دردسر عجیب شرکت‌های عظیم نفت و گاز
حقوق بالا دیگر برای جذب کارگر و کارمند کافی نیست
علاقه‌مندان به کار در مشاغل مرتبط با نفت و گاز (اکتشاف، حفاری و استخراج) و شرکت‌های نفتی بزرگ طی ماه‌های گذشته دو موضوع خوب و بد را همزمان شنیدند. خبر خوب این بود که تعداد مشاغل در حال افزایش و حقوق‌ها در حال بالا رفتن هستند. خبر بد این بود که براساس بررسی‌ها، نسل جدید و جوانانی که شرکت‌های نفتی روی حضور آنها در سکوها یا بر سر چاه‌های نفتی حساب باز کرده‌اند، اشتیاق چندانی به کار در این زمینه ندارند.
در کالج‌های ایالات متحده، تعداد ورودی‌های جدید برای برنامه‌های مهندسی نفت به کمترین حد خود از قبل از شروع رونق فرکینگ (بیش از یک دهه پیش) رسیده است. دانشگاه‌های اروپایی نیز که در طول تاریخ بسیاری از مهندسان شرکت‌های فعال در سراسر خاورمیانه و آسیا را تربیت کرده‌اند، روند مشابهی را گزارش می‌کنند.
در شرایطی که غول‌های استخراج و تولید نفت و گاز، سود بی‌سابقه‌ای را ثبت کرده‌اند، خشکسالی استعدادها و کارکنان مشتاق به کار در این صنعت جزو عجایب محسوب می‌شود.
نگرانی درمورد 10 سال آینده
به گفته مدیران، تحلیلگران و اساتید، دانشجویان و کارگران جوان ِ ماهر، نگران نقش صنعت نفت و گاز در تغییرات آب و هوایی و همچنین امنیت شغلی طولانی‌مدت هستن. گذار اقتصادهای بزرگ جهانی از سوخت‌های فسیلی به منابع تجدیدپذیر اعتماد آنها به حضور طولانی‌مدت در مشاغل پرطرفدار سابق را کاهش داده است.
بر اساس گزارش وزارت آموزش ایالات متحده، بین سال‌های 2016 و 2021، یعنی دوره‌ای که قیمت نفت خام برنت تقریباً دوبرابر شد، تعداد فارغ التحصیلان مهندسی نفت حتی از نصف متوسط ورودی هر سال هم کمتر شده است.
از نظر لوید هاینز، استاد دانشگاه فناوری تگزاس، قضیه حتی بدتر هم شده. بررسی‌های او نشان می‌دهد حتی با متوسط درآمد تقریبا بیشتر از فارغ‌التحصیلان علوم کامپیوتری، تعداد دانشجویانی که در مقطع کارشناسی مهندسی نفت تحصیل می‌کنند، از سال 2014 تاکنون 75 درصد کاهش یافته است.
این استاد دانشگاه معتقد است دانشجویان به این دلیل از تحصیل در رشته‌های مرتبط با نفت و گاز گریزان شده‌اند که نگرانند طی 10 تا 20 سال آینده شغل و درآمدی نداشته باشند.
روش‌های جدید جذب دانشجو و کارمند
در این میان شرکت‌های نفت و گاز در حال تزریق پول برای مصرف در مواردی مچون کمک هزینه‌های تحصیلی به‌منظور پرورش نسل جدیدی از استعدادها هستند که تمرکزشان بر پرورش کارمندانی است که گرایش به انرژی‌های تجدیدپذیر دارند.
باربارا برگر سال‌ها در مدیریت‌های مختلف شرکت شورون، یکی از چند غول نفتی ایالات متحده، کار کرده معتقد است این صنعت باتوجه به تغییراتی که طی سال‌های اخیر در آن رخ داده، به کارکنانی نیاز دارد که بتوانند پروژه‌های جذب کربن، هیدروژن و زمین‌گرمایی را اجرا کنند.
برگر که در حال حاضر مشاور ارشد بانک سرمایه‌گذاری لازارد است، می‌گوید: «رقابتی که بر سر جذب دانشجویان، حتی از سال اول ورود به دانشگاه، وجود دارد، احتمالاً 15 سال پیش وجود نداشت.»
کمبود استعداد، یک حقیقت تلخ
در حال حاضر کمبود استعداد در شرکت‌های نفت و گاز، نشان‌دهنده یک مشکل طولانی‌مدت برای بازار جهانی انرژی است. باوجود پیشرفت‌های قابل ملاحظه در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و تلاش فزاینده برای کاهش تولید کربن، امنیت انرژی تا مدت‌ها و برای آینده قابل پیش‌بینی به سوخت‌های فسیلی وابسته است. از زمان حمله روسیه به اوکراین در ژانویه 2022، اروپا از تامین منابع نفت و گاز جدید ناامید شده و بازگشایی نیروگاه‌های بازنشسته هسته‌ای را در دستور کار خود قرار داده است.
BP امسال یک برنامه کمک‌هزینه تحصیلی جدید 4 میلیون دلاری را در دانشگاه‌های ایالات متحده راه‌اندازی کرد تا دانشجویان را با مفهوم و وسعت بازار و صنعت انرژی آشنا کند. این شرکت سال گذشته نیز اعلام کرده بود که قصد دارد حجم برنامه کارآموزی خود را در این دهه دو برابر کند و به 2000 نفر برساند. سخنگویان BP در این زمینه به راحتی صحبت می‌کنند و با شفافیت اعلام می‌کنند به دنبال جذب درخشان‌ترین استعدادها هستند.
شرکت‌هایی که با منابع بی‌پایان پول، جریان انرژی را در سطح جهانی کنترل می‌کنند، این بار با مشکل جدیدی روبه‌رو شده‌اند. مشکل آنها نه دسترسی کربن صفر است، نه آلودگی زیست‌محیطی و نه حتی انرژی‌های تجدیدپذیر. این شرکت‌ها به یکی از عجیب‌ترین مشکلات ممکن برخورد کرده‌اند: حتی حقوق و مزایای بالا هم کسی را ترغیب به کار کردن برای آنها نمی‌کند.
