بحران سیل یا بحران مدیریت سیل
جهانگیر پرهمت | دبیر کارگروه آب ستاد توسعه فناوری‌های توسعه آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
امروز در مناطقی سیل بحران ایجاد کرده است که همگی در سال‌های خشک و حتی معمولی بحران آب و کمبود آب مصرفی دارند.
آیا هنوز هم باید منتظر وقوع حوادث بحران زا از سیل باشیم؟
آیا دیر نشده در مدیریت منابع آب کشور به روش‌های سنتی تجدید نظر کنیم و با بکارگیری مدیریت جامع و یکپارچه در حوزه‌های آبخیز این همه منابع آب را در بالادست و حوضه‌های میانی کنترل و ذخیره سازی آن در تعادل بخشی آبخوان‌ها، در مصرف برای تولید در فصول خشک و ….. صورت گیرد؟
نخبگان کشور هم مثل اینکه مات شده‌اند و تجربه تلخ ۲۰ سال بحران خشکسالی دهه های۸۰ و ۹۰ را و خسارات سیل دو سال اخیر را فراموش کرده و بی تفاوت از کنارش رد می شوند.
خسارت وارده شامل اول از دست دادن بخش قابل توجهی از منابع آب کشور است، دوم سرمایه عظیمی به نام خاک را از دست داده‌ایم، سوم سرمایه‌های ملموس و غیرملموسی که مستقیما از جامعه از دست رفته و در محاسبات سازمان ملی مدیریت بحران به حساب نمی‌آیند، چهارم خسارات اجتماعی که در اثر سیل بوجود می‌آید و در هیچ محاسباتی به آن اشاره نمی‌شود، پنجم خسارات و تلفات ملموسی که مدعی مطالبات را دارد و همین اعداد و ارقامی است که در واحدهای مسئول از جمله سازمان ملی مدیریت بحران مورد توجه و برآورد قرار گرفته و معمولا ثبت هم می شود و حتی موارد دیگری که ممکن است در حال به ذهن نیامده باشد و به این موارد اضافه شود.
سیل را باید در منشا کنترل و از همه منافع آن به جای این همه خسارت و تلفات استفاده کرد.
سرمایه های ملی و اعتبارات عمومی را بایستی از حالت گوشت قربانی خارج و یک کار اساسی بر اساس دانش روز مدیریت جامع و یکپارچه حوزه های آبخیز شروع کرد. تا کی اینگونه نظاره گر و منتظر وقوع این همه حوادث ناگوار باشیم؟
بنابراین بایستی در نظام برنامه ریزی و اجرایی تجدید نظر شده و برنامه های دانش بنیان با مدیریت جامع و یکپارچه سرزمین و منابع زیستی و طبیعی و آمایش منطقه ای مبتنی بر آمایش حوزه های آبخیز را جایگزین کرد. شش برنامه تا کنون در جمهوری اسلامی ایران و بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تدوین و تصویب شده است که روح حاکم بر همگی نظام بخشی برنامه ریزی بوده است. امیدواریم از زمان حال دست برای برنامه هفتم توسعه به کار شده و برنامه ای جامع و دانش بنیان با رعایت اصول فوق تهیه و تدوین شود، تا این همه بحران در کشور ایجاد نشود و نیز از فرصت طبیعی ایجاد شده حداکثر بهره برداری و بهره وری صورت گیرد.
