نیاز به اصلاحات اساسی در سیاست‌های انرژی
رئیس گروه فرهنگ‌سازی و آموزش مدیریت انرژی ساتبا گفت: ایران با وجود داشتن تنها یک درصد جمعیت جهان، حدود ۲.۷ درصد از مصرف انرژی دنیا را به خود اختصاص داده است، در حالی که سهم آن از تولید ناخالص داخلی جهانی تنها نیم درصد است و این وضعیت نشان‌دهنده پایین بودن بهره‌وری انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور است.
به گزارش «انرژی امروز» از وزارت نیرو، هومن صادقی در همایش کاربردی مدیریت و بهره‌وری انرژی که با حضور فعالان حوزه صنعت، ساختمان و ادارات استان فارس و با همکاری دانشگاه صنعتی شیراز برگزار شد، با ارائه تحلیلی از وضعیت مصرف انرژی در کشور، بر لزوم اجرای اصلاحات اساسی در سیاست‌های انرژی تأکید کرد.
وی در این همایش با اشاره به چالش‌های مصرف انرژی در ایران، اظهار داشت: «وضعیت مصرف انرژی در کشور نسبت به تولید ناخالص داخلی (GDP) به دلیل بهره‌وری پایین، یارانه‌های گسترده، ضعف در اجرای سیاست‌گذاری‌های انرژی در گذشته و بی‌توجهی به اقتصاد انرژی در شرایط نامناسبی قرار دارد.»
وی افزود: «شاخص شدت انرژی که نشان‌دهنده میزان انرژی مصرفی برای تولید یک واحد از تولید ناخالص داخلی است، در ایران رقم بالایی را نشان می‌دهد که این امر بیانگر ناکارآمدی مصرف انرژی در کشور است.»
به گفته صادقی، ایران با وجود داشتن تنها یک درصد جمعیت جهان، حدود ۲.۷ درصد از مصرف انرژی دنیا را به خود اختصاص داده است، در حالی که سهم آن از تولید ناخالص داخلی جهانی تنها نیم درصد است، این وضعیت نشان‌دهنده پایین بودن بهره‌وری انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور است.
وی همچنین تصریح کرد: «شدت انرژی در ایران تقریباً دو تا سه برابر کشورهای اروپایی و تا ۵۰ درصد بالاتر از کشورهای منطقه، مانند ترکیه است؛ این تفاوت عمدتاً ناشی از یارانه‌های گسترده انرژی، قیمت‌گذاری غیرواقعی، بهره‌وری پایین در صنایع و وابستگی به فناوری‌های قدیمی است.
رئیس گروه فرهنگ‌سازی و آموزش مدیریت انرژی ساتبا با اشاره به تأثیر یارانه‌های انرژی بر اقتصاد کشور گفت: «یارانه‌های انرژی، سالانه ده‌ها میلیارد دلار هزینه برای دولت ایجاد می‌کند که می‌توانست در بخش‌های توسعه‌ای، مانند زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر، سرمایه‌گذاری شود، اما قیمت پایین انرژی باعث شده است که مصرف‌کنندگان، به‌ویژه در بخش صنعت و ساختمان، انگیزه‌ای برای بهینه‌سازی مصرف نداشته باشند و این امر به افزایش هدررفت انرژی منجر شده است.
صادقی با اشاره به وضعیت مصرف انرژی در بخش ساختمان اظهار داشت: «بخش ساختمان، که یک بخش غیرمولد محسوب می‌شود، حدود ۴۰ درصد از مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص داده است، با اینکه بیش از ۳۰ سال از تدوین و اجباری شدن مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان می‌گذرد و ویرایش چهارم آن نیز ابلاغ شده است، اما هنوز اهتمام لازم در اجرای این مقررات وجود ندارد. عدم رعایت اصول عایق‌بندی، استفاده نکردن از فناوری‌های بهینه‌سازی مصرف و فرهنگ نادرست مصرف انرژی موجب شده که در ساختمان‌های کشور بین دو تا پنج برابر کشورهای دیگر انرژی مصرف کنند.»
صادقی در بخش دیگری از سخنان خود اجرای سیستم مدیریت انرژی (EnMS) بر اساس استانداردهای بین‌المللی، مانند ISO 50001 را یکی از راهکارهای کلیدی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور دانست و افزود: «این سیستم به سازمان‌ها و صنایع کمک می‌کند تا با رویکردی سیستمی و داده‌محور، مصرف انرژی را مدیریت کرده، بهره‌وری را افزایش دهند و هزینه‌های انرژی را کاهش دهند.»
وی مزایای استقرار سیستم مدیریت انرژی را شامل بهبود بهره‌وری انرژی، شناسایی و کاهش تلفات، کاهش هزینه‌های عملیاتی، استفاده از سیستم‌های اندازه‌گیری هوشمند، اجرای برنامه‌های بهبود مستمر و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر عنوان کرد.
صادقی در پایان، چالش‌های اجرای سیستم مدیریت انرژی در کشور را مقاومت در برابر تغییرات سازمانی، کمبود فناوری‌های پیشرفته و نبود سیستم‌های پایش هوشمند عنوان کرد و افزود: «در بسیاری از صنایع ایران هنوز تجهیزات پایش لحظه‌ای انرژی و سیستم‌های کنترل پیشرفته به‌کار گرفته نشده‌اند، که این امر روند بهینه‌سازی مصرف انرژی را دشوار کرده است.»
وی تأکید کرد که بدون اصلاحات جدی در سیاست‌های انرژی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و افزایش آگاهی عمومی، روند رشد مصرف انرژی همچنان ادامه داشته و پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی برای کشور به همراه خواهد داشت.
