از طرح 2 فوریتی و رویای ابقا تا اجبار به استعفا!

درحالی که برخی از اعضای شورای شهر تهران و مجمع نمایندگان تهران، تلاش های خود را برای ارائه طرح 2فوریتی به مجلس شورای اسلامی شورای اسلامی برای مستثنی کردن شهردار تهران از قانون منع به کارگیری بازنشستگان بی نتیجه یافتند، اما اظهارنظر معاون قوانین مجلس شورای اسلامی، روی دیگر این ماجرا را نیز آشکار کرد: «انتخاب افراد بازنشسته یا بازخرید شده به عنوان شهردار، ممنوع است و شهردار فعلی تهران باید استعفا دهد.» 

حسین میرمحمد صادقی با ارسال نامه‌ای خطاب به مرتضی الویری، رئیس شورای عالی استان ها، اعلام کرد که تمام شهرداران مشمول قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان هستند.

معاون قوانین مجلس شورای اسلامی در نامه خود به رئیس شورای عالی استان ها آورده است: شهردار تهران مشمول ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان است و انتخاب یک نفر بازنشسته یا بازخرید شده به عنوان شهردار تهران توسط شورای شهر ممنوع بوده و شهردار فعلی نیز ملزم به استعفاست.

در این نامه تصریح شده است: عبارت «به کارگیری بازنشستگان» شامل تمامی مصادیق آن از جمله: استخدام، انتصاب و انتخاب است و دربرگیرنده هر نوع همکاری از استخدام رسمی، قراردادی، خرید خدمت و سایر انواع همکاری است و تفاوت در ساز و کار انتخاب شهردار و واگذاری اختیار آن به شورای اسلامی شهر نمی‌تواند مجوزی برای استثنا بودن شهردار از حکم ممنوعیت قانون تلقی شود.مرتضی الویری رییس شورای عالی استان ها در نامه ای به علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی نوشته بود: به مناسبت تصویب و ابلاغ اصلاحیه قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان و موضوع شمول و یا عدم شمول قانون نسبت به شهرداران موارد زیررا به استحضار می رساند:1) قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان مصوب 1395 در تبصره 5خود قوانین مغایر و منسوخه را احصا و در آن به ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 و اصلاحات بعدی آن اشاره ای ننموده است در اصلاحیه 1396نیز ماده 71 همان قانون عینا به عنوان ماده 80 آمده است، در اصلاحیه اخیر صرفا تبصره یک اصلاح شده و متعرض تبصره 5 قانون که موارد منسوخه را احصا کرده، نشده است.2) شهرداران به سبب قانون خاص که همان قانون فوق الذکر است، انتخاب می شوند و لذا همچون نیروهای مسلح می توانند در دایره شمول استثناهای قانون قرار گیرند. از طرفی قانون شوراها قانون خاص و قانون ممنوعیت بکارگیری قانون عام است و قانون عام موخر نمی تواند ناسخ قانون خاص شود. بنابراین قانون اخیرالتصویب شامل شهرداران نمی شود.3) بر اساس بند 1 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران، شهردار مقامی انتخابی است که توسط شورای شهر انتخاب می شود. در ماده مذکور نحوه انتخاب، نحوه بر کناری و یا انقضا خدمت و هم چنین مدت دوره 4 ساله خدمت شهردار به روشنی تصریح شده است و از بازنشستگی به عنوان مصادیق پایان خدمت و یا قطع ارتباط ذکری به میان نیامده است. بنابراین قطع خدمت شهردار مگر در مواردی که در قانون احصا شده ، امکان پذیر نیست.4) قانون اساسی، اراده خود را مبنی بر مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خویش در اصول متعدد متجلی ساخته است. به صورت خاص در موضوع اداره امور شهرها و روستاها، حق تعیین سرنوشت را از طریق انتخاب شوراهای شهر و روستا به مردم هر شهر و روستا واگذار نموده است. شورای شهر برای اداره شهر، شهردار را برای مدت چهار سال بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی انتخاب می کند. آنچه مسلم است با قانون عادی نمی توان قلمرومصادیق قانون اساسی را محدود کرد. فلسفه وجودی شوراها به موجب قانون اساسی اعطای اختیار خاص به شهروندان جهت تعیین سرنوشت است و هیچ وکیلی، از این اختیار برخوردار نیست که با اذن خود اذن موکل را محدود کند. بنابراین هر گونه وضع قانونی که در مقام تحدید حدود اختیارات شوراها باشد با روح قانون اساسی در تضاد است.5- رعایت مصلحت عمومی یک قاعده عقلی و حقوقی است. قانون اساسی تشخیص مصلحت مردم را در مدیریت شهری در صلاحیت شورای شهر قرار داده است. مردم یک شهر با انتخاب خود شورای شهر را انتخاب و شورا نیز با توجه به خیر و صلاح شهر و شهروندان فردی را به عنوان شهردار انتخاب می کنند. مجلس و دولت باید به این حق احترام گذاشته و از آن حمایت کنند.همانگونه که در اصل 67 قانون اساسی نمایندگان در مقام ادای سوگند نمایندگی، سوگند یاد می کنند مصالح مردم را رعایت کنند، مصلحت مردم را در این موضوع قانون اساسی بر عهده نمایندگان آنان در اداره شهر قرار داده است. لذا انتظار می رود نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دولتمردان به این مهم توجه کنند.چه بسا شورای شهر که باید پاسخگوی مردم باشد، مصلحت شهر را در این ببیند که یک فرد هفتاد ساله ای را به عنوان شهردار انتخاب کند، به علاوه باید به این مهم توجه داشت که برکناری و یا تعویض معاون یک وزیر در دستگاههای اجرایی مشکلی ایجاد نمی کند، وزیر می تواند، در اسرع وقت فردی را به عنوان جانشین انتخاب و منصوب کند. لیکن در موضوع مدیریت شهری و مدیریت ارشد آن موضوع متفاوت است. نحوه انتخاب شهردار و فرآیند طولانی آن و ضرورت اجماع اعضای شورای شهر امری زمان بر است. به علاوه تغییر مدیران شهرداری باتوجه به واقعیت های موجود، می تواند موجبات اخلال در روند اداره شهر و ضرر و زیان به شهر و مردم شود.6- فلسفه استثنا کردن برخی مناصب و مقامات در مصوبه اخیر التصویب همچون وزرا و نمایندگان مجلس شورای اسلامی می تواند اهمیت و حساسیت این مقامات و مناصب باشد. آیا این حساسیت و اهمیت در مورد منصب شهرداری و آن هم به صورت خاص در کلان شهرها وجود ندارد؟بنا به دلایل فوق شورای عالی استانها بر این باور است که شهرداران مشمول این قانون نمی شوند و بر این اساس از جنابعالی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی درخواست می شود، اقدام مقتضی معمول فرمایند.