تابستان امسال، گرم‌تر از تمام تابستان‌های گذشته
تیر و مرداد سال جاری گرم‌ترین ماه‌ها در تاریخ کره زمین خواهند بود
در سال جدید میلادی، آب و هوای وحشتناک، چند منطقه را درنوردیده و تاثیر خود را گذاشته است. سناریوها و نمودارهای نگران‌کننده درباره ادامه این تغییرات، اوضاع را ترسناک‌تر هم نشان می‌دهد. از خشکسالی‌های آمریکا تا سیلاب‌های آسیا و از موج گرما و آتش‌سوزی‌های جنگلی در سراسر اروپا تا فراتر از آن. با نگاهی به برخی از نمودارهای آب و هوایی، پیش‌بینی اینکه تابستانی داغ‌تر از حتی سال گذشته در انتظار کره زمین است، کار چندان سختی نیست.
بیایید با با سوابق دمای هوا شروع کنیم. امسال و تا امروز، برآوردهای میانگین دمای زمین چهار بار به رکوردهای جدید رسیده است، طبق آمارهای مرکز اروپایی پیش‌بینی هواشناسی، نخستین رکورد در تاریخ سوم جولای بود که ۰٫۰۸۶ درجه سلسیوس بالاتر از حداکثر دمای قبلی در سال گذشته بود. درست یک روز روز بعد این تفاوت دو برابر شد. آخرین رکورد در ششم جولای بود که ۱۷٫۰۷۹ درجه سلسیوس بود؛ یعنی حدود ۰٫۸ درجه سلسیوس گرم‌تر از بالاترین دمای ثبت شده در سال ۱۹۸۰.
ثبت رکوردهای پی در پی در سال‌های همراه با «ال نینو» به تنهایی پدیده عجیبی نیست. موضوع قابل توجه درباره امسال این است که طی سه هفته پس از ثبت اولیه، دما هرگز به پایین‌تر از رکورد قبلی در سال ۲۰۱۶ نرسید.
همان‌طور که قابل پیش‌ینی بود، در ۲۷ جولای «کوپرنیکوسم و «سازمان هواشناسی جهانی» تایید کردند که جولای امسال (تیر و مرداد 1403) قرار است تبدیل به گرم‌ترین ماه در تاریخ کره زمین شود.
نمودار دوم نشان‌دهنده امواج حرارتی و مشخص می‌کند جایی در جهان گرم‌تر از حالت معمول در این زمان از سال بوده است. این نمودار دماها را بین اول تا بیستم جولای امسال با میانگین همان دوره در سال‌های 1991-2020 مقایسه می‌کند. بخش‌هایی از جنوب اروپا در ماه جولای 2 تا 5 درجه سانتیگراد گرم‌تر از میانگین تاریخی بودند. دو موج گرمایی به فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و لهستان هجوم آوردند و باعث تشکیل یک «گنبد گرمایی» در آسمان این کشورها شدند. یک توده گرمایی با حرکتی کند جنوب این قاره را در بر گرفته، تعداد ابرها را کاهش داده و موجب شده که تابش خورشید، قسمت بیشتری از زمین گرم کند. شبکه پیش‌بینی هواشناسی جهانی با همکاری یک شبکه از مدل‌سازان آب و هوا، گفته که تشکیل این موج‌های گرما تا اقبل از وارد کردن گازهای گلخانه‌ای توسط انسان‌ها به جوّ تقریبا غیرممکن بود. با وضع فعلی می‌توان انتظار داشت که تقریباً هر ده سال یکبار با چنین وضعی رودررو شویم. در نواحی بزرگ‌تری مثل نیوفاندلند (شمال شرقی کانادا) افزایش دما حتی بیشتر هم بوده و به 8 درجه بیشتر از حالت عادی و هرساله خود رسیده است.
نمودار سوم به دماهای سطحی دریا تمرکز دارد. اقیانوس‌ها حدود ۹۰ درصد از گرمای اضافی که به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای در دهههای اخیر جذب کرده‌اند و دمای آب‌های سطحی به تدریج افزایش یافته است. افزایش امسال به طور ویژه نگران‌کننده بوده است. در عادت، دماهای اقیانوس در مارس (پایان تابستان در نیمکره جنوبی که بیشترین سطح آن دریاست) به حداکثر می‌رسند و تا ژوئن یا جولای به تدریج سردتر می‌شوند. امسال، اما، کاهش هیچ‌گاه روی نیامد. دمای سطحی دریا در ماه جولای حدود ۰.۲۵ درجه سانتیگراد بالاتر از رکورد روزانه‌های قبلی برای این ماه بود. و دماها همچنان در حال افزایش هستند: بین ۱۶ و ۲۳ جولای، دماهای سطحی دریا بالاتر از هر زمان دیگری در امسال بودند. آنها در حال حاضر تنها ۰.۰۱ درجه سانتیگراد از رکوردی که در مارس ۲۰۱۶ تنظیم شده است پایین‌تر هستند.
براساس این نمودار تغییرات چشمگیری در حجم یخ‌های دریایی در جنوبگان به چشم می‌خورد. داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که اقیانوس اطراف قطب جنوب دارای کمترین حجم یخی است که تا این تاریخ در ماه جولای اندازه‌گیری شده است. در 24 جولای، مساحت یخ دریایی تنها 14 میلیون کیلومتر مربع بود. این به مقدار حدود 2 میلیون کیلومتر مربع کمتر از سال 2019 است که همان زمان کمترین حجم ثبت شده تا آن تاریخ بود و حدود 3 میلیون کیلومتر مربع کمتر از میانگین سال‌های 1991-2020 است. برای درک بهتر میزان کاهش یخ در قطب جنوب این مثال کارآیی دارد: 14 میلیون کیلومتر مربع حدود یک و نیم برابر مساحت ایالات متحده است و 2 میلیون کیلومتر مربع به اندازه مساحت مکزیک.
آیا این نمودارها شواهدی هستند که نشان‌دهنده تسریع روند تغییرات اقلیمی است؟ برخی دانشمندان فکر می‌کنند که نرخ گرم شدن جهان در دهه 2010 تغییراتی را تجربه کرده است. با این حال هیچ توافقی در این زمینه وجود ندارد.
آنچه مشخص است این است که ورود گازهای گلخانه‌ای به جوّ منجر به مواجهه انسان‌ها با آب‌وهوایی گرم‌تر می‌شود. میزان تولید گاز کربن دی‌اکسید، مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای با عمری طولانی، به بالاترین سطح خود طی 3 میلیون سال گذشته رسیده است.گزارش‌هایی نیز اط افزایش سطح متان و اکسید نیتروز، دو گاز گلخانه‌ای دیگر با عمری طولانی، منتشر شده که در آنها اعلام شده ورود این دو گاز به اتمسفر زمین در حال حاضر به بالاترین سطح خود از ابتدای حضور انسان روی کره زمین رسیده است. بنابراین باید در انتظار گرمایی حتی بیشتر از سال‌های گذشته باشیم.
برخی سال‌ها گرم‌تر از سایر سال‌ها هستند. این ممکن است فقط یک سال بسیار گرم در جهانی با اقلیمی که قبلاً گرم شده بود، باشد. سال آینده یا سال بعد، ممکن است کمی سردتر باشد. اما اگر این تغییرات دهه به دهه باشد و تغییر وضعیت نیز همان مقدار طول بکشد، دیگر با یک تغییر وضعیت موقت روبه‌رو نیستیم و تصویر کلی به وضوح جلوی چشم همه قرار دارد. از دهه 1980 به این طرف هر دهه به میزان قابل توجهی گرم‌تر از دهههای قبل بوده است. به این ترتیب دهه فعلی (2020) گرم‌تر از دهه قبل (2010) خواهد بود و دهه آینده (2030) گرم‌تر از دو دهه قبلی.
