وحشتناکترین موج صادرات چین
کشورها برای خرید ابزارها و تکنیکهای دولت امنیتی حزب کمونیست چین صف کشیدهاند
یک گردشگر چینی مقالهای منتشر کرده توسط یکی از دانشگاههای پلیس کشورش در مورد گشتهای مشترک با پلیس صربستان در بلگراد و با شور و شوق میگوید: «من با دوستداشتنیترین افراد در خیابانهای صربستان آشنا شدم: افسران پلیس چین. من احساس شادی، امنیت و غرور زیادی داشتم.»
به گزارش «انرژی امروز» از اکونومیست؛ این مقاله تبلیغاتی کاملا با دیدگاه چین برای امنیت جهانی مطابقت داشت: دیدگاهی که در آن به «حفظ صلح و امنیت جهانی» کمک میکند و در عین حال از «عدم دخالت در امور داخلی» در مقابل روشهای غربی «یکجانبهگرایی» و «تقابل بلوکی» حمایت میکند.
حداقل این توصیف شی جینپینگ، رهبر چین، از طرح امنیت جهانی (GSI) است هنگام راهاندازی آن در سال 2022.
از آن زمان چین با ارائه آموزش پلیس و فناوری نظارتی به دولتهای خارجی با تمرکز بر ثبات داخلی، فعالیت امنیتی خود را در خارج از کشور به سرعت گسترش داده است. چین نه تنها به دولتها در مبارزه با جرم و جنایت، بلکه به کنترل شهروندان و حفظ قدرت نیز کمک میکند و این به طرز خیرهکنندهای محبوب دولتها شده است.
طرح امنیت جهانی (GSI) مانند سه ابتکار جهانی دیگر شی (در مورد توسعه، حکومتداری و تنوع فرهنگی)، در درجه اول تلاشی برای ایجاد شبکههای جدید نفوذ بینالمللی با محوریت چین است.
چین برای ایجاد شبکههای جدید نفوذ بینالمللی یک اجلاس کوچک منطقهای پلیس را به بزرگترین رویداد امنیتی بینالمللی چین تبدیل کرده: مجمع همکاری جهانی امنیت عمومی.
نمایندگان بیش از ۱۲۰ کشور برای بحث در مورد همکاری امنیتی و تحسین فناوری پلیس چین، از جمله سگهای رباتیک، به این مجمع میروند.
سال گذشته برگزارکنندگان «شاخص امنیت عمومی جهانی» را راهاندازی کردند که کشورها را با نمرات به ظاهر دلخواه در معیارهایی از جمله جرایم مسلحانه، مرگ و میر ناشی از ترافیک و تروریسم رتبهبندی میکند.
چین بهترین عملکرد را داشت. آمریکا به طور قابل توجهی پایینتر از حد متوسط بود.
شینا گریتنز از دانشگاه تگزاس این شاخص را چنین توصیف میکند: تمرینی برای «بازنشانی استانداردها در مورد معنای امنیت و شکل آن» و نیز «الگوی مناسب برای پیروی» از چین.
نفوذ امنیتی چین به شیوههای عملی نیز در حال گسترش است. صادرات فناوریهای نظارتی در حال افزایش است. دو شرکت چینی، هایک ویژن و داهوا، بزرگترین تولیدکنندگان دوربینهای نظارتی در جهان هستند که در مجموع ۴۰ درصد از سهم بازار را در اختیار دارند. هواوی سیستمهای نظارتی «شهر امن» خود را به بیش از ۱۰۰ کشور عرضه میکند.
تحقیقات اخیر شبکه پزشکی قانونی دیجیتال InterSecLab، نشان داد که شرکت خصوصی چینی Geedge Networks، فناوری کنترل اینترنت را به دولتهای اتیوپی، قزاقستان، میانمار و پاکستان فروخته و به آنها در سانسور و جاسوسی از شهروندانشان کمک کرده است.
طبق مطالعه جدیدی که توسط گریتنز، ایزاک کاردون و کامرون والتز در موسسه خیریه کارنگی برای صلح بینالمللی، انجام شده، چین از سال ۲۰۰۰ نزدیک به ۹۰۰ جلسه آموزشی برای پلیس و نیروهای امنیت داخلی ۱۳۸ کشور ارائه داده است.
تعداد سالانه جلسات در دهه اول حکومت شی تقریبا ده برابر شد و از ۱۴ جلسه در سال ۲۰۱۰ به ۱۳۸ جلسه در سال ۲۰۱۹ رسید.
بیشتر برنامههای آموزشی در کالجهای پلیس در داخل چین برگزار میشود کوه معمولا میزبان گروههای بازدیدکننده چند ده نفره برای چند هفته یا چند ماه هستند. آنها در مورد سیستم اجرای قانون چین اطلاعات کسب میکنند، به سفرهای میدانی به ادارات امنیت عمومی محلی میروند و دورههایی را در مورد موضوعات تخصصی مانند کنترل مرزها یا امنیت راهآهن میگذرانند.
این کارآموزان کشورهای مختلف حاضر در پلیس چین، نسخههایی از کتاب «حکومت چین» شی دریافت میکنند. هنر رزمی تای چی میآموزند و خوشنویسی میکنند. پلیس چین در خارج از کشور با پلیس کشورهای خارجی همکاری میکند.
امسال گروهی از مشاوران چینی برای تبلیغ «مدل فنگچیائو»، سیستم دوران مائو که در آن روستاییان از یکدیگر جاسوسی میکردند، به جزایر سلیمان رفتند.
کشورهایی که بیشترین آموزش پلیس را از چین دریافت میکنند، همسایگان آن، به ویژه در آسیای مرکزی و جنوب شرقی هستند (به نقشه مراجعه کنید). برخی از همکاریها به دلیل نگرانیها در مورد امنیت مرزی، به دههها پیش برمیگردد. آسیای مرکزی آموزشهای بیشتری در زمینه مبارزه با تروریسم میگیرد و آسیای جنوب شرقی با چین در مبارزه با کلاهبرداری و قاچاق همکاری میکند.
کشورهای آفریقایی نیز احتمالا به دلیل نگرانیهای چین در مورد حفاظت از سرمایهگذاریهای گسترده کمربند و جاده خود در این قاره از شرکتکنندگان اصلی این دورهها هستند.
جالبتر از همه نوع رژیمهایی است که چین با آنها کار میکند. ما دادههای بنیاد کارنگی را با شاخص دموکراسی توسط EIU، مقایسه کردیم و دریافتیم که ۸۲ درصد از رژیمهای اقتدارگرا آموزش پلیسی (به نمودار مراجعه کنید) از چین دریافت کردهاند.
تقریبا یک سوم از دموکراسیهای کامل نیز آموزش پلیس چینی داشتهاند، اگرچه محققان کارنگی میگویند که این آموزشها نسبتا سطحی هستند، مانند آموزش زبان ماندارین به افسران پلیس اروپایی برای کمک به آنها در برقراری ارتباط با همتایان چینی خود.
بیشتر آموزشهای پلیس چین مهارتهای عمومی مانند مبارزه با جرایم سایبری یا مبارزه با مواد مخدر را آموزش میدهد. این آموزشها تفاوت چندانی با آموزش پلیس خارجی که آمریکا ندارد که از طریق آکادمیهای بینالمللی اجرای قانون در بوتسوانا، السالوادور، غنا، مجارستان و تایلند انجام میدهد. این آکادمیها از سال ۱۹۹۵ بیش از ۷۰۰۰۰ فارغالتحصیل از ۱۰۰ کشور جهان داشتهاند.
تفاوت در این است که کمکهای آمریکا نیز با هدف ترویج دموکراسی است و نمیتواند به ناقضان حقوق بشر داده شود. (اگرچه این قوانین همیشه اجرا نشدهاند و برنامههای ترویج دموکراسی در دولت ترامپ قطع بودجه شدهاند.)
با این حال چین میگوید کمکهایش هیچ قید و شرطی ندارد. این امر باعث شده است که این کمکها در بین رژیمهای اقتدارگرا، دموکراسیهای ناقص و رژیمهای ترکیبی که دارای نهادهای سیاسی ضعیف و انتخابات مشکلدار هستند، محبوب باشد.
سه چهارم دموکراسیهای ناقص و ۸۶ درصد از رژیمهای ترکیبی، آموزش پلیسی از چین دریافت کردهاند.
این امر لزوما به این معنی نیست که چین به آنها آموزش میدهد که اقتدارگرا شوند، اگرچه برخی دورهها وجود دارند که مستقیما به امنیت رژیمها میپردازند، مانند حفاظت از افراد مهم و کنترل شورشها.
بیشتر دانشجویانی که در این دورهها ثبتنام کردهاند، افسران پلیس از رژیمهای اقتدارگرا مانند جمهوری آفریقای مرکزی، میانمار و گینه هستند. اگرچه چین ادعا میکند که کمکهایش مشروط نیست، اما در واقع انتظار میرود که دریافتکنندگان از ادعاهای ارضی آن بر تایوان و سایر سرزمینها حمایت کنند.
آیا مشارکت امنیتی چین باعث میشود دولتها به شیوههای اقتدارگرایانهتری رفتار کنند؟ این تمایل به تمایلات آنها بستگی دارد. یک مطالعه اخیر توسط ارین کارتر و برت کارتر در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان میدهد که واردات فناوری هواوی، سرکوب دیجیتال را در کشورهای استبدادی افزایش میدهد، اما در کشورهای دموکراتیک هیچ تأثیری ندارد.
گریتنز میگوید چین همزمان «در حال فراهم کردن یک کالای عمومی و ایجاد ظرفیت سرکوب بالقوه است». آموزش و فناوری پلیس این کشور، نیازهای واقعی بسیاری از کشورها را برآورده میکند و کشورهایی که از ضمانتهای قانونی کافی و جوامع مدنی قوی برخوردارند، میتوانند بدون انحراف به سمت سرکوب از آنها استفاده کنند.
با این حال برای دولتهایی که به سمت استبداد گرایش دارند، چین یک عامل توانمندساز و الهامبخش است. به عنوان مثال قزاقستان پس از ناآرامیهای مدنی در سال 2022، خیابانهای آلماتی، بزرگترین شهر خود را با هزاران دوربین ساخت چین پوشاند. دانا مالیکووا، متخصص حقوق دیجیتال قزاقستانی، میگوید: سازمانهای امنیتی این کشور ممکن است از سیستمهای چینی در آن سوی مرز در سین کیانگ درس بگیرند که از هوش مصنوعی برای شناسایی و اعمال محدودیتهای بیشتر بر افراد بالقوه مشکلساز استفاده میکنند، حتی اگر هیچ جرمی مرتکب نشده باشند. در ماه ژوئن یک فعال ضد فساد به نام سنجر بوکایف پس از آنکه چهرهاش در پایگاه داده پلیس از «افراد تحت تعقیب» نشان داده شد، در فرودگاه آلماتی متوقف شد.
حمایت امنیتی چین لزوما کشورها را باثباتتر نمیکند. اتیوپی با کمک چین که نیروهای امنیتی آن را آموزش داده و شرکتهایش سیستمهای نظارتی و سانسور اینترنتی را فراهم کردهاند، به شدت تحت نظارتتر و سرکوبگرتر شده است.
درحالی که اتیوپی در لبه هرج و مرج قرار دارد، شورشها در دو منطقه پرجمعیت آن در جریان است، تنشهای قومی به اوج خود رسیده و تهدید جنگ جدیدی با اریتره وجود دارد. این رخدادها برای اتیوپی چشمانداز صلح و امنیتی چندانی را که GSI شی توصیف میکند به همراه ندارد.
جعبه ابزار سرکوب DIY [The Digital Transnational Repression Toolkit یا جعبه ابزار سرکوب فراملی دیجیتال]
هوشمندانهترین بخش کمک امنیتی چین این است که چگونه توانسته است اقتدارگرایان را بدون ترویج صریح اقتدارگرایی توانمند کند. این کشور خود را صرفا به عنوان ارائهدهنده ابزارهایی برای دولتهای وابسته معرفی میکند تا هر طور که میخواهند از آن استفاده کنند.
در صربستان، فروپاشی یک سایبان ایستگاه راهآهن ساخت چین که در نوامبر گذشته منجر به کشته شدن 16 نفر شد، اعتراضات گستردهای را برانگیخت که تقریبا یک سال کشور را لرزاند. دانشجویان معترض اتحادیه اروپا میگویند «اتحادیه اروپا ذرهای به وضعیت دموکراسی در صربستان اهمیت نمیدهد.»
با این حال، ۸۱ درصد از صربها چین را کشوری مطلوب میدانند، هرچند که چین پلیس آنها را آموزش میدهد و تجهیزات جاسوسی را که فعالان معتقدند برای هدف قرار دادن معترضان استفاده میشود، در اختیارشان قرار میدهد. بخشی از این امر به این دلیل است که چین ادعای طرفداری از هیچ نوع سیستم سیاسی یا ارزشی را مانند کشورهای غربی ندارد و از اظهار نظر در مورد ناآرامیهای داخلی صربستان خودداری کرده است.
دیپلماسی امنیتی بدون ارزشهای چین در جزایر اقیانوس آرام بیشتر قابل مشاهده است. میهای سورا از اندیشکده استرالیایی لووی، میگوید: از زمان پذیرش آموزش از چین، نیروهای پلیس در مکانهایی مانند جزایر سلیمان به سمت فرهنگ حفاظت از دولت به جای مردم تغییر جهت دادهاند.
سورا میگوید استرالیا تنها با مشارکت در طرحهای هدیه دادنی میتواند با چین رقابت کند: ارائه تجهیزات و کمکهای بیشتر به پلیس محلی نسبت به چین، با شرایط کمتر.
اخیراً دولت جزایر سلیمان خواستار ایجاد نیروهای مسلح خود شده است که هیچ کس فکر نمیکند ایده خوبی باشد، اما سورا میگوید استرالیا ممکن است از این کار حمایت کند تا مبادا دولت جزایر سلیمان از چین درخواست کمک کند.
چین به قدرتهای میانی زیرک فرصتی میدهد تا هم از حمایت امنیت داخلی چین و هم از کمکهای دفاعی آمریکا بهرهمند شوند. این همان کاری است که کشورهایی مانند ویتنام و امارات متحده عربی انجام دادهاند. گریتنز میگوید جهان میتواند به سمت “قلمرو ناشناخته” داشتن “دو نوع کمک امنیتی متفاوت که با هم همپوشانی دارند اما توسط بازیگران مختلف رهبری میشوند” حرکت کند. این دنیایی معاملهگرایانهتر و بدبینانهتر خواهد بود که در آن دولتها قویتر هستند، اما شهروندان ضعیفتر.
