شاخص حفاظت از محیط زیست: آمریکا ضعیف و ایران در قعر جدول
کدام کشورها در مسیر درستی برای رسیدن به اهداف مورد توافق کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس قرار گرفته اند؟ شاخص حفاظت از آب و هوا برای سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد برخی کشورها در حال پیشرفت هستند، اما هنوز در ۶۱ کشور وضع وخیم است.
به گزارش «انرژی امروز» از دویچه وله، در شاخص حفاظت از آب و هوا در سال آینده که توسط Germanwatch و موسسه New Climate منتشر شده است دانمارک، نروژ، سوئد و بریتانیا به ترتیب در صدر جدول کشورهایی هستند که سیاست زیست محیطی خوبی را اجرا می‌کنند.
مانند سال‌های قبل، رده‌های اول تا سوم این رتبه‌بندی خالی است و هیچ کشوری، روندی را که بتواند تصمیمات کنفرانس اقلیمی پاریس را تا پایان قرن حاضر به سرانجام برساند، در پیش نگرفته است.
به عبارتی هیچ کشوری در تمام حوزه‌های سیاست زیست محیطی در جایگاه «بسیار خوب» قرار نگرفته است. برخی کشورها پیشرفت‌هایی در این زمینه کرده‌اند اما هنوز در ۶۱ کشور جهان که بزرگترین تولید کننده آلاینده‌ها در جو زمین هستند، اقدامات زیادی باید انجام گیرد.
معیارها کدامند؟
دو سازمان یاد شده شاخص کشورها در حفاظت از محیط زیست را از سال ۲۰۰۵ به منظور مقایسه سیاست بین‌المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی منتشر می‌کنند. این شاخص با استفاده از معیارهای استاندارد جایگاه ۶۰ کشور و مجموعه اتحادیه اروپا را بررسی می‌کند که مسئول بیش از ۹۰ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان هستند.
پژوهشگران چهار معیار را در نظر گرفته‌اند: میزان انتشار دی اکسید کربن، پیشرفت در زمینه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، میزان مصرف انرژی و قوانین و سیاست‌های حفاظت از محیط زیست.
از این منظر حداقل در یک حوزه برای اولین بار جایزه “بسیار خوب” به یک کشور اعطا شد: به نروژ در زمینه انرژی های تجدیدپذیر. ۱۵ کشور نیز رتبه کلی “خوب” را به دست آوردند که نسبت به سال گذشته یک کشور اضافه شده است.
آلمان رده ۱۳
کشورهای اسکاندیناوی در مجموع بیشترین پیشرفت را در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و سیاست های آب و هوایی کرده‌اند.
مراکش، شیلی و هند پشت سر آنها هستند. آلمان در رده ۱۳ قرار دارد که نسبت به سال گذشته پیشرفت قابل توجهی را نشان می‌دهد. سال گذشته آلمان در رده ۱۹ بود. البته کارشناسان این را نیز مورد انتقاد قرار می‌دهند که علت «پیشرفت» برخی کشورها نه به خاطر عالی بودن سطح اقدامات آنها که به خاطر پایین بودن معیارهاست.
آلمان اهداف اقلیمی بلندپروازانه‌ای را برای خود تعیین کرده است، اما سیاستمداران این کشور در پاسخ به این سوال که چگونه می‌خواهند به اهداف آب و هوایی خود دست یابند، هنوز پاسخ روشنی نداده‌اند.
تئا اولریش از سازمان Germanwatch Energies و از نویسندگان این گزارش می‌گوید که سطح بالای سرانه انتشار گازهای آلاینده در آلمان و رکود گسترده سال‌های اخیر در گسترش فناوری و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان در این کشور یک معضل اساسی است.
او تاکید می‌کند: «در دولت بعدی ما به یک برنامه ۱۰۰ روزه، در همان ابتدای دور آینده صدراعظمی، و سپس پیشرفت جدی در همه بخش‌ها نیاز داریم».
کشورهای شرق اروپا در رده ضعیف و ایران در قعر جدول
اتحادیه اروپا به طور کلی در نیمه بالای شاخص محیط زیست قرار دارد. در شاخص جدید به عنوان مثال فرانسه و لوکزامبورگ در رده کشورهای سبز بالا آمدند. اما برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا سیاست‌های آب و هوایی بسیار ضعیفی داشته‌اند.
از جمله می‌توان به بلغارستان، مجارستان، لهستان، رومانی و جمهوری چک اشاره کرد. یان بورک، یکی دیگر از نویسندگان گزارش در مصاحبه با دویچه وله می‌گوید: «توافقنامه‌های کنفرانس حفاظت از آب و هوا در گلاسکو این امید را به وجود آورد که این وضع می‌تواند تغییر کند. بسیاری از کشورها اعلام کرده‌اند که می‌خواهند به استفاده از زغال سنگ ظرف ۱۵ سال آینده خاتمه دهند.»
او اضافه می‌کند: «نکته بسیار جالب این است که کشورهای اروپای شرقی که به شدت به زغال سنگ وابسته هستند، این توافقنامه را امضا کرده‌اند، و آفریقای جنوبی با برخی از کشورهای غربی مانند آلمان متحد شده است تا سریعتر از مدار مصرف انرژی زغال سنگ خارج شود. در حال حاضر سیاست‌های حفاظت از محیط زیست در آفریقای جنوبی هنوز «ضعیف» و در لهستان حتی «بسیار ضعیف» رتبه بندی می‌شود.»
در انتهای «قرمز» جدول، یعنی بزرگترین کشورهای آلاینده، روسیه و استرالیا پشت سر ایالات متحده آمریکا و الجزایر قرار دارند. کره جنوبی، تایوان، کانادا، ایران، عربستان سعودی و قزاقستان در قعر جدول هستند.
جایگاه چین و آمریکا
رتبه کلی چین به عنوان بزرگترین تولید کننده گازهای گلخانه‌ای جهان در حفاظت از محیط زیست «ضعیف» ارزیابی شده است. این کشور با چهار پله سقوط نسبت به سال گذشته در رده ۳۷ قرار گرفته است.
تا کنون بزرگترین مشکل چین انتشار گازهای گلخانه‌ای بالا و بهره‌وری بسیار ضعیف از انرژی بوده است. در مقابل، روند حرکت این کشور به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به میزان قابل توجهی خوب ارزیابی شده است. چین در این زمینه حتی بالاتر از آلمان و در رتبه ۲۳ قرار گرفته است.
اولین سال ریاست جمهوری جو بایدن، تأثیر مثبتی بر سیاست زیست محیطی دومین کشور تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای جهان داشت. در سال گذشته، ایالات متحده با شش پله صعود به رتبه ۵۵ در رده بندی کلی رسید، اما همچنان در رده کشورهای «بسیار ضعیف» قرار دارد، آنهم در رتبه پایینی در میان این کشورها.
