کره جنوبی برنده رنسانس هستهای دنیا
کره جنوبی بهترین صنعت انرژی اتمی در مقیاس بزرگ را در خارج از چین و روسیه ایجاد کرده است. اکنون آماده است تا از پاداشهای مالی و دیپلماتیک بهرهمند شود.
فناوری اتمی بومی کره جنوبی بیسروصدا و کارآمد در سواحل جنوب شرقی این کشور بدون دخالت روسیه یا چین، جزو سازندگان پیشرو هستهای جهان شده است.
صنعت هستهای جهانی در سالهای اخیر، به دلیل نگرانیهای اقلیمی و تقاضای بیامان انرژی برای فناوری قرن بیست و یکم، یک رنسانس چشمگیر را تجربه کرده. راکتورهای هستهای تقریبا یک دهم برق جهان را تأمین میکنند، اما پیشبینیها نشان میدهد که تولید نیروگاههای اتمی جهان باید تا سال ۲۰۵۰ سه برابر شود تا اهداف اقلیمی تحقق یابند.
محاسبات ابری و هوش مصنوعی به این فشار میافزایند: مورگان استنلی سال گذشته تخمین زد که تا سال ۲۰۲۷، هوش مصنوعی مولد میتواند به اندازه نیاز اسپانیا به برقدر سال ۲۰۲۲ انرژی مصرف کند.
همزمان با صفآرایی شرکتهایی مانند آمازون، مایکروسافت و متا پلتفرمز برای استفاده بیشتر از انرژی هستهای، پیام واضح است: به رآکتورهای بیشتری، به فوریت، نیاز است.
طبق گزارش گروه ویژه هوای پاک، در ربع قرن آینده به 9 تریلیون دلار سرمایهگذاری هستهای نیاز خواهد بود تا ظرفیت هستهای سه برابر شود، تقریباً 250 میلیارد دلار در سال.
سوال این است: چه کسی قرار است این ظرفیت را بسازد؟
ایالات متحده و فرانسه، که زمانی سنگ بنای این صنعت بودند، سابقه تأخیر در پروژهها را دارند. روسیه و چین، به دلیل نگرانیهای امنیت ملی، در جذب خریداران غربی مشکل دارند. و ژاپن هنوز پس از فاجعه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ در حال جبران عقبماندگی خود است.
درنتیجه کره جنوبی که در زمینه صادرات هستهای نسبتاً تازهکار است، در موقعیتی قرار میگیرد که از این فرصت سودآور استفاده کند.
طبق تحلیل بلومبرگ بیزینسویک از بیش از ۴۰۰ راکتور هستهای برنامهریزیشده و پیشنهادی در سراسر جهان، کره جنوبی با ۴۳درصد از آنها تجارت میکند و این کشور را در دهه آینده به یکی از بزرگترین صادرکنندگان فناوری اتمی تبدیل کند.
چین که قرار است تا حدود سال ۲۰۳۰ به بزرگترین تولیدکننده انرژی هستهای جهان تبدیل شود، یک تأمینکننده اصلی خواهد بود، اما در درجه اول برای بازار داخلی خود.
کره جنوبی در سال ۲۰۲۲ متعهد شد که تا پایان دهه، ۱۰ راکتور صادر کند. اولین سرمایهگذاری خارجی آن، پروژه ۲۰ میلیارد دلاری براکه در امارات متحده عربی بود، قراردادی که در سال ۲۰۰۹ منعقد و در سال ۲۰۲۳ تکمیل شد. چیزی که باعث توجه پیشکسوتان این صنعت شد این بود که این پروژه با تأخیرهای محدود انجام شد، شاهکاری قابل توجه در بخشی که به خاطر هزینههای هنگفتش شناخته میشود.
تابستان گذشته، شرکت برق و هستهای کره (KHNP) با شرکت برق فرانسه (Électricité de France SA) برای ساخت دو راکتور هستهای در یک پروژه ۱۸ میلیارد دلاری انتخاب شد.
بخشی از مزیت کره، اثر شبکهای است: شرکتهای مهندسی، شرکتهای ساختمانی، شرکتهای آب و برق، تأمینکنندگان سوخت و بانکها در یک صنعت نزدیک به هم با هم کار میکنند. برخی دولتی هستند، برخی دیگر شرکتهای خصوصی هستند و بسیاری از آنها از بودجه و وامهای دولتی بهرهمند میشوند. این رویکردی است که بیشباهت به رویکرد چین یا روسیه نیست، جایی که زنجیرههای تأمین داخلی برای امضا و تحویل معاملات دولت با دولت مورد استفاده قرار میگیرند.
کره جنوبی حتی قبل از شروع صادرات این فناوری، نیم قرن است که در حال آزمایش توانایی هستهای خود است. پس از پایان جنگ کره در سال ۱۹۵۳، سینگمن ری، اولین رئیس جمهور پس از جنگ این کشور، راکتورها را ابزاری کلیدی برای تأمین انرژی جهت بازسازی کشور دانست؛ ساخت اولین نیروگاه تجاری در سال ۱۹۷۱ با استفاده از فناوری ایالات متحده آغاز شد. (کره در نهایت فناوری راکتور خود را توسعه داد.) امروزه، ۲۶ راکتور در این کشور وجود دارد و انتظار میرود چندین راکتور دیگر تا سال ۲۰۳۸ به بهرهبرداری برسند.
در مقابل، توسعه هستهای در ایالات متحده پس از حادثه تریمایلآیلند در سال ۱۹۷۹ در نزدیکی هریسبورگ پنسیلوانیا، متوقف شد. صنعت فرانسه پس از فاجعه چرنوبیل در اوکراین در سال ۱۹۸۶ مجبور به مقابله با مخالفت عمومی شد. ژاپن در سال ۲۰۱۱ دچار فروپاشی بزرگ خود شد. همه آنها سالها عدم فعالیت و از دست دادن تخصص را تحمل کردند؛ کره جنوبی تاکنون از این سرنوشت دور بوده است. طرحهای راکتور آن توسط سازمان الزامات خدمات رفاهی اروپا برای استفاده در اروپا تأیید شده است و دههها تجربه آن، ارتشی از کارگران ماهر را آموزش داده است که میدانند چگونه سیستمهای قدرت پیچیدهای بسازند که عموماً از هزینههای اضافی و مشکلات تأخیر در پروژههای دیگر جلوگیری میکنند.
با این حال چین هنوز سازنده برتر است با 30 راکتور در دست ساخت که تقریباً نیمی از کل راکتورهای جهانی است و عمدتاً از فناوری داخلی استفاده میکند. رآکتور پرچمدار آن، هوالونگ وان، میتواند با کسری از قیمت واحدهای غربی ساخته شود- حتی اگر تاکنون فقط به یک سایت، در پاکستان، صادر شده باشد. روسیه سالها صرف بهبود فناوری خود کرده و رآکتورها را به خریدارانی در هند، ایران و جاهای دیگر صادر کرده است.
مناطق دیگر هم مشکلاتی دارند: نیروگاه هینکلی پوینتسی در بریتانیا را در نظر بگیرید که توسط شرکت EDF ساخته شده است. قرار است این دو رآکتور پس از چندین تأخیر و با هزینهای تقریبا ۴۸ میلیارد پوند (۶۴ میلیارد دلار) تا حدود سال ۲۰۳۰ تکمیل و راهاندازی شوند. یا در ایالات متحده، دو رآکتور در نیروگاه ووگتل در جورجیا که توسط شرکت وستینگهاوس الکتریک توسعه داده شده بود، هفت سال تأخیر و بیش از ۱۰۰درصد افزایش بودجه داشتند. در همین حال، دوسان، مالک پرس آهنگری چانگوون، انتظار دارد که سفارشهای معوقهاش برای تجهیزات هستهای تا سال ۲۰۲۹ سه برابر شود و به ۲۰.۶ تریلیون وون (۱۴.۴ میلیارد دلار) برسد. این شرکت قطعاتی را برای نیروگاه جورجیا ساخته و قطعاتی را برای NuScale، تنها طرح SMR که تاکنون تأیید ایالات متحده را دریافت کرده است، تأمین خواهد کرد.
کریس گادومسکی، تحلیلگر ارشد هستهای بلومبرگانایاف، میگوید: «اگر قرار بود به کشوری توصیه کنم که رآکتورهای بزرگ بسازد، کرهایها را پیشنهاد میکردم.»
