نفتکش های ارواح! ایران در ماه گذشته ۵ میلیارد دلار نفت صادر کرده است
دالغا خاتین اوغلو: در حالی که برخی سازمانهای معتبر جهانی مانند آژانس بینالمللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و رسانههایی مانند رویترز و بلومبرگ از افت چشمگیر صادرات نفت ایران خبر میدهند، گروه «تانکر ترکرز» که با دهها ماهواره، نفتکشها و ذخایر استراتژیک نفت جهان را ردیابی میکند، میگوید که صادرات نفت ایران بسیار کمتر از آنچه عنوان میشود کاهش یافته است.
کریستوفر جانسون، سردبیر بخش انرژی رویترز، در توئیتی نوشته است که ارزیابی رویترز نشان میدهد صادرات روزانه نفت ایران در نیمه اول ماه جاری (اکتبر) حدود ۱.۳۳ میلیون بشکه بوده و دیگران نیز حداکثر صادرات ۱.۵ میلیون بشکه را ارزیابی کردهاند، اما دادههای «تانکر ترکرز» نشان میدهد که این رقم ۲.۲ میلیون بشکه بوده است و نسبت به سال گذشته فقط ۱۰ درصد کاهش یافته است.
نفتکشهای ارواح
روزنامه فایننشیال تایمز نیز در گزارشی با عنوان «نفتکشهای ارواح» مینویسد که گزارش «تانکر ترکرز» نشان میدهد ایران با انواع روشها، از جمله خاموش کردن سیستم سیگنال ردیابی نفتکشها، تعویض محمولههای کشتیها در نیمه راه و غیره، مقادیر چشمگیری نفت راهی بازار میکند که از چشم بسیاری از شرکتهای ردیابی نفتکشها پنهان میماند.
گروه «تانکر ترکرز» در سایت رسمی خود گزارش مفصل و عکسهای هوایی از نفتکشهای ایران منتشر کرده که نشان میدهد ایران با راههای گوناگونی صادرات نفت را با جدیت ادامه میدهد. این گزارش میگوید که در حالی که خبرگزاری بلومبرگ از افت صادرات نفت ایران به ۱.۶ میلیون بشکه در ماه سپتامبر خبر داده، اما در اصل ایران توانسته در همین ماه بیش از دو میلیون بشکه به فروش برساند. در نیمه ماه اکتبر حتی این رقم افزایش یافته و به ۲.۲ میلیون بشکه در روز رسیده است.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز برای ماه سپتامبر صادرات روزانه ۱.۶ میلیون بشکه نفت ایران را برآورد کرده است.
در این زمینه پگ مکی مسئول گزارشهای مربوط به کشورهای عضو اوپک در آژانس بینالمللی انرژی گفته است که آمارهای ردیابی کشتیها در گزارشهای آژانس مجموعا برای کل کشورهای اوپک گرفته میشود: «این آمار به ناچار کامل نیست و نیاز به بازنگری دارند. در منابع تامینکننده آمارهای آژانس نیز اختلافات زیادی در نحوه آمارگیری وجود دارد و توافق نهایی پیرامون ارقام ارائه شده وجود ندارد».
او افزود به هر حال ارزیابی ما فعلا این است که میزان صادرات روزانه نفت ایران در ماه سپتامبر ۱.۶ میلیون بشکه بوده است که نسبت به حداکثر صادرات ایران در سال ۲۰۱۸ حدود ۸۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است.
چالش های آمریکا
گزارش «تانکر ترکرز» میگوید که افزایش میزان عرضه جهانی و افت قیمت نفت طی هفتههای گذشته نیز نشان میدهد که گزارشها از افت صادرات نفت ایران دقیق نیست و آمریکا برای قطع و حتی کاهش صادرات نفت ایران با چالشی جدی مواجه است.
بدین ترتیب، ایران نه تنها میزان صادرات خود را بالا نگه داشته، بلکه از افزایش قیمت نفت به خاطر جو روانی که در بازار از افت صادرات نفت ایران به وجود آمده، سود برده و درآمد بیشتری کسب میکند.
برای نمونه، «تانکر ترکرز» مینویسد که ماه سپتامبر این گروه تصمیم گرفته برای ارزیابی اطلاعات عکسهای هوایی، رادارهای ردیابی و ماهوارهها یک هفته بعد از پایان ماه صبر کند. در همین یک هفته، آنها متوجه شدهاند که چندین نفتکش ایران که زمان بارگیری و خروج آنها از پایانههای نفتی ایران مربوط به ماه سپتامبر بوده، در آبهای بینالمللی ظاهر شدهاند که با احتساب بار این کشتیها، در واقع میزان صادرات روزانه نفت ایران در ماه سپتامبر بیش از ۱.۸ میلیون بشکه بوده است.
نفتکش های ناشناس
این گزارش اضافه میکند که کار به اینجا خاتمه نیافته و آنها متوجه شدهاند که 3نفتکش عظیم ناشناس نیز طی ماه سپتامبر ایران را ترک کردهاند که مقصد آنها دقیقا روشن نیست و اگر محمولههای آنها را نیز حساب کنیم، صادرات نفت ایران در ماه گذشته 2میلیون بشکه بوده است.
این گزارش همچنین یادآور شده که ماه گذشته در شرق جزیره خارک چندین نفتکش ایرانی با محمولههای خود لنگر انداخته بودند. بر اساس عرف بینالمللی، معمولا نفتی که برای یک ماه در نفتکش ذخیره شود، در آمارهای نفت ذخیره شده جای میگیرد. ایران درست در آخرین روز ماه، برخی از این نفتکشها را راهی بازار کرده و هدف از این کار، به اشتباه انداختن شرکتهای ردیابی نفتکشهاست تا محموله آنها را به جای نفت صادراتی، در آمارهای نفت ذخیره شده در همان ماه قرار دهند.
در بخش دیگری از این گزارش، 3 نفتکش را در آبهای ایران کنار هم نشان میدهد که بسیار نزدیک به هم ایستادهاند و فقط یکی از آنها قابل شناسایی است. 2 روز بعد همین نفکتش در آبهای امارات دیده شده که راهی هند میشود.
این گزارش همچنین به حرکت کشتیهای ایرانی به امارات اشاره میکند که همان جا محمولههای نفتی خود را به نفتکشهای چینی بار کردهاند.
ارزیابی «تانکر کرکرز» بر این است که ۵۴ درصد نفت ایران در ماه گذشته راهی چین و هند شده و مقصد ۱۰ درصد از نفت صادراتی ایران نیز تاکنون مشخص نشده است. بقیه محمولههای راهی ژاپن، امارات و اروپا شده و حتی بیش از یک میلیون بشکه نفت ایران (روزانه ۳۶ هزار بشکه) نیز راهی سوریه شده است.
بر پایه این گزارش در مجموع، ارزش کل نفت صادراتی ایران در ماه گذشته نزدیک ۵ میلیارد دلار بوده است.