چرا بازار نفت را ایالات متحده کنترل می‌کند نه اوپک؟

هیچ پایانی برای کاهش قیمت نفت دیده نمی‌شود، خبر خوبی برای مصرف‌کنندگان است اما برای عمده تولیدکنندگان نفت چون عربستان سعودی و روسیه، این خبر شومی است. حالا افزایش تولید نفت ایالات متحده و صادرات آن این کاهش قیمت‌ها را کنترل می‌کند.

به گزارش خبرنگار بین‌الملل «انرژی امروز»، هفته گذشته قیمت نفت به کمترین میزان خود در سال 2017 رسید، قیمت نفت برنت به زیر 48 دلار در هر بشکه و قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت هم به زیر 46 دلار در هر بشکه رسید.

پایگاه «اویل پرایس» بر اساس اطلاعات اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، دلیل این کاهش قیمت را افزایش پیش‌بینی‌نشده ذخایر نفت ایالات متحده می‌داند که هفته گذشته رشدی معادل 3.3 میلیون بشکه داشت درحالی که انتظار می‌رفت تا 3.5 میلیون بشکه کاهش داشته باشد.

افزایش تولید نفت همزمان با افزایش صادرات نفت ایالات متحده هم بود و ایالات متحده ممنوعیت 40 ساله صادرات را در 2015 برداشت. از این رو در سال 2016 افزایش آرام صادرات آغاز شد؛ اما در سال 2017 به یکباره این صادرات افزایش یافت. و این خود دلیل اصلی کم بودن قیمت نفت است.

فراز و فرود صادرات ایالات متحده

اویل پرایس می‌گوید بهتر است ممنوعیت صادرات نفت ایالات متحده در سال 1975 را به یاد آوریم (بعضی وقت‌ها استثنائاتی هم براساس تصمیم رییس‌جمهور بود). در سال 1970 یک رکورد در تولید نفت خام ایالات متحده ثبت شد،‌ و در دو سال بعدی این رکورد شکسته شد.

تولید ایالات متحده بسیار زیاد بود؛ اما مصرف این کشور هم به همان میزان زیاد بود و این کشور مجبور بود از اوپک نفت وارد کند، اوپک در سال 1973 حدود 55 درصد نفت خام تولیدی دنیا را تولید می‌کرد.

معنی و مفهوم آن این است که اوپک کاملا قدرت کنترل قیمت نفت را داشت. و بعد از اینکه ایالات متحده در سال 1973 در جنگ یوم کیپور یا جنگ اعراب و اسرائیل، حمایت خود را از اسرائیل اعلام کرد، اوپک این اقدام ایالات متحده را با بالا بردن قیمت نفت تلافی کرد.

همین امر باعث شد قیمت نفت چهار برابر شد و بازار نفت با شوکی بزرگ مواجه شد.

یکی از چندین راهی که ایالات متحده برای مقابله با این مساله در پیش گرفت قانون «سیاست‌ها و حفاظت انرژی» در سال 1975 بود.

با این قانون ایالات متحده شروع به انجام طرح‌هایی کرد تا وابستگی خود به واردات نفت را با ممنوع‌سازی صادرات نفت کاهش دهد و این اطمینان را به وجود آورد که تولیدات نفتی ایالات متحده در داخل خود این کشور مصرف خواهد شد.

حالا با پیشرفت‌هایی که به وقوع پیوسته، عرضه انرژی در این کشور جای نگرانی ندارد. ایالات متحده خود را از شر واردات نفت خارجی رهانده است و بخشی از این رهایی را مدیون تکنولوژی‌های شکست هیدرولیکی و حفاری افقی است.

در سال 2013، ایالات متحده بیش از واردات خود نفت تولید کرد و دیگر شبیه ایالات متحده قبلی نبود. تولید نفت خام این کشور از سال 2010 دو برابر شده و در حال پیشی گرفتن از پیش‌بینی‌های سال 2017 است.

در اواخر سال 2016، اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده تخمین زده بود که این کشور در سال 2017 حدود 8.7 میلیون بشکه در روز نفت تولید خواهد کرد.

حال تخمین‌های جدید می‌گویند این کشور 9.2 میلیون بشکه در روز تولید نفت خواهد داشت و در سال 2018 این مقدار به 10 میلیون بشکه در روز خوهد رسید.

البته این فقط مقدار تولید نفت ایالات متحده نبود که باعث ایجاد چنین موجی شد؛ مانعی بود که بر سر راه صادرات نفت خام ایالات متحده قرار داشت.

در ماه مارس، ایالات متحده توانست 830 هزار بشکه نفت خام را صادر کند و امیدوار است سال به سال 64.2 درصد به میزان آن بیافزاید.

در ماه فوریه، 1.1 میلیون بشکه در روز نفت صادر کرد که به معنی افزیش 200 درصدی صادرات ایالات متحده بود.

بر طبق آنچه که وال‌استریت ژورنال اعلام کرده، اعدادی که در ماه فوریه اعلام شده به مقیاس‌های جدید نزدیکترند و پیش‌بینی می‌شود این کشور در سال 2017 به طور متوسط یک میلیون بشکه در روز نفت صادر کند.

سال 1973 نیست، سال 2017 است!

 این میزان تولید ایالت متحده یک چالش بزرگ برای کشورهای تولید کننده نفت است و در صدر این کشورها روسیه و عربستان سعودی قرار گرفته‌اند.

در ماه دسامبر 2016، اوپک و شرکای تولیدکننده نفت آن به این نتیجه رسیدند که تولید نفت را تا 1.8 میلیون بشکه در روز، یا تقریبا 1.5 درصد تولید جهانی نفت خام در زمان مورد نظر، کاهش دهند.

اوپکی که عربستان سعودی آن را اداره می‌کند، به خوبی به این تعهد پایبندی نشان داد و در چهار ماهه اول سال 2017 میزان تولید نفت خام خود را 1.1 میلیون بشکه در روز کاهش داد.

روسیه هم با اعضای اوپک هم‌پیمان شد و توید نفت خود را در کاهش داد.

اوپک می‌خواهد قیمت نفت را در حدود 50 دلار در هر بشکه نگه دارد. اگر هنوز هم سال 1973 بود این کاهش تولید اوپک باعث می‌شد قیمت نفت یک جهشی پیدا کند.

اما در سال 2017، تولید نفت اوپک فقط 40 درصد تولید جهانی است و ایالات متحده هم قصد دارد به یکی از سه کشور بزرگ تولیدکننده نفت تبدیل شود.

قیمت نفت برنت بعد از کاهش تولید اوپک به 54.15 دلار در هر بشکه رسید اما دوباره 12 درصد کاهش یافت و این کاهش فعلا ادامه دارد.

معنی این کاهش قیمت این است که حتی به زور تولیدکنندگان اوپکی و غیراوپکی نفت، این تولیدکنندگان نمی‌توانند پشتیبان قیمت نفت باشند.

از سویی معنی دیگر کاهش قیمت این است که بازار به حد کافی نفت دارد حتی اگر تولیدکنندگان بزرگ نفت بخواهند محدودیتی برای تولید ایجاد نمایند.

از این رو باقی ماندن قیمت‌ها در همین حد بهترین آرزویی است که این تولیدکنندگان می‌توانند داشته باشند.

اما این امر باعث خواهد شد که این رقبا سهم خود از بازار را از دست بدهند بدون آنکه قیمت نفت به میزانی برسد که عربستان سعودی و روسیه بتوانند اقتصاد خود را به ثبات برسانند.

در نهایت اویل پرایس می‌نویسد: زمانی که ما از قدرت ایالات متحده در دنیا صحبت می‌کنیم اغلب بر روی بعضی نکات کلیدی مانور می‌دهیم: اقتصاد ایالات متحده یک چهارم تولید ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص داده است، قدرت نظامی آن در دنیا همتا ندارد و اقتصاد آن به صادرات وابسته نیست.

حالا باید به این گزینه‌های یکی دیگر را هم اضافه کنیم: ایالات متحده سومین تولیدکننده بزرگ نفت دنیاست؛ در 40 سال گذشته کمترین وابستگی را به نفت وارداتی داشته و حالا دارد مشتریان نفت روسیه و عربستان سعودی را از آنها می‌دزدد؛ حتی اگر قیمت نفت به کمتر از 50 دلار برسد.

حتی چند سال پیش هم تولیدکنندگان شیل ایالات متحده به این نتیجه رسیده بودند که سخت بتوانند سود چندانی از این نفت ببرند، اما حالا در این امر موفق شده‌اند.