چشم انداز 25ساله بهبود محیط زیست انگلیس، الگویی برای پیشرفت
در برنامه 25 ساله بهبود وضعیت محیط زیست دولت انگلیس می‌توان به اهدافی همچون هوای پاکیزه، آب فراوان و پاک، گیاهان و حیات‌وحش سرزنده، بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی، حفظ زیبایی‌ها و میراث تاریخی و تعامل با طبیعت و کاهش زباله و ضایعات شیمیایی و غیره اشاره کرد.
در چارچوب اولین گام‌های اجرای این برنامه، دولت قانونی را به تصویب رساند که فروشگاه‌های بزرگ با 250 شاغل به بالا را ملزم می‌کرد برای هر کیسه خرید، 5 پنس (صدم پوند) از مشتریان دریافت کنند. همین مبلغ کم باعث شد که مصرف کیسه‌های پلاستیکی 80 درصد کاهش پیدا کند. انتظار می‌رود که دولت به‌زودی قانونی برای محدود کردن بسته‌بندی‌های پلاستیکی وضع کند.
در اولین گام قرار است محدودیت‌هایی برای نی‌های پلاستیکی و گوش پاک‌کن‌ها وضع شود. هم اکنون برخی از فروشگاه‌ها و رستوران‌ها به استقبال این ایده رفته و از نی‌ها و گوش پاک‌کن‌های کاغذی استفاده می‌کنند.
در ادارات دولتی و برخی شرکت‌ها مصرف لیوان‌های یک بار مصرف، شکر دربسته‌های یک بار مصرف و امثال آن محدود شده است.
بحث مبارزه با ضایعات پلاستیکی به شدت وارد فضای گفت وگوی عمومی شده است و رسانه‌ها به دولت و شرکت‌های بزرگ برای کاهش مصرف پلاستیک فشار می‌آورند.
ازجمله روزنامه ایندیپندنت خواستار وضع «مالیات لاته» شده است به این معنی که دولت از قهوه‌های فروخته شده در لیوان‌های یک‌بار مصرف 25 پنس مالیات دریافت کند.
رسانه‌ها و گروه‌های شهروندی مرتب در حال بازخواست از تولیدکنندگان هستند که راه‌حل‌های خود برای کاهش مصرف پلاستیک را ارائه دهند.
چندی پیش، برخی از شهروندان در اقدامی خودجوش، بسته‌های چیپس یک تولیدکننده معروف را به‌عنوان اعتراض به آدرس این شرکت پست کردند. آن‌ها مدعی بودند که شرکت مذکور هنوز هیچ راه‌حلی برای کاهش میزان پلاستیک در بسته بندی‌ها یا بکار بردن پلاستیک‌های قابل بازیافت ارائه نداده است.
از دیگر راهبردهای قابل توجه دولت انگلیس برای بهبود محیط زیست، می‌توان به تفکیک زباله‌ها و تمرکز بر افزایش بازیافت اشاره کرد. درواقع دولت انگلیس در راستای تحقق دستورالعمل‌های زیست محیطی اتحادیه اروپا، چهار سطل زباله 240 لیتری به هر واحد مسکونی اختصاص داده که شهرداری هر منطقه موظف است تا به‌صورت دو هفته یک‌بار آن‌ها را جمع‌آوری کند. این سطل‌ها که براساس رنگ تفکیک شده‌اند، شامل الف) زباله‌های کاغذی، ب) پلاستیک – شیشه – قوطی‌های فلزی، ج) پس ماند مواد غذایی و د) مواد غیرقابل بازیافت می‌باشند.
تازه‌ترین گزارش رسمی وزارت محیط زیست انگلیس نشان می‌دهد که آمار بازیافت زباله‌های خانگی در سراسر انگلیس از 44.6 درصد در سال 2015 به 45.2 درصد در سال 2016 افزایش یافته است. براساس هدف‌گذاری اتحادیه اروپا، انگلیس بایستی این میزان را تا سال 2020 به 50 درصد برساند.
این گزارش همچنین حاکی است آمار بازیافت بسته‌بندی‌های پلاستیکی از 64.7 درصد در سال 2015 به 71.4 درصد در سال 2016 رسیده که این میزان نسبت به هدف‌گذاری 60 درصدی اتحادیه اروپا برای انگلیس به مراتب بیشتر است.
بنابر گزارش یادشده، دولت انگلیس همچنین موفق شده است تا ارسال 2016 میلادی 81.9 درصد ضایعات کاغذی، 68.7درصد ضایعات فلزی و 67.1 درصد ضایعات شیشه‌ای را جمع‌آوری و بازیافت کند.
افزون بر این، مکان‌هایی در هر منطقه برای دریافت حجم بالای انواع زباله در نظر گرفته شده که این مساله به نوبه خود در فرهنگ سازی اجتماعی و نگاه مردم به مدیریت زباله تاثیر به سزایی گذاشته است. ناگفته نماند که این موفقیت به لطف ساز وکارهای تنبیهی است که دولت برای متخلفان مقررات زیست‌محیطی در این کشور نظر گرفته است.
برابر با قانون محیط زیست انگلیس، افرادی که زباله‌های خانگی، اداری و یا صنعتی خود را خارج از چارچوب قانون دور می‌اندازند، به حداکثر 12 ماه حبس محکوم و یا 50 هزار پوند جریمه می‌شوند.
تازه‌ترین تحقیقات کمیته پارلمانی محیط زیست انگلیس نشان می‌دهد که افزون بر یک میلیون نفر در سال 17 -2016 اقدام به قاچاق زباله کرده که از سوی شهرداری‌های مناطق خود تحت پیگیر قانونی قرار دارند. گفتنی است هزینه پاک‌سازی زباله‌های قاچاق در انگلیس در سال 17- 2016 میلادی 57.7 میلیون پوند برآورد شده است.
برهمین اساس، دولت تدابیر تنبیهی برای متخلفان قاچاق زباله را دائما مورد تجدیدنظر قرار داده و به‌تازگی پیشنهادهای جدیدی را مطرح کرده که پس از طی مراحل قانونی در پارلمان به اجرا گذاشته خواهد شد. هرچند بخش عمده قوانین زیست محیطی انگلیس با همکاری نهادهای اروپایی تدوین و به اجرا گذاشته می‌شود، اما به‌رغم خروج این کشور از اتحادیه اروپا، دولت مصمم است تا در راستای بهبود محیط زیست، به‌ویژه کاهش زباله‌های غیرقابل بازیافت، همگام با استانداردها و هدف‌گذاری نهادهای بین‌الملل خود را تطبیق دهد. از این منظر، توجه به الگوی محیط زیست انگلیس در چارچوب تحقق پایه‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، می‌تواند تا حد زیادی برای کشور ما که براساس گزارش‌ها سالانه 20 میلیون تن زباله تولید می‌کند، مفید واقع گردد.
