بهره‌برداری از ۱۱۷ پروژه آبی و آبفای کشور تا پایان سال ۱۴۰۴

به گزارش«انرژی امروز» از وزارت نیرو، دولت چهاردهم از زمان استقرار تاکنون چالش‌های متعددی را از سرگذرانده که یکی از شاخص‌ترین چالش‌های این دوره در حوزه آب بوده است.

ایران در سال گذشته با یکی از شدیدترین خشکسالی‌های دهه‌های اخیر مواجه بود. میزان بارش‌ها از مهر سال 1403 تا کنون معادل 148.4 میلی‌متر است که در مقایسه با دوره‌های مشابه درازمدت 39 درصد و نسبت به سال آبی گذشته 40 درصد کاهش داشته است. همچنین متوسط دمای کشور طی 50 سال گذشته به میزان 2.7 درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و سبب افزایش تبخیر آب و تعرق گیاهان می‌شود.

در پی کاهش بارش باران و افزایش دما، منابع تجدیدشونده آب کشور طی سه دهه گذشته، تحلیل رفته و دولت چهاردهم وارث این معضلات زیست‌محیطی بود. سرانه آب تجدیدپذیر کشور از 6858 متر مکعب در سال به ازای هر نفر طی سال 1335 به 1227 متر مکعب در سال 1404 رسید. هم‌گام با همین بحران‌های زیست‌محیطی، 427 دشت از 609 دشت کشور در وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار دارد. به عبارتی وضعیت آبخوان‌ها یا سفره‌های آب زیرزمینی در شرایط مطلوبی قرار ندارد. افزون بر این ها منابع آب زیرزمینی کشور با کسری مخازن تجمعی به میزان 149 میلیارد مترمکعب همراه بوده و این کمبود به شکل سالانه در حال افزایش است.

وزارت نیرو در دولت چهاردهم تلاش کرد، مشکلات اقلیمی موجود را مدیریت کرده و کاستی‌های پیشین را با اقدامات لازم پوشش دهد. در این راستا 117 پروژه قابل بهره‌برداری تا پایان سال 1404 در زمینه آب و آبفا در آستانه بهره‌برداری قرار دارد. این طرح‌ها در بخش آبرسانی روستایی، نیروگاه برق‌آبی، سد و آبرسانی شهری، شامل آبرسانی به 2 هزار روستا، 4 پروژه احداث خط انتقال آب شهری برابر 47 کیلومتر، 11 پروژه احداث مخزن با ظرفیت حدود 87 هزار و 600 متر مکعب، 23 پروژه ظرفیت تامین سد با ظرفیت قریب به 21 هزار و 300 لیتر بر ثانیه، 7 پروژه آبگیری سد با حجم بالغ بر 420 میلیون متر مکعب، افتتاح 19 سد با ظرفیت بیش از هزار و 704 میلیون متر مکعب هستند. در زمینه آبیاری و زهکشی، فاضلاب و آب‌شیرین‌کن نیز اقدامات موثری در دست بهره‌برداری است که عبارتند از: 4 پروژه احداث شبکه آبیاری و زهکشی برابر 15 هزار 453 هکتار، 15 پروژه آب‌اندازی برابر 63  هزار و 414 هکتار، 27 پروژه تصفیه‌خانه با ظرفیت حدود 682 هزار متر مکعب درشبانه‌روز و راه‌اندازی 2 پروژه ظرفیت آب شیرین‌کن با حجم 4 هزار متر مکعب در شبانه‌روز.

تحقق این امر تنها با تامین اعتبارات لازم در بخش آب و آبفا امکان‌پذیر بود. بنابراین وزارت نیرو دولت چهاردهم در نخستین سال از فعالیت خود، موفق به ایجاد رشد 68 درصدی در بخش اعتبارات شد و از بودجه حدود 95 همتی در قانون بودجه سال 1403 به ظرفیت 140 همت در قانون بودجه 1404 رسید.

این گزارش می افزاید، وجود طرح‌های نیمه تمام باقی مانده از دولت‌های قبل، یکی از چالش‌های اساسی بخش آب کشور است و این امر عموما به دلیل کمبود منابع مالی لازم شکل گرفته است. وابستگی به منابع دولتی به جهت تامین مالی طرح‌ها، انبوهی از اقدامات به ثمر ننشسته را باقی گذاشت که در زمان‌بندی تعیین شده، تکمیل نشده و بی‌نتیجه باقی مانده بود. وزارت نیرو در دولت چهاردهم تلاش دارد تا علاوه بر افزایش بودجه عمومی طرح‌ها، با استفاده از روش‌هایی مانند فاینانس داخلی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی این خلل را جبران کند.