نامه آبراهام در دوره دوم ریاست‌جمهوری او با توجه به عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی «یک اولویت مطلق» خواهد بود.
دیمینو درباره سوریه نیز نظرات جالبی دارد. او با بیان اینکه نیازی به حضور آمریکا در سوریه برای جلوگیری از ظهور مجدد داعش و محدود کردن پیشروی ترکیه نیست، گفت که داعش تنزل یافته است، ترکیه توانایی یا علاقه‌ای به تهاجمات بیشتر نداشته و حفاظت از کردها در چارچوب منافع کلیدی آمریکا نیست. ترکیه پس از سقوط حکومت اسد، حملات خود را علیه کردها افزایش داده، اما بنا بر گزارش‌ها، از زمان روی کار آمدن ترامپ با آتش‌بس با نیروهای کًرد موافقت کرده است.
دیمینو پیشنهاد کرده بود که کردها باید در عوض به دنبال همکاری با حکومت اسد باشند و شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت ایران که به نیروهای آمریکایی حمله می‌کنند می‌توانند در کنار کردها نقشی در جلوگیری از ظهور مجدد داعش داشته باشند. دیمینو گفته بود که ایالات متحده نباید حملات بیشتری را در پاسخ به کشته شدن نیروهای آمریکایی در حمله شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران به پایگاه برج 22 در سوریه انجام دهد. در خارج از خاورمیانه، دیمینو سودمندی ادامه کمک‌های ایالات متحده به اوکراین را رد کرده و استدلال می‌کند که اوکراین قادر به دفع حملات روسیه نیست و به جای آن از ایالات متحده می‌خواهد که برای حل و فصل جنگ از طریق مذاکره فشار بیاورد.
