بررسی تاثیر افزایش قیمت حامل های انرژی بر بهره وری انرژی در بخش های صنعت و حمل و نقل در اقتصاد ایران

بهره‌وری مصرف انرژی در ایران بین 20 تا 60 درصد متوسط جهانی ارزیابی می‌شود. در سال 1391 این شاخص 60 درصد متوسط جهانی بوده است. با توجه به اهمیت بحث اثر‌گذاری قیمت انرژی بر بهره‌وری انرژی و مناقشات تجربی موجود، مطالعه حاضر تلاش کرده است با استفاده از مدل رگرسیونی انتقال ملایم و داده‌های دوره زمانی 1391-1360 به بررسی اثر‌گذاری غیر‌خطی قیمت انرژی بر بهره‌وری انرژی در بخش‌های صنعت و حمل و نقل بپردازد.

پس از بررسی مانایی متغیر‌ها و آزمون رابطه بلند‌مدت و تحلیل هم‌انباشتگی به مدل‌سازی رفتار خطی و غیر‌خطی بهره‌وری انرژی در بخش‌های صنعت و حمل و نقل پرداخته شده است. نتایج مدل‌سازی بهره‌وری انرژی حاکی از ارتباط غیر‌خطی میان قیمت انرژی و بهره‌وری انرژی در بخش صنعت و ارتباطی خطی میان قیمت انرژی و بهره‌وری انرژی در بخش حمل و نقل دارد. در هر دو بخش قیمت حامل‌های انرژی تاثیر مثبت و معناداری بر بهره‌وری انرژی دارند، اما به دلیل یارانه‌های انرژی و ساختار خاص اقتصاد ایران در هر دو بخش صنعت و حمل و نقل شاهد پایین بودن کشش قیمتی بهره‌وری انرژی هستیم.

کشش قیمتی بهره‌وری انرژی در بخش صنعت همراه با رشد قیمت انرژی افزایش یافته است اما باز هم کمتر از واحد است. در کنار قیمت، تاثیر واردات کالا‌های سرمایه‌ای و واسطه‌ای نیز بر بهره‌وری انرژی بررسی شده است که حاکی از تاثیر مثبت واردات کالا‌های سرمایه‌ای و تاثیر منفی واردات کالا‌های واسطه‌ای در بخش صنعت دارد، اما در بخش حمل و نقل کالا‌های سرمایه‌ای و واسطه‌ای هر دو تاثیر مثبتی بر بهره‌وری انرژی داشته‌اند.

استاد راهنما: تیمور رحمانی

استاد مشاور: محسن مهرآرا

سال انتشار: شهریور 1394