عملکرد زمین پا به «قلمروی ناشناخته» گذاشته است

هم کاهش گوگرد دودکش‌ها و هم الگوهای در حال تغییر ابرها نشان می‌دهند که افزایش گرما در آینده هم ادامه دارد و مدل‌ها می‌گویند با بزرگ‌تر شدن انتشار سالانه، و با کاهش انتشار سولفات‌ها، سرعت گرمایش افزایش خواهد یافت.

به گزارش «انرژی امروز» از اکونومیست، در مارس سال 2024 آوین اشمیت، مدل‌ساز پیشرو در اقلیم و رئیس موسسه علوم فضایی گودارد ناسا (GISS) در مقاله‌ای در مجله نیچر از ناتوانی خود و همکارانش در درک سال 2023 نوشت، سالی که 0.2 درجه گرم‌تر از دمایی بود که برایش پیش‌بینی شده بود.

اگر دانش مدل‌سازان اقلیمی نمی‌تواند توضیح دهد که چه اتفاقی در حال رخ دادن است، پس به این معنی‌ست که عملکرد زمین پا به «قلمروی ناشناخته» گذاشته است. در نتیجه احتمالا آینده بدتر از گذشته خواهد بود.

نُه ماه بعد از آن مقاله، در واشنگتن دی‌سی، دکتر اشمیت و همکارانش در نشست اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا (AGU) شرکت کردند تا همین موضوع را بررسی کنند. دانشمندان با روشی شبیه به تحقیق درباره قتل دلیل چنین افزایش دمایی را موشکافی کردند و مظنونانی یافتند.

سال 2023 سال بسیار گرمی بود. درواقع می‌توان گفت با توجه به استانداردهای گذشته تمام سال گذشته میلادی سال گرمی بود. در سال 2021، هیات بین دولتی تغییر اقلیم نرخ گرمایش را 0.2 درجه سانتیگراد در یک دهه اعلام کرد.

علاوه بر این، نیمه دوم سال 2023 شاهد وقوع ال‌نینو بود. گرمای اضافی که چنین رویدادهایی می‌توانند به روند کلی گرمایش اضافه کنند به این معنی است که سال‌های ال‌نینو اغلب رکوردهایی را برای دمای جهانی ثبت می‌کنند. از آنجایی که ال‌نینو که در سال 2023 آغاز شد تا سال بعد ادامه یافت، بنابراین سال 2024 حتی گرم‌تر از سال گذشته شده است.

اما اگر گرم‌ترین سال ثبت نشده باشد، 2023 همچنان عجیب‌ترین سال است. اول دلیل این است که رکوردها قبل از شروع ال‌نینو در نیمه دوم سال بسیار پایین بود. دلیل دیگر اینکه  مقیاس گرمایش در مقایسه با سال قبل فراتر از آن چیزی بود که معمولا از یک ال‌نینو انتظار داریم. دلیل سوم هم این که، الگوی گرم شدن در همه حوزه‌های مختلف اقیانوسی بسیار عجیب بود.

در آن زمان، چند دلیل دیگر هم بررسی شد. در ژانویه 2022 فوران زیر آب آتشفشان هونگا تونگا-هونگا هاآپای در اقیانوس آرام جنوبی مقدار زیادی بخار آب را وارد استراتوسفر کرد. بخار آب یک گاز گلخانه‌ای است و در استراتوسفر برای مدت طولانی در جو باقی می‌ماند. خورشید در حال رسیدن به اوج چرخه 11 ساله لکه خورشیدی خود بود و حدود 0.05 درصد نور بیشتری نسبت به میانگین نور خود تولید کرد و طیف آن به سمت اشعه ماوراء بنفش چرخش داشت. و در سال 2020 قوانین جدید وضع شده توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی میزان گوگرد مجاز را در سوخت کشتی‌ها در دریاهای آزاد کاهش داده بود. گوگرد موجود در سوخت کشتی‌ها به ذرات سولفات تبدیل می‌شود که از دودکش کشتی‌ها خارج می‌شوند.

مشاهدات نشان می‌دهد که دیدن خطوط دود معروف به «رد کشتی» که در پشت کشتی‌هایی که سوخت گوگردی می‌سوزانند کشیده می‌شوند، اکنون بسیار نادرتر هستند. بر اساس مدل‌سازی‌ها این بدان معناست که چیزی شبیه به 1.2 وات اضافی از تابش آفتاب در هر متر مربع اقیانوس را بیشتر گرم می‌کند.

هلگه گوسلینگ و همکارانش در موسسه آلفرد وگنر در برمرهاون از داده‌های ماهواره‌ای و سوابق اقلیمی استفاده کردند تا نشان دهند که در طول این قرن، زمین به تدریج نور خورشید کمتری را به فضا منعکس می‌کند به‌طوری که سال 2023 کم‌نورترین سال تا به امروز بود. این امر ظاهراً به دلیل کمبود پوشش ابر، به ویژه در عرض‌های جغرافیایی میانی شمالی بود.

بخشی از این امر می‌تواند به قوانین جدید IMO مربوط شود، اما کمرنگ شدن اثر آن به قدری قوی است که نمی‌توان ندیده گرفت. بیورن سامست از موسسه نروژی تحقیقاتی اقلیم CICERO، به احتمال دیگری اشاره می‌کند: فقدان انتشار سولفات نتیجه وجود سوخت تمیزتر در کشتی‌ها نیست، بلکه نتیجه تولید نیروگاه‌های چینی تمیزتر با سوخت زغال سنگ است. از سال 2014، چین با بستن نیروگاه‌های مضر و حذف گوگرد از گازهای دودکش در سایر نیروگاه‌ها، در کاهش انتشار گوگرد پیشرفت‌هایی داشته است. داده‌های جدید دکتر سامست و همکارانش را به این نتیجه می‌رساند که پاک‌سازی [سوخت] تأثیر مشخصی در سراسر اقیانوس آرام شمالی دارد، در نتیجه هوای پاک‌تر و ابرهای کمتر به معنای گرم شدن بیشتر است.

کمبود سولفات‌ها ممکن است تنها چیزی نباشد که باعث می‌شود زمین کمتر بازتاب نور داشته باشد. با گرم شدن اقلیم، عملکرد زمین به هر شکلی تغییر می‌کند. یکی از این تغییرات این است که مناطق استوایی گسترش می‌یابد و مسیر طوفان‌ها در مناطق معتدل باریک‌تر می‌شود. مسیرهای طوفان باریکتر به معنای ابر کمتر است. این نوع جابجایی می‌تواند دلیل دیگری باشد که چرا زمین بازتاب نور کمتری دارد و در نتیجه بیشتر گرم می‌شود.

هم داستان‌های گوگردی و هم الگوهای در حال تغییر ابرها نشان می‌دهند که افزایش گرما در آینده هم ادامه دارد. مدل‌ها می‌گویند با بزرگ‌تر شدن انتشار سالانه، و با کاهش انتشار سولفات‌ها، سرعت گرمایش افزایش خواهد یافت. رئیس GISS، جیمز هنسن، استدلال می‌کند که این تأثیر بیش از قبل آشکار و بزرگ است. گفته می‌شود‌ تا سال 2023  گرمایش در طول یک دهه 0.26 درجه سانتی گراد بود. اما حالا این رقم به 0.32 درجه سانتیگراد در یک دهه رسیده و دانشمندان آن را نرمال جدیدی می‌نامند که بسیار بالاتر از هر آن چیزی‌ست که قبلا بوده است.