پای تغییرات اقلیمی به نوبل اقتصاد هم باز شد

 آکادمی علوم سوئد گفت که ویلیام نوردهاس و پال رومر «به پاره ای از عاجل ترین سوالات زمانه» درباره چگونگی دست یافتن به رشد پایدار پاسخ گفته اند.

آنها جایزه ۹ میلیون کرونی – تقریبا معادل یک میلیون دلار آمریکا – را میان خود تقسیم خواهند کرد.

به گفته کمیته نوبل پروفسور نوردهاس از دانشگاه ییل اولین کسی است که مدلی برای تشریح تعامل میان اقتصاد و شرایط اقلیمی خلق کرده است.

حامد قدوسی کارشناس اقتصاد می گوید: نوردهاس مثلا چه کاری کرد؟ یکی از پرارجاع‌ترین کارهای او توسعه مدل مشهور DICE است که یک مدل ساده ولی کامل «کلان-اقلیم» است. 

یعنی یک مدل تعادل عمومی دینامیکی (یا به زبانی دیگر یک مدل کنترل بهینه) خیلی ساده است که در آن بخش فیزیکی مثل انباشت کربن و منابع انرژی و گرمایش زمین و هزینه گرمایش زمین هم در مدل تعادل عمومی اقتصادی (مصرف و تولید و سرمایه‌گذاری) وارد شده است. 

مدل دایس اجازه می‌دهد که محقق بده-بستان (Trade-Off ) بین تصمیمات امروز (مثلا تولید بیش‌تر کربن) و دینامیک  بلندمدت (مثلا افت تولیدناخالص به خاطر گرمایش زمین) و نتیجه سیاست‌های مختلف را در مدل ببیند.  

این مدل توسط محققان مختلف مرتب توسعه پیدا کرده و جنبه‌های جدیدی به آن اضافه شده است ولی منطق مرکزی آن هم‌چنان برجا است.

پروفسور رومر از دانشکده اقتصادی استرن در دانشگاه نیویورک هم نشان داده است که نیروهای اقتصادی چطور تمایل شرکت ها برای خلق ایده های تازه و نوآوری را شکل می دهند.

قدوسی در این خصوص هم می‌گوید: یعنی به جای این که رشد بلندمدت کشورها را صرف تابعی از متغیرهای برون‌زایی مثل «انباشت سرمایه» یا «رشد فناوری» بدانیم، سعی کنیم بفهمیم چرا کشورهای مختلف در انتخاب «درون‌زای» این دو متغیر با هم تفاوت دارند و چه عوامل نهادی اقتصادی سیاستی باعث می‌شود که میزان رشد فناوری یا پس‌انداز بین کشورهای مختلف متفاوت باشد.  ادبیات رشد درون زا باعث شد که مدل‌های کلان بر پایه‌های خردتری قرار گیرند و نقش عواملی مثل بازار کار و انگیزه انباشت سرمایه انسانی، رقابت بنگاه‌ها و انگیزه سرمایه‌گذاری روی تحقیق و توسعه (R&amp.D) در مدل کلان وارد شود.

در بیانیه آکادمی آمده است: «یافته های آنها به طور قابل توجهی ابعاد آنالیز اقتصادی را با ساختن مدل هایی که چگونگی تعامل اقتصاد بازار با طبیعت و دانش را نشان می دهد گسترش داده است.»

پروفسور رومر پس از اعلام خبر دریافت جایزه به خبرنگاران گفت: «فکر می کنم خیلی ها فکر می کنند که حفاظت از محیط زیست آنقدر پرهزینه و سخت است که می خواهند به کلی نادیده اش بگیرند.»

«اما شکی نیست که ما می توانیم در زمینه حفاظت از محیط زیست پیشرفت های بزرگی داشته باشیم بدون آنکه فرصت رشد پایدار را از دست بدهیم.»

جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ `به بزرگداشت آلفرد نوبل` ایجاد شد. اعطای این جوایز براساس وصیت نامه آلفرد نوبل از سال ۱۹۰۱ شروع شده بود.

اندرو واکر تحلیل گر بی بی سی می نویسد: وجه اشتراک تحقیقات برندگان امسال این است که آثار جانبی و ناخواسته فعالیت اقتصادی و چگونگی تاثیر آن بر رشد بلندمدت را بررسی کرده اند.

در تحقیقات ویلیام نوردهاس این عوارض جانبی همان پیامدهای منفی تغییر اقلیمی هستند.

او روشی برای بررسی فعالیت اقتصادی و پیامدهای زیست محیطی آن و همچنین ارزیابی تاثیر اقداماتی که برای مقابله با آن گرفته می شود، مثل مالیات کربن، تهیه کرد.

کارهای پال رومر بر آثار مثبت جانبی تغییر فناوری تمرکز داشته. او استدلال کرده که نوآوران اغلب از همه فواید نوآوری خود بهره مند نمی شوند به همین دلیل اگر اقتصاد بازار به حال خود رها شود به اندازه کافی ایده های جدید تولید نمی کند.

او می گوید رسیدگی به این مشکل نیازمند اقدام دولت برای تشویق نوآوری بیشتر مثل کمک به تحقیقات و توسعه است.