هوشمندسازی در صنعت نفت ایران به کجا رسید؟

به گزارش «انرژی امروز» از شانا، هوشمندسازی در بخش‌های مختلف جامعه با توجه به تغییر شتابان فناوری به‌عنوان اصلی اجتناب‌ناپذیر پذیرفته شده است. دولت‌ها نیز به این موضوع باور دارند که اگر می‌خواهند از گردونه رقابت با دیگر کشوره و بخش خصوصی کشور خود بازنمانند باید با سرعت قابل قبولی در مسیر هوشمندسازی حرکت کنند.

این در شرایطی است که تا چند سال گذشته الکترونیکی‌شدن دولت در دستور کار قرار داشت، اما اکنون هوشمندسازی ارائه خدمات دولتی مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، در مرحله گذار از دولت الکترونیک به دولت هوشمند، همه دستگاه‌های اجرایی کشور مکلفند خدمات در حال ارائه خود (به شهروندان، کسب‌وکار و دولت – به‌ترتیب خدمات با ماهیت G2C ،G2B و G2G) را به‌صورت الکترونیکی ارائه و بخشی از آن‌ها را نیز هوشمند کنند.

در این مسیر، مفهوم احراز هویت یکباره و یکپارچه متقاضیان دریافت خدمات از دستگاه‌های اجرایی با هدف تسهیل دسترسی کاربران در دستور کار دولت است. یعنی افزون بر اینکه همه خدمات هر دستگاه در پنجره واحد خدمات آن دستگاه ارائه می‌شود، به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند (my.gov.ir) نیز متصل خواهد بود.

تکالیف دستگاه‌های اجرایی براساس قانون در این حوزه شامل راه‌اندازی پنجره واحد دستگاه مطابق الزام‌ها، ارائه ۱۰۰درصد خدمات در پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، ارائه الکترونیکی همه مجوزها، استعلام‌ها و تائیدیه‌ها و هوشمندسازی ۲۰درصد خدمات است.

وزارت نفت نیز به‌عنوان دستگاه دولتی خدمت‌رسان در این زمینه اقدام کرده است. این وزارتخانه توانسته به تفکیک ستاد و شرکت‌های تابع خود در سه سال اخیر اقدام‌های گسترده‌ای را انجام دهد، به‌طوری‌که اکنون ۹۷.۵درصد خدمات مجموعه وزارت نفت در پنجره ملی خدمات دولت ارائه می‌شود و تنها یکی از خدمات به‌دلیل بازنویسی سامانه، تاکنون به این پنجره متصل نشده که آن هم در مراحل پایانی است، این وزارتخانه همچنین توانسته است ۱۰۰درصد تکالیف هوشمندسازی خود را انجام دهد.

ازاین‌رو، وزارت نفت با توجه به اقدام‌های انجام‌شده برای هوشمندسازی ارائه خدمات، امسال برای نخستین بار در نمایشگاه الکامپ شرکت کرده است. این وزارتخانه در بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ تلاش کرده همه سرویس‌های الکترونیکی و هوشمند متصل به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، به تفکیک ستاد وزارتخانه و شرکت‌های مشمول به‌ویژه شرکت‌های ملی گاز و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، اتصال مجوزهای صادره در این وزارتخانه به درگاه ملی مجوزهای کشور و همچنین مرکز تبادل اطلاعات (ESB) وزارت نفت را معرفی کند.

خدمات الکترونیکی و سرویس‌های هوشمند در وزارت نفت

اتصال به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند یکی از مهم‌ترین اقدام‌های وزارت نفت برای هوشمندسازی است. بر این اساس، پنجره واحد حقیقی و حقوقی وزارت نفت در حوزه‌های مختلف ارتباط با شهروندان و کسب‌وکار، خدمات می‌دهد. صدور موافقت اصولی و به‌هم‌رسانی عرضه و تقاضای حوزه پژوهش و فناوری نیز در این قالب و از مسیر پنجره ملی در سطح ستاد وزارت نفت ارائه می‌شود. همچنین همه خدمات و زیرخدمات امور مشترکان در شرکت ملی گاز ایران به شیوه‌های گوناگون و هوشمند ارائه می‌شوند.

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز یکی از شرکت‌های تابع وزارت نفت است که به‌طور مستقیم برای ارائه خدمات با مردم در ارتباط است. این شرکت افزون بر صدور مجوزهای مربوط به جایگاه سوخت و سوخت‌رسان‌ها و فعالیت فروشندگان فرآورده‌های نفتی مایع، سرویس‌های کارت هوشمند سوخت مانند صدور کارت خودروهای نوشماره را نیز انجام می‌دهد.

از سویی، امکان ثبت شکایت، پیشنهاد و پیگیری درخواست‌ها در همه شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت فراهم است.

صدور مجوز و اتصال به درگاه ملی مجوزهای کشور

اتصال وزارت نفت به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند تنها اقدام عملی وزارت نفت برای هوشمندسازی نیست، یکی از پنجره‌های واحد ارائه خدمات الکترونیکی در سطح ملی، درگاه ملی مجوزهای کشور (www.mojavez.ir) است که وزارت امور اقتصاد و دارایی طبق قانون، متولی آن است و همه دستگاه‌های اجرایی صادرکننده مجوز مکلف شده‌اند ۱۰۰درصد مجوزهای خود را به‌صورت الکترونیکی و از طریق این درگاه ارائه کنند.

وزارت نفت در این مسیر از اسفند ۱۴۰۰ با دارا بودن پنج مجوز تأییدمحور شامل چهار موافقت اصولی ستاد و یک مجوز شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، به درگاه ملی مجوزهای کشور متصل شده است. تعداد این مجوزها در دولت سیزدهم به یازده مورد رسیده است و برای دسترسی متقاضیان صدور مجوز، به درگاه ملی مجوزهای کشور متصل هستند.

بنابراین همه مجوزهای مجموعه وزارت نفت به‌صورت الکترونیکی و طبق قانون، از طریق این درگاه صادر می‌شوند و متقاضیان می‌توانند از این درگاه، هشت عنوان موافقت اصولی اجرای طرح‌های مربوط به وزارت نفت در حوزه پالایشی/ پتروپالایشی، پتروشیمی/ مینی‌ال‌ان‌جی، سی‌ان‌جی، ان‌جی‌ال، ال‌ان‌جی، جی‌تی‌ال و ال‌ان‌جی وارداتی را دریافت کنند.

احداث جایگاه‌های سوخت مایع و سی‌ان‌جی، فعالیت خودروهای سوخت‌رسان سیار و احداث و فعالیت عامل توزیع فرآورده‌های نفتی مایع از دیگر مواردی است که وزارت نفت به‌صورت الکترونیکی موافقت اصولی اجرای آنها را ارائه می‌کند و تقاضا برای آن از مسیر درگاه ملی مجوزها امکان‌پذیر است.

ایجاد گذرگاه مشترک تبادل سرویس در صنعت نفت

هوشمندسازی در وزارت نفت از این موضع نیز فراتر رفته است. این وزارتخانه مطابق با مفاد نقشه راه توسعه دولت الکترونیک کشور و به‌منظور ساماندهی و مدیریت سرویس‌های الکترونیکی استعلام‌ها و تأییدیه‌ها (تبادل‌های بین‌دستگاهی) در سال ۱۴۰۲ نسبت به راه‌اندازی مرکز تبادل اطلاعات (IX) وزارت نفت اقدام کرد.

این مرکز که در واقع گذرگاه مشترک تبادل خدمات در صنعت نفت به‌شمار می‌آید، برای پوشش همه نیازمندی‌های ارائه سرویس‌های الکترونیکی به خارج از وزارت نفت، همچنین دریافت متمرکز سرویس‌های الکترونیکی دیگر دستگاه‌های اجرایی و توزیع آن در شرکت‌ها و سازمان‌های تابع کاربرد دارد. مراحل تصویب این مرکز در کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیک (طبق تبصره ذیل ماده ۷ قانون مدیریت داده و اطلاعات ملی) در حال اقدام است.

تاکنون تعداد زیادی سرویس الکترونیکی ارائه، دریافت و شناسایی شده که در حال اقدام برای اتصال به مرکز تبادل اطلاعات وزارت نفت است، همچنین وب‌سرویس‌های یک سال آینده نیز شناسایی شده‌اند که برای اتصال آنها هم اقدام خواهد شد.