زلنسکی، چرچیل اوکراین؟
«چرا کت‌وشلوار نمی‌پوشی؟ تو در عالی‌ترین سطح مقامات کشور آمریکا حاضر شده‌ای، اما باز هم از پوشیدن کت‌وشلوار خودداری می‌کنی. اصلا کت‌وشلوار داری؟ خیلی از آمریکایی‌ها با این موضوع که تو شان این جایگاه را رعایت نمی‌کنی، مشکل دارند.»
«بعد از پایان این جنگ، کت‌وشلوار می‌پوشم.»
به گزارش «انرژی امروز» از هفته نامه صدا، شاید اگر کسی از ماجراهای این روزهای اخیر در ایالات متحده خبر نداشته باشد، باور نکند که این مکالمه در کاخ سفید و با یک رئیس‌جمهور رد و بدل شده است. سوال کننده، برایان گِلن، خبرنگار شبکه محافظه‌کار «صدای آمریکای حقیقی» بود و آنکه طرف صحبت بود ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین بود. رئیس‌جمهوری که از زمان حمله روسیه به اوکراین و آغاز جنگ در فوریه 2022، با لباس رسمی در هیچ مراسمی دیده نشده است. او همیشه لباس نظامی بر تن دارد؛ سویشرت‌های ساده معمولا به رنگ مشکی یا سبز زیتونی و مزین به نماد سه‌شاخه اوکراین، همراه با شلوارهای نظامی و پوتین‌های ایمنی.
رئیس‌جمهوری که قبل از آغاز جنگ همیشه خوش‌پوش بود و اصلاح می‌کرد حالا 3 سال است که ریش دارد و کسی بدون لباس نظامی او را ندیده است. او اکنون تبدیل به نمادی از مقاومت شده است. آگاتا گورسکی، بنیانگذار یک سازمان غیردولتی و مشاوره خلاق برای حفظ و ترویج فرهنگ اوکراینی به یورو نیوز می‌گوید: «این واقعیتی است که در آن زندگی می‌کنیم و طبیعتا رئیس جمهوری ما هم آن را منعکس می‌کند. اگر در خیابان‌های کی‌یف قدم بزنید، می‌بینید که مردم همین‌گونه لباس می‌پوشند. این سبک پوشش یک روایت می‌سازد. روایتی بسیار مهم که نشان می‌دهد ما در جنگ هستیم و این، واقعیت زندگی ماست.»
لباس نظامی همواره نمادی از قدرت بوده و نه‌تنها رهبران در زمان جنگ، بلکه سیاستمدارانی که می‌خواهند اقتدار و موفقیت خود را نشان دهند نیز از آن استفاده کرده‌اند. این لباس که توسط فرماندهان ارتش، کهنه‌سربازان برجسته و رهبران سیاسی پوشیده می‌شود، می‌تواند به هر فردی که آن را به تن دارد، مشروعیت و کارکشته بودن خاصی ببخشد.
گاه زلنسکی را با چرچیل مقایسه می‌کنند، در جنگ جهانی دوم وینستون چرچیل با یک «سرهمی وقت خطر»، لباس یک‌تکه‌ای که برای پناهگاه‌های حملات هوایی طراحی شده بود، به کاخ سفید رفت. زلنسکی هم پیشتر با یک سویشرت سبز زیتونی در کنگره ایالات متحده سخنرانی کرده بود. اما این سخنرانی مربوط به زمانی که بایدن در کاخ سفید بود. نه حالا که ترامپ بر آن حکم می‌راند.
اما لباس زلنسکی حالا تبدیل شده است به بخشی از هویت او. آنها که طرفدار زلنسکی هستند می‌گویند زلنسکی یک یونیفرم نظامی کامل نمی‌پوشد، از لباس او مدال و افتخارات جنگی آویزان نیست؛ آنچه سبک او القا می‌کند، بیشتر شبیه تصویری از یک سرباز خارج از خدمت است؛ نمادی از یک شهروند عادی اوکراینی که در میانه جنگ، در کنار مردم کشورش ایستاده است. در واقع این لباس به نوعی هویت فعلی اوکراین را نشان می‌دهد و مردمی که در جنگ هستند، مردمی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند و مردمی که هیچ راهی ندارند به‌غیر از اینکه از خود دفاع کنند.
ولودیمیر زلنسکی کیست؟
بازیگر، کمدین، شوهر و پدر دو فرزند که در سال 2019 رئیس جمهور اوکراین شد. پس از آن تبدیل شد به یک حکمران زمان جنگ که رهبریش با نخست وزیر زمان جنگ بریتانیا، وینستون چرچیل، مقایسه شده است. ولودیمیر زلنسکی در سال 1978 از پدر و مادری یهودی در جنوب شرقی اوکراین به دنیا آمد که در آن زمان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود. مدرک حقوق گرفت و یک شرکت تولید سرگرمی تلویزیون با نام کوارتال ۹۵ تاسیس کرد. در سریال تلویزیونی محبوب «خادم مردم» نقش شخصیتی را بازی کرد که با فساد در جنگ بود و رئیس جمهور اوکراین می‌شد. او کمدی‌هایی ساخت که گاه بحث‌برانگیز می‌شد.
بعدها فاش شد که شرکتی که زلنسکی تاسیس کرده در جریان جنگ در شرق منطقه دونباس اوکراین به ارتش اوکراین کمک مالی کرده است، بنابراین روسیه تهدید کرد که ممنوع‌الکارش خواهد کرد.
این جنگ در سال 2014 آغاز شد؛ آن زمان جدایی‌طلبان با حمایت روسیه دونتسک و لوهانسک را در شرق اوکراین تصرف کردند و این مناطق را «جمهوری‌های مردمی» خودمختار اعلام کردند.
زلنسکی هیچ حرکت سیاسی علنی انجام نداد تا اینکه در سال 2018 به عنوان کاندیدای حزب «خادم مردم»، که نامش از نمایشی گرفته بود که خودش در آن بازی می‌کرد، برای ریاست جمهوری نامزد شد. با اختلاف زیادی برنده و ششمین رئیس جمهور اوکراین از زمان اعلام استقلال این کشور در سال 1991 شد.
پس از آنکه ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در 24 فوریه 2022 دستور حمله به اوکراین را صادر کرد، بر خلاف پیش‌بینی‌های تقریبا تمام دنیا، زلنسکی و ارتش اوکراین به سرعت واکنش نشان دادند و مقاومت آنها چیزی فراتر از تصور پوتین بود.
درحالی که به واسطه این جنگ، اروپا بزرگترین بحران پناهنده‌ها را بعد از جنگ جهانی دوم تجربه می‌کرد، امتناع زلنسکی از ترک کشورش برای زندگی امن در خارج از کشور احترامی جهانی برایش به ارمغان آورد.
خادم مردم و راه رسیدن به ریاست جمهوری
تا سال 2013 زلنسکی به کار هنر مشغول بود، اما حرفه و زندگی هنری او به زودی با لرزه‌ای همراه می‌شد که چشم‌انداز سیاسی اوکراین را تکان می‌داد.
در فوریه 2014 دولت رئیس جمهور اوکراین ویکتور یانوکوویچ پس از ماه‌ها اعتراض مردمی سرنگون شد و پترو پوروشنکو میلیاردر مشهور اوکراینی به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد. با وجود شورش‌های بسیار تحت حمایت روسیه در شرق اوکراین و فساد بومی شده این کشور که اعتماد عمومی به دولت را تضعیف می‌کرد، پوروشنکو تلاش کرد تا اصلاحات مختصری را اعمال کند.
در چنین جوی بود که سریال «خادم مردم» به نمایش درآمد. زلنسکی در این سریال در نقش واسیلی گولوبورودکو، معلم تاریخ ظاهر شد، معلمی که پس از فیلمبرداری یک دانش‌آموز از او در حال ارائه یک سخنرانی پرشور و توهین‌آمیز علیه فساد اداری به یک پدیده اینترنتی تبدیل می‌شود. این نمایش به موفقیت بزرگی دست یافت، موفقیتی همان آنچه که گولوبورودکو در فیلم برای ریاست جمهوری اوکراین داشت و راهی را همانند این شخصیت فیلم به خود زلنسکی نشان داد. با الهام از آن سریال شرکت کوارتال ۹۵، در سال 2018 رسما «خادم مردم» را به عنوان یک حزب سیاسی در اوکراین ثبت کرد.
با نزدیک شدن به رقابت‌های ریاست‌جمهوری سال 2019، اقتصاد اوکراین به مرز توقف نزدیک شد و محبوبیت پوروشنکو تک رقمی شد. ناظران انتظار داشتند ریاست جمهوری 2019 تکرار رقابت سال 2014 باشد با یولیا تیموشنکو کهنه کار انقلاب نارنجی.
اما بر خلاف تصورات چندین نامزد ریاست‌جمهوری وارد عرصه انتخابات شدند؛ زلنسکی یکی از آنها بود.
اعلامیه اعلام نامزدی زلنسکی برای انتخابات در 31 دسامبر از کانال ملی 1+1 تلویزیون اوکراین پخش شد اما سخنرانی پوروشنکو از این تلویزیون پخش نشد. این اقدام تحریک‌آمیز شک و تردیدها را در مورد دخالت کولومویسکی، مالک 1+1 در کمپین زلنسکی ایجاد کرد.
کولومایسکی، که قبلا از متحدان سرسخت پوروشنکو بود، از ژوئن 2017 و پس از آن که پوروشنکو بانک PrivatBank را ملی کرد، موسسه‌ای مالی که کولومویسکی بنیانگذار آن بود، در تبعید خودخواسته زندگی می‌کرد.
کولومایسکی متهم به سرقت میلیاردها دلار از PrivatBank، بزرگترین وام دهنده اوکراین شده بود و دولت اوکراین مجبور شد بیش از 5.6 میلیارد دلار به این شرکت تزریق کند تا آن را سرپا نگه دارد.
زلنسکی سعی کرد از کولومویسکی فاصله بگیرد، تصمیمی که اجرایش با استراتژی مبارزات انتخاباتی غیرمتعارف او امکان‌پذیر شد. او از بیانیه‌های سیاستی دقیق و کنفرانس‌های مطبوعاتی کنار کشید و در عوض سخنرانی‌های کوتاه یا برنامه‌های کمدی اجرا کرد که در یوتیوب و اینستاگرام منتشر می‌شد.
در 31 مارس 2019، زلنسکی بیش از 30 درصد آرا را در دور اول انتخابات ریاست جمهوری به دست آورد و پوروشنکو با 16 درصد در رتبه دوم قرار گرفت. زلنسکی تا دو روز قبل از شروع دور دوم رای گیری از مناظره با پوروشنکو خودداری کرد و بعد جلسه مناظره دقیقه نودی زلنسکی با پوروشنکو هیچ چیز از یک رویداد هیجان‌انگیز ورزشی کم نداشت.
در 19 آوریل 2019، ده‌ها هزار نفر در استادیوم المپیک کی‌یف جمع شدند تا شاهد این رویارویی باشند. اگرچه پوروشنکو تلاش کرد زلنسکی را یک تازه کار سیاسی معرفی کند که قدرت مقابله با ولادیمیر پوتین را ندارد، اما نتوانست ضربه مهمی به حریف خود بزند. قرار بود مناظره دوم بعد از ظهر برگزار شود، اما زلنسکی در آن شرکت نکرد و گفت: «به اندازه کافی برای یک روز مناظره انجام شده است.»
در 21 آوریل زلنسکی با کسب 73 درصد آرا به عنوان رئیس جمهور اوکراین انتخاب شد. اما مشکلات تازه در حال شروع شدن بودند.
در عرض چند روز، رئیس جمهور منتخب با اولین چالش سیاست خارجی خود مواجه شد، پوتین اعلام کرد تصمیم دارد به شهروندان اوکراینی در مناطق تحت کنترل جدایی طلبان در شرق اوکراین پاسپورت‌های روسی بدهد. جنگی دوگانه در این منطقه تحت حمایت روسیه وارد پنجمین سال خود شده بود و صدها هزار اوکراینی به دلیل درگیری آواره شده بودند.
زلنسکی این پیشنهاد پوتین را مسخره کرد و در یک پست فیسبوکی پاسخ داد که تابعیت اوکراینی را به روس‌ها و هر آن کس که از رژیم‌های مستبد یا فاسد رنج می‌برد اعطا می‌کند.
در 20 می 2019، زلنسکی به عنوان رئیس جمهور سوگند یاد کرد. سخنرانی افتتاحیه او ترکیبی از زبان‌های روسی و اوکراینی بود برای دعوت به وحدت ملی و اعلام انحلال Verkhovna Rada یا شورای عالی.
این حرکت از نظر سیاسی ضروری بود؛ حزب خادم مردم در پارلمان هیچ کرسی نداشت، درواقع زلنسکی تنها بود. پس انتخابات زودهنگام در 21 جولای برگزار شد درحالی که خود زلنسکی این رقابت را مهمتر از خود انتخابات ریاست جمهوری می‌دانست.
خادم مردم اکثریت مطلق پارلمان را به دست آورد یعنی 254 کرسی از 450 کرسی. برای اولین بار در تاریخ پس از شوروی اوکراین یک حزب واحد می‌توانست کنترل مطلق بر دستور کار قانونگذاری را در دست بگیرد.
پس از پیروزی در انتخابات و در حالی که زلنسکی برای تشکیل دولت جدید خود کار می‌کرد، روابط با شریک تجاری سابقش دوباره مطرح شد. امپراتوری رسانه‌ای کولومویسکی در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری، بستری ارزشمند برای زلنسکی فراهم کرده بود، اما زلنسکی قول داده بود که هیچ لطف ویژه‌ای از سوی کابینه به وی اعطا نخواهد شد.
خود کولومویسکی تنها چند روز قبل از مراسم تحلیف زلنسکی به اوکراین بازگشته بود. میلیاردر معروف اطمینان داد «کاردینال خاکستری» [دولت در سایه] نخواهد بود.
زلنسکی و دولت اول ترامپ
اما قرار نبود آب خوش از گلوی زلنسکی پایین رود. در سپتامبر 2019، افشاگری در جامعه اطلاعاتی آمریکا شکایتی رسمی درباره اقدامات دونالد ترامپ ارائه کرد، و تازه زلنسکی متوجه شد که دولت خود را در مرکز یک رسوایی سیاسی در ایالات متحده قرار داده است.
این موضوع مربوط می‌شد به ممانعت ترامپ از یک بسته کمک نظامی قابل توجه به اوکراین، مگر اینکه اوکراین تحقیقاتی را درباره تخلفات ادعایی جو بایدن، معاون رئیس جمهور سابق آمریکا و پسرش هانتر آغاز کند. هانتر بایدن در هیات مدیره شرکت انرژی اوکراین Burisma Holdings کار کرده بود و ترامپ بدون مدرک مدعی شد که بایدن پدر از مقام خود استفاده کرده تا پسرش به نان و نوایی برسد.
در آوریل 2019 بایدن اعلام کرد که به دنبال نامزدی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری‌ست سال 2020 خواهد بود برای به چالش کشیدن ترامپ. تماس بین وکیل شخصی ترامپ، شهردار سابق نیویورک، رودلف جولیانی، و یوری لوتسنکو، دادستان کل اوکراین، بلافاصله پس از آن به طور جدی آغاز شد.
این گفتگوها ابتدا بر ادعاهای مربوط به انتخابات ریاست جمهوری 2016 ایالات متحده و پل مانافورت، مدیر سابق ستاد انتخاباتی ترامپ متمرکز بود، اما به زودی گسترده‌تر شد و به بایدن و پسرش هم رسید.
تیم انتقالی زلنسکی درخواست ملاقات با جولیانی را به دلیل آنچه که به نظر آنها موضوع سیاست داخلی ایالات متحده است رد کردند، اما ترامپ به پیگیری این اتهامات ادامه داد. ترامپ در 25 ژوئیه 2019 در یک تماس تلفنی با زلنسکی در مورد تحقیق درباره خانواده بایدن صحبت کرد.
اگرچه ترامپ اعتراف کرد که دستور داده بود بسته کمکی پیش از آن تماس متوقف شود، اما مدعی شد که هیچ پیشنهاد یا درخواستی ارائه نشده است.
در آن سال، ترامپ و طرفدارانش به دروغ بایدن را متهم کردند که مسبب اخراج دادستان کل اوکراین ویکتور شوکین شده است، زیرا گزارش شده بود او در حال تحقیق درباره شرکت بوریسما، کارفرمای هانتر بایدن، بود. بایدن متهم شد که از پرداخت ۱ میلیارد دلار از کمک‌های مالی آمریکا به اوکراین جلوگیری کرده است. در عمل اما بایدن در سال ۲۰۱۵، به عنوان معاون رئیس‌جمهور آمریکا، پارلمان اوکراین را تحت فشار قرار داده بود تا شوکین را برکنار کند زیرا ایالات متحده، اتحادیه اروپا و دیگر سازمان‌های بین‌المللی او را فاسد و ناکارآمد به حساب می‌آوردند و این کار ارتباطی با تحقیقات مرتبط با شرکت بوریسما نداشت. جلوگیری از کمک یک میلیارد دلاری به اوکراین نیز بخشی از این سیاست رسمی آمریکا بود.
زلنسکی گفته بود که موضوع بوریسما را بررسی خواهد کرد و لوتسنکو، جانشین ویکتور شوکین در دادستانی، را در ماه اوت برکنار کرد. در آن زمان نزدیک به 400 میلیون دلار کمک نظامی ایالات متحده علیرغم مجوز دو حزبی کنگره ایالات متحده در بلاتکلیفی باقی مانده بود.
این بودجه سرانجام در 11 سپتامبر 2019 منتشر شد، اما تا آن زمان، قانونگذاران آمریکایی تلاش برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ترامپ و جزئیات تماس او با زلنسکی در 25 ژوئیه را آغاز کردند. این تماس و تلاش ادعایی ترامپ برای تحت فشار قرار دادن زلنسکی به عنوان مبنایی برای تحقیقات استیضاح مجلس نمایندگان آمریکا بود که در 24 سپتامبر 2019 آغاز شد. ترامپ توسط مجلس نمایندگان محکوم شد، اما در نهایت توسط سنا تبرئه شد، و او با پاکسازی مقاماتی که به نظر او بی‌وفا بودند، پاسخ داد.
این پاکسازی به معنای خروج برخی از با تجربه‌ترین کارشناسان روسیه و اوکراین از کارکنان امنیت ملی ایالات متحده بود.
و ترامپ این زلنسکی را هرگز فراموش نکرد.
همه‌گیری کرونا و حمله روسیه
همه‌گیری کرونا شروع شد و اوکراین هم از عواقب آن بی‌بهره نماند، اما کرونا در برابر آنچه در پی‌اش آمد به شوخی شبیه‌تر بود.
زلنسکی استراتژی کاهش ملی بیماری طراحی کرد که برای محدود کردن گسترش کووید 19 طراحی شده بود، اما برخی از سیاستمداران محلی در برابر دستورالعمل‌های کی‌یف مقاومت کردند.
شهرداران چندین شهر بزرگ اوکراین که به دلیل اصلاحات دولتی سال 2014 و استقلال قابل توجهی که به مدیران محلی واگذار شده بود، احساس قدرت می‌کردند، با زلنسکی بر سر بسته شدن مشاغل و اقدامات قرنطینه پیشنهادی درگیر شدند. کشمکش بین زلنسکی و شهرداران تأثیر قابل توجهی بر انتخابات محلی در اکتبر 2020 داشت.
احزاب منطقه‌ای بر رقابت‌های شهرداری تسلط داشتند، در حالی که احزاب ملی، از جمله خادم مردم زلنسکی، با مشکل مواجه بودند. عملکرد ضعیف انتخاباتی نشان دهنده کاهش کلی محبوبیت عمومی زلنسکی بود. به نظر می‌رسید که پلتفرم اصلاحات پوپولیستی که او را به قدرت رسانده بود متوقف شده و درگیری در شرق اوکراین همچنان حل نشده باقی مانده بود.
هرچند زلنسکی موفق شد برنامه سیاسی خود را با تصویب قانونی که هدف آن مهار نفوذ الیگارشی‌ها بود، آغاز کند، شورش‌هایی تحت حمایت روسیه در دونباس خیلی زود به بزرگترین تهدید برای ثبات اروپا از زمان جنگ جهانی دوم تبدیل شد.
در اواخر سال 2021 روسیه نیروها و تجهیزات خود را در امتداد مرز با اوکراین جمع کرد. نیروهایی هم به بلاروس فرستاده شدند ، ظاهرا برای تمرینات مشترک با ارتش آن کشور، و یک ناوگان بزرگ دریایی روسیه در دریای سیاه گرد هم آمدند.
آژانس‌های اطلاعاتی غربی اعلام کردند که روسیه آشکارا قصد حمله دارد، اما پوتین هرگونه حمله‌ای را رد کرد. رهبران غربی در تلاش برای جلوگیری از جنگی که اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید، با پوتین و زلنسکی مذاکره کردند، اما آمادگی‌سازی‌های نظامی روسیه ادامه یافت.
در 21 فوریه 2022، پوتین اعلام کرد که استقلال جمهوری‌های مردمی خودخوانده دونتسک و لوهانسک را به رسمیت می‌شناسد و «حافظان صلح» را به هر دو منطقه اعزام می‌کند. رهبران غربی با اعمال دور جدیدی از تحریم‌ها پاسخ دادند و زلنسکی در ساعات اولیه بامداد 24 فوریه برای مردم روسیه درخواست تلویزیونی برای صلح فرستاد.
اندکی پس از آن، حدود ساعت 6 صبح به وقت مسکو، پوتین آغاز یک «عملیات نظامی ویژه» را اعلام کرد و موشک‌های کروز روسیه بر سر اهدافی در اوکراین باریدند. حمله روسیه به اوکراین با محکومیت رهبران سراسر جهان مواجه شد. سربازان و خودروهای زرهی از روسیه، کریمه تحت اشغال روسیه و بلاروس به اوکراین سرازیر شدند و تعداد زیادی پرسنل نظامی و غیرنظامی اوکراینی در اولین روز درگیری کشته شدند.
در حالی که رهبران جهان تحریم‌های شدیدتر علیه روسیه را اعلام کردند، زلنسکی تلاش کرد تا حمایت‌ها خارج از کشور را جلب کند و هشدار داد که «پرده آهنین جدید» بر اروپا فرود می‌آید.
زلنسکی به چهره مقاومت اوکراین تبدیل شد و پیشینه طنز و ذکاوت رسانه‌ای او اسلحه‌ای را در اختیار اوکراین قرار داد که پوتین هیچ مقابله‌ای برای آن نداشت. در جنگ اطلاعات، بدون شک برنده زلنسکی بود.
پس از اینکه ارگان‌های تبلیغاتی روسیه تلاش کردند ادعای نادرستی مبنی بر فرار زلنسکی از پایتخت را به جهان مخابره کنند، او به خیابان آمد و در حالی که در مرکز کی‌یف ایستاده بود از خود فیلم گرفت.
بعدتر ایالات متحده پیشنهاد کرد زلنسکی از اوکراین برود، اما پاسخ این نماد مقاومت این بود: «جنگ اینجاست. من به مهمات نیاز دارم، نه گردش کردن». او که حالا فقط یک تی‌شرت زیتونی به تن داشت، ویدئویی را برای دولت‌های سراسر جهان تولید می‌کرد و از آنها می‌خواست که به اوکراین کمک نظامی کنند و توانایی روسیه را برای به راه انداختن یک جنگ تهاجمی از هر طریق ممکن محدود کنند. تلاش‌های زلنسکی تا حد زیادی موفقیت‌آمیز بود. اگرچه ناتو از اجرای منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین خودداری کرد چون چنین اقدامی معادل اعلان جنگ علیه روسیه بود، کشورهای غربی اوکراین را با سلاح‌های ضد تانک و سیستم‌های موشکی زمین به هوا تجهیز کردند. علاوه بر این، رژیم تحریم‌هایی که علیه روسیه اعمال شد، یکی از شدیدترین رژیم‌های تحریمی تاریخ بود و در نتیجه اقتصاد روسیه دچار زوال شد.
در دسامبر 2022 نشریه تایم، زلنسکی را به عنوان شخصیت سال انتخاب کرد. در اواخر همان ماه، زلنسکی اولین سفر خارجی خود را پس از تهاجم روسیه انجام داد، و به واشنگتن دی‌سی رفت تا در جلسه مشترک کنگره ایالات متحده سخنرانی کند.
با آغاز سال 2023 زلنسکی تکانی به کابینه‌اش داد: برکناری تعدادی از مقامات ارشد که در یک رسوایی مالی مربوط به تهیه تجهیزات زمان جنگ دست داشتند. مقابله با فساد دولتی شرط کلیدی برای عضویت در اتحادیه اروپا بود و از جمله افرادی که در تحقیقات گسترده شرکت داشتند، کولومویسکی، الیگارشی بود که نقشی کلیدی در به شهرت رسیدن زلنسکی داشت. در فوریه همان سال در سفر به پاریس نشان لژیون را از ماکرون دریافت کرد.
دولت دوم ترامپ
اوکراینی‌ها در سومین سالگرد جنگ حالا نگرانی بزرگ‌تری دارند: نگرانی از جانب بزرگترین متحد اوکراین، یعنی ایالات متحده. حمایت ایالات متحده از اوکراین کم‌کم درحال محو شدن است.
سه سال جنگ در اوکراین اختلافات داخلی در این کشور را تشدید کرده بود اما وقتی ترامپ در یک سخنرانی گفت که اوکراین را یک دیکتاتور اداره می‌کند، درواقع به زلنسکی ضربه نزد، بلکه منتقدین رئیس‌جمهور این کشور جنگ زده را با رهبر کشورشان متحد کرد.
اما سه سال جنگ، هم غیرنظامیان را خسته کرده و هم سربازان را. صدها هزار نفر کشته یا زخمی شده‌اند، ده‌ها هزار نفر مفقود شده‌اند و میلیون‌ها نفر از کشور گریخته‌اند. ناامیدی این روزها بدتر هم شده است زیرا ترامپ تمایل خود را برای پایان دادن سریع به جنگ با شرایطی نشان داده است که زلنسکی و بسیاری در غرب می‌گویند مطلوب دل روسیه و پوتین است.
گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر دیدار مقامات آمریکایی و روسی در عربستان سعودی برای گفت‌وگو درباره آتش‌بس احتمالی بدون نظر اوکراین، و بدون حضور نمایندگان اوکراین؛ اما همین هم باعث شد برخی از سرسخت‌ترین دشمنان زلنسکی هم در جبهه این رئیس‌جمهور جمع شوند.
سخنان تند ترامپ برای زلنسکی انتقاد دموکرات‌ها و حتی برخی جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا را هم برانگیخت، درحالی که دفاع از اوکراین در برابر روسیه با ده‌ها میلیارد دلار کمک نظامی، از حمایت دو حزبی برخوردار است. اما دونالد ترامپ و جی دی ونس، معاون رئیس جمهور، برای زلنسکی شمشیر را از رو بسته‌اند. آنها معادن اوکراین را می‌خواهند در برابر صلحی که به باور اوکراینی‌ها به آنها تحمیل می‌شود، همانند جنگی که به آنها تحمیل شد.
و بعد آن اتفاق رخ داد. در مقابل چشم تمامی روزنامه‌نگاران و خبرنگاران رسانه‌ها که به طور مستقیم دیدار زلنسکی از کاخ سفید را پوشش می‌دادند. قرار بود زلنسکی در مقابل دریافت کمک از آمریکای ترامپ، معادن این کشور را در اختیار ایالات متحده قرار دهد. معادنی که آمریکا برای مقابله با چین و دسترسی به عناصر کمیاب به آن نیاز دارد. اما روند رخ‌دادها چنان سریع بود که از توان درک همه خارج شد. رخ‌دادی که هیچ کس انتظارش را نداشت: بگومگوی دو رئیس‌جمهور در مقابل دوربین‌های تلویزیونی که به قهر و خروج زلنسکی از کاخ سفید منجر شد بدون اینکه منتظر ضیافت شام باشد. ترامپ شامی که برای زلنسکی تدارک دیده شده بود را به کارکنان کاخ سفید داد.
چند ساعت قبل از جلسه روز جمعه زلنسکی و ترامپ در دفتر بیضی، سناتور لیندسی گراهام از کارولینای جنوبی توصیه‌هایی به رهبر اوکراین داشت. او گفته بود: «طوری فریب نخور که واکنش نادرست نشان دهی»، و زلنسکی را تشویق کرد که با ترامپ درگیر نشود. اما اوضاع مطابق پیشنهاد گراهام پیش نرفت. گراهام به نیویورک تایمز گفت: «گفته بودم در مورد توافقنامه‌های امنیتی وارد بحث نشوید».
سوالی که عصر جمعه بر فراز واشنگتن موج می‌زد این بود که آیا این رویارویی یک طغیان خود به خودی بود یا یک ضربه کلامی برنامه‌ریزی شده توسط ترامپ و معاون رئیس جمهور جی‌دی ونس که هیچ یک از آنها به زلنسکی احترام نمی‌گذارند. اما سه منبع مطلع می‌گویند که نه ترامپ و نه ونس به دنبال از بین بردن توافق حقوق معدنی اوکراین نبودند که انتظار می‌رفت زلنسکی در واشنگتن امضا کند.
اما صحبت‌های دو طرف با یک حس بی‌اعتمادی شروع شدند و پیش رفتند. اوکراینی‌ها از پیشنهاد‌های اولیه احساس ناراحتی کردند. تیم آمریکایی به طور اخص اوکراینی‌ها را متهم کردند که مذاکرات را به هم می‌ریزند. در مقابل آمریکایی‌ها هم به طور جداگانه با مقامات روسی گفتگوهای صلح داشتند که باعث خشم اوکراینی‌ها شده بود.
به نوشته نیویورک‌تایمز، ترامپ، جی ونس و مشاوران آنها مدت‌هاست که از زلنسکی بدشان می‌آید و شکایت می‌کنند که او فقط می‌خواهد که ایالات متحده پول و منابع بیشتری برای جنگی فراهم کنند که پایانی در آن متصور نیست. ترامپ در روزهای اخیر تلاش کرده تا از ولادیمیر پوتین در برابر انتقادها به خاطر تشدید درگیری‌ها، محافظت کند.
شاید بحث برانگیزترین نقطه این دیدار زمانی بود که زلنسکی گفت که جنگ در اوکراین ایالات متحده را نیز تهدید می‌کند. او گفت: «شما اقیانوس خوبی دارید [که آمریکا را از روسیه جدا می‌کند] و اکنون [خطر] را احساس نمی‌کنید، اما در آینده آن را احساس خواهید کرد.» این امر باعث شد که ترامپ برافروخته شود و به زلنسکی بگوید که «در موقعیت چندان خوبی نیست و دارد با جنگ جهانی سوم قمار می‌کند.»
حالا آینده در هاله‌ای از ابهام است. معلوم نیست در نهایت زلنسکی پیروز میدان نبرد با روسیه خواهد شد یا پیروز میدان نبرد با ترامپ!
