حتی بیشتر از 67 میلیون مترمکعب | پاسخ به جوابیه شرکت نفت و گاز پارس

مهدی افشارنیک | روزنامه‌نگار و تحلیلگر حوزه انرژی

جوابیه شرکت نفت و گاز در خط به خط خود، چنان می‌نماید که گویی بیانیه یک حزب سیاسی است در هجمه تمام به دولت روحانی.

در توضیحات بیشتر نسبت به گزارش درج شده باید در ابتدا گفت که آنجایی که اشاره کردند که این دولت 700 میلیون مترمکعب گاز را تولید کرده و سقف تکلیف را رد کرده است باید بدانیم که همین رقم و مقدار تولید در دولت قبل به‌دست آمده بود و دستاورد این دولت نیست. از همین ابتدا با دستاوردسازی رو‌به‌روایم. از این هم باید گذر کنیم که ادبیات طعنه و کنایه شایسته شأن شرکت ملی نفت ایران نیست که در قبال رسانه‌ها برگزیده است.

آئینه چون نقش تو بنمود راست خودشکن، آئینه شکستن خطاست

اما در خصوص سه موضوع یادشده در گزارش قبلی، موارد زیر قابل‌توجه است:

فاز 16 بالاخره چقدر تولید می‌کند؟

در ابتدا لازم است روشن شود که این خط لوله جدید فاز 16 چه مقدار گاز تولید می‌کند؟ وزیر نفت در هفتم شهریور که روی شناور سی‌مستر در زمان بازدید صحبت از 28 میلیون مترمکعب کرد، شرکت نفت در سایت اطلاع‌رسانی‌اش این میزان را 25 میلیون مترمکعب برشمرد، در این جوابیه ارسالی هم این عدد 20 میلیون مترمکعب است. بالاخره چه شد؟ کدام عدد؟ یعنی مدیران نفتی ما این‌قدر نسبت به عدد بی‌تعصب‌اند؟ فی‌الواقع، این گسیختگی در فهم اعداد یکی از معضلات تیم جدید نفت است که در جای‌جای تحولات نفتی خود را نشان می‌دهد.

از این مورد که بگذریم، آگاهان به‌خوبی می‌دانند خط 16 در سال‌های 90 و91 در مراحل تکمیل و پیش راه‌اندازی دچار آسیب‌دیدگی به دلیل تعلل در تخلیه به‌موقع خط شد که بلافاصله پس از راه‌اندازی در سال 93 و کمتر از دو سال بعد دچار نشتی و پارگی متعدد شد. چند مرحله تعمیرات تا سال 98 نشان داد که آن خط دچار مشکل اساسی است و نیاز به تعویض کلی دارد.

در فاصله سال‌های 99 تا ابتدای 1400 بیش از 100 کیلومتر لوله جدید سفارش و تأمین شد و از مسئولین جدید یک انتظار ساده می‌رفت؛ در فاصله 17 ماه استقرار دولت، نسبت به تکمیل احداث خط جدید و بهره‌گیری از ظرفیت کامل 28میلیون مترمکعبی سکوی فاز 16 اقدام نمایند که متأسفانه دچار تعلل و روزمرگی شده و به زمستان امسال نرسید. استفاده کج‌دارومریز از خط آسیب‌دیده قبلی در ظرفیت بسیار پایین‌تر از حد معمول هم نتیجه این عدم مدیریت است.

ضمن اینکه باید توجه داشت رکورد شناور سی‌مستر در لوله‌گذاری روزی دو کیلومتر است. در گزارش هم نوشتیم که اگر با همان رکورد قبلی این شناور کار می‌کرد 110 کیلومتر پروژه را ظرف دو ماه یعنی پایان مهر امسال تمام می‌کرد. آقایان جوابیه‌نویس به‌جای شواف‌سازی از ابرهای خیالی به این پاسخ دهید چرا پس از شش ماه، پروژه به این سادگی هنوز 20 کیلومترش مانده است و خط لوله 16 به مدار نیامده است. امسال که گذشت، آیا تا فصل سرد سال آینده این خط جدید که همه لوازم آن در دولت قبل سفارش و تأمین‌شده و فقط کار اجرایی دارد، احداث و عملیاتی خواهد شد؟ گذر زمان نشان خواهد داد.

مسئله دقیقا این است که مدیران ارشد نفت به‌جای تمرکز بر پروژه‌ها مشغول سیاسی‌کاری و شواف و کری‌خوانی برای تیم دولت قبل و دول غربی هستند. ما آرزو داریم که این دولت در نفت و در همه عرصه‌ها موفق شود و تیم قبلی کاملا منکوب شود، چون خیر بزرگتری در میان است؛ به نام منافع ملی.

قرار بود 10 تا چاه باشد نه فقط 3 تا

بله دولت قبل در اجرای فاز 11 تعلل کرد ولی از بیست سال تاخیر در فاز 11 هشت سال آن هم در دولت اصولگرا رخ داده است و اگر تاخیر فاز 11 یک موضوع سیاسی باشد، بخشی از تاخیر متوجه شماست. بماند که در دولت روحانی چقدر کارشکنی از ناحیه اصولگرایان مجلس شد که قراردادهای آی‌پی‌سی دیرتر بسته شود و دوسال طلایی ابتدای برجام صرف این شد که متن قراردادهای نفتی از این کمیسیون مجلس به آن کمیسیون روانه شود تا در نهایت اصلاحاتی روی آن پیاده شد که از روز اول هم دست‌یافتنی بود، اما اراده پشت این جریان اصلاح نبود کارشکنی در کار دولت بود.

وانگهی، برخلاف ادعاهای مطرح‌شده مبنی بر آنکه در مورد فاز11 هیچ اقدامی در دولت قبل نشده است، در پائیز سال ۹۸ و بعد از خروج چینی‌ها قرار شد شرکت پتروپارس به‌تنهایی توسعه فاز۱۱ را ادامه دهد. بعد از صدور مصوبات و تحویل کارها و برگزاری مناقصات و انتخاب پیمانکاران اجرایی و… نهایتاً جکت‌فاز۱۱ در خرداد ۹۹ نصب شد و دکل حفاری هم در آبان ۱۳۹۹ در فاز۱۱ مستقرشده و شروع به حفاری کرد.

از آن زمان بیش از ۲۶ ماه یعنی ۸۵۰ روز گذشته است که ۱7 ماه آن در دوره مسئولیت مدیران دولت جدید بوده است. دوستان جوابیه‌نویس آیا می‌دانند که حفاری و تکمیل هر چاه دریایی پارس‌جنوبی به‌طور متوسط ۸۵ روز طول می‌کشد. یعنی الان باید چند چاه داشته باشیم؟

محاسبه‌اش سخت نیست. تاکنون می‌بایست ۱۰ حلقه چاه در فاز۱۱ با تولیدی نزدیک به ظرفیت کامل 28 میلیون مترمکعب در روز تکمیل و آماده تولید می‌شد و بنابراین انتظار تولید کامل 28 میلیونی از سکوی اول فاز 11 چندآن ‌هم بیراه نبوده است. این انتظار از یک وزیر با رویکرد طبیعی است نه کسی که راهکارهای خود را از معاون اول دولت می‌گیرد.

اما واقعیت این است که فقط سه حلقه چاه تکمیل‌شده و قرار است انشاالله در آینده چاه چهارم هم تکمیل شود تا شاید به تولیدی کمتر از 10 میلیون مترمکعب در روز برسد. یعنی به‌طور میانگین حدود ۹ ماه زمان برای تکمیل و آماده کردن هر چاه صرف شده است! آیا این را هم می‌خواهید تکذیب کنید؟ مدیرعامل وقت پتروپارس هم‌اینک در شرکت نفت و گاز پارس مشغول است، حداقل از ایشان سوال می‌کردید.

با این توصیفات، دوستان جوابیه‌نویس محترم، که مدعی هستند این فاز 11 از ابتدای کار دولت جدید در اولویت قرارگرفته است، خوب است بفرمایند اگر اولویت نداشت با چه روند و سرعتی می‌خواستند کار کنند؟ اهل‌ فن و خبرگان می‌دانند صرف قریب دو سال و چند ماه برای تکمیل فقط سه چاه به همراه حفاری بخشی از حفره‌های اولیه چند چاه دیگر، تا چه حد ناشی از سوءمدیریت و ناهماهنگی است که بخش زیادی از آن به ناپایداری و تزلزل شدید مدیریتی در شرکت پتروپارس به‌عنوان پیمانکار اصلی پروژه برمی‌گردد که در این دولت تاکنون پنج مدیرعامل (آقایان مسعودی، موسوی، شکرچیان، قلاوند، علیخانی) به خود دیده است! متوسط هر سه ماه و دو هفته، یک مدیرعامل. این حال شرکتی است که پروژه مهم فاز 11 را دارد و وزیر امسال هر جا نشست گفت به تولید زمستان می‌رسانیم. قول هم داد. تا همین یک ماه پیش نیز این وعده را تکرار می‌کردند. بالاخره ملت حق ‌دارند بپرسند آن وعده‌ها چه شد و بر چه مبنایی داده‌ شده بود؟ همچنین خوب است مدیران ارشد نفت بررسی نمایند علت مثلاً پیشرفت فقط 10 درصدی حفاری طرح فاز۱۱ در یک سال‌ونیم گذشته! چه بوده است و تعداد روزهای کارکرد و توقف دکل و دلایل آن را جویا شوند.

اگر تخریب و… حساب نمی‌شود، توصیه دلسوزانه این است که براساس واقعیات و شرایط فعلی و درس گرفتن از خسارت‌های وارده به شناور اوشنیک در جریان آن به‌اصطلاح تجربه ارزشمند! بر وضعیت اسفبار ساخت جکت مشعل و پل رابط سکو و حفاری پروژه رسیدگی و تمرکز نمایند و دست از شوآف و وعده‌ و وعید بردارند و با تکمیل حفاری حداقل ۷ حلقه چاه و نصب و راه‌اندازی اصولی و ایمن و بدون حادثه سکو تا اواسط سال آینده، شاید حداقل در زمستان بعدی تولید پایدار و مناسبی از آن برای کشور حاصل

کنند. گذر زمان این موضوع را هم نشان خواهد داد. آقایان فقط بیایید یک قراری بگذاریم؛ اگر فاز 11 تا زمستان بعدی نرسید کجا می‌شود شما را برای سوال و چالش ملاقات کرد؟

چرا لوله‌های حفاری معطل مانده است؟

در مورد آسیب‌دیدگی سکوی 13 آلفا در همان متن گزارش ابراز شده بود جای نقد جدی به دولت قبل دارد، مشخص نیست چرا باز با همان ادبیات

استادیومی در جوابیه ارسالی مسئله این دولت و آن دولت شده است؟

تعمیر کنداکتورهای آنکه قرار بود ابتدا توسط بیمه‌گر خارجی انجام شود در سال 97 به‌دلیل خروج ترامپ از برجام عملیات قبلی متوقف شد.آگاهان پروژه‌ها می‌دانند که تا سال 99 با سختی و پیگیری و فراوان تمام اقلام و تجهیزات را از منابع معتبر جهانی تأمین نمود و پس از تأمین اقلام یادشده انتظار می‌رفت در سال 1400 یا حداکثر 1401 عملیات اجرایی تعمیر انجام‌شده و تولید 14 میلیون مترمکعب این موقعیت برقرار شود که بازهم به دلیل تعلل و عدم تصمیم‌گیری و صدور مجوز و تأییدهای لازم از جانب کارفرما، متأسفانه این نیاز حیاتی کشور هم برآورده نشد.

از این مورد هم می‌گذریم که شنیده‌ها به ما می‌گویند در دولت قبل ده‌ها کیلومتر لوله درون‌چاهی با آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی تأمین‌شده و شنیده می‌شود که در انبارهای کارفرما مانده است و از آن‌طرف ده‌ها چاه پارس‌جنوبی به دلیل تأخیر در به‌کارگیری دکل حفاری و رانده نشدن آن لوله‌ها قادر به افزایش تولید و برداشت از میدان پارس‌جنوبی نیستند که آن‌هم خود گفته می‌شود بین یک تا دو فاز پارس‌جنوبی است.

درمجموع ظرفیت تولیدی که می‌توانست در صورت تمرکز بر کار و استفاده از نیروهای توانمند حتی به میزانی بیش از روزانه 67 میلیون مترمکعب گزارش قبلی برآورده شود، متأسفانه مطلق افزایش و برداشت جدید از مخزن مشترک در پارس‌جنوبی در یک‌سال‌ونیم اخیر صفر بوده (اگر عدد منفی بابت قطع همان آب‌باریکه تولید سکوی سی فاز 12 را حساب نکنیم) و کماکان بر همان عدد 700 میلیونی مانور داده می‌شود که در دولت قبل محقق شده بود. راه‌اندازی ردیف‌های شیرین‌سازی پالایشگاه فاز14 هم البته افزایش برداشتی از مخزن مشترک نداشت چون قبلاً هر چهار سکوی فاز14 با ظرفیت کامل در سرویس قرارگرفته بود. لذا آقایان بهتر است به‌جای دعوت منتقدان به ستایش از موفقیت‌های نداشته، بفرمایند چرا در مورد هر چهار موضوع فوق که بستر و زمینه کار اجرایی با تأمین کالا و تجهیزات موردنیاز در دولت قبل فراهم‌شده بود، این‌همه دچار تعلل و تأخیر گردید و چنین زمستان سختی را برای ملت رقم زد؟! به‌علاوه صراحتاً بفرمایند کدام‌یک از 4 وعده فوق تا زمستان سال آینده واقعاً محقق خواهد شد؟

منبع: روزنامه هم‌میهن