پویایی کارایی در تنظیم شرکتهای توزیع برق ایران (رویکرد بیزین)

الکتریسیته یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه کشور است. پس از تجربه موفق کشورهای صنعتی برای تفکیک بخش‌های مختلف برق و خصوصی‌سازی آن، ایران نیز از سال ۱۳۸۲ اقدام به خصوصی‌سازی در صنعت برق نموده است. بخش توزیع برق انحصار طبیعی است و طبق نظریه اقتصاد شرکتها باید از جنبه مقدار و عرضه، قیمت و کیفیت تحت نظم قرار گیرند تا به رفاه اجتماعی آسیب نزنند. برای تنظیم روش‌های مختلفی مانند تنظیم نرخ بازده و انگیزشی وجود دارد که در بسیاری از این روش‌ها به عنصر بهره‌وری و کارایی بنگاه‌ها توجه می‌شود. اما کارایی به‌دست‌آمده از روش‌های ایستای مرسوم؛ عمدتاً عملکرد کوتاه‌مدت را منعکس می‌کند و تنها یک تصویر کوچک از مسیر حرکت شرکت به سمت تعادل بلندمدت آن ارائه می‌کند. پس از  سرمایه‌گذاری شرکت‌ها؛ عوامل مؤثر بر رفتار کوتاه‌مدت شرکت ممکن است بلافاصله تطبیق نشود که در این موارد، عدم کارایی کوتاه‌مدت ناشی از سرمایه‌گذاری به دوره‌های بعدی منتقل خواهد شد. این اثر ناشی از هزینه‌های تعدیل سرمایه و یا ظرفیت تولید است و در کوتاه‌مدت باعث کاهش کارایی شرکت‌ها می‌گردد و باید در تنظیم لحاظ گردد. در این مقاله کارایی پویای ۳۹ شرکت توزیع برق ایران در طی دوره ۱۳۹۴-1386 با روش تابع فاصله محاسبه شد. به منظور برآورد توزیع پسین پارامترهای مدل؛ از شبیه سازی بر اساس زنجیره مارکوف مونت کارلو (MCMC) استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که عوامل محیطی بر کارایی شرکتها تاثیر دارند. کارایی متوسط صنعت از 67% به 70% افزایش یافته و میل به تداوم ناکارایی در طی دوره 92% بوده است.