چوب دو سر طلای یارانه ها انرژی ارزان یا حفظ محیط زیست؟
آژانس بین المللی انرژی IEA می گوید از سال 2012 تا 2016، میزان یارانه های مصرف سوخت های فسیلی به نصف رسیده است، در حالی که در سال 2012 مقدار این یارانه ها به نیم تریلیون دلار می رسید.
به گزارش خبرنگار بین الملل «انرژی امروز» هر چند آژانس بین الملل انرژی اعلام کرده است که از سال 2012 تا 2016 میزان یارانه های مصرف سوخت های فسیلی کاهش یافته اما بر اساس گزارش چشم انداز جهانی انرژی سال 2018، این یارانه ها از سال 2017 دوباره آرام آرام افزایش یافته اند و از سویی افزایش قیمت نفت در سال 2018 اصلاحات قیمت گذاری را در برخی کشورها با مشکل مواجه کرده است.
داده های سال 2017 نشان می دهد که ارزش این یارانه ها 12 درصد افزایش یافته و به بیش از 300 میلیارد دلار رسیده است.
بیشتر این افزایش یارانه ها مربوط به محصولات نفتی است که تحت تاثیر قیمت بالای نفت است (اگر قیمت مصرف کننده نهایی به طور مصنوعی بدون تغییر بماند، ارزش یارانه افزایش می یابد).
در سال 2016، برای اولین بار، ارزش یارانه های برق تولیدی از سوخت های فسیلی بیش از نفت بود.
اما در سال 2017 داده ها نشان می دهد که نفت دوباره به جایگاه خود به عنوان دارنده بالاترین یارانه انرژی برگشته است.
یارانه مصرف سوخت های فسیلی در بسیاری از کشورها پرداخت می شود. این یارانه ها قیمت سوخت های فسیلی یا برق حاصل از این سوخت ها را برای مصرف کننده نهایی کاهش می دهد.
دلایل بسیار خوبی برای دولت ها وجود دارد که بخواهند انرژی قابل دست یابی به ویژه برای مردم کم درآمد جامعه و گروه های در معرض خطر فراهم کنند.
اما آژانس بین المللی انرژی می گوید معمولا به صورت ضعیف هدفمند شده اند، و بیشتر نصیب افراد مرفه جامعه می شود چون از این یارانه بیشتر استفاده می کنند.
این یارانه ها باعث می شوند که مصرف سوخت ولخرجانه باشد، انتشارات گازهای گلخانه ای افزایش یابد و بودجه ها دولت ها را تغییر دهد.
کنار گذاشتن یارانه های سوخت های فسیلی ستون سیاست های انرژی هستند.
اما افزایش قیمت نفت بین سال های 2010 تا 2014 باعث شد بسیاری از کشورهای وارد کننده نفت تغییرات اساسی در یارانه های انرژی برقرار کنند.
کاهش قیمت نفت در آغاز سال 2014 آغاز فرصت هایی در این خصوص بود. کشورهای بسیاری از هند و اندونزی و از مکزیک تا مالزی اصلاحات قیمت را به اجرا گذاشته اند.
اصلاحات قیمت در میان کشورهای صادر کننده سوخت های فسیلی هم دیده می شود. در بسیاری از این کشورها، تلاش هایی برای تغییر قیمت انرژی را آغاز کرده اند. کشورهای کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی قیمت بنزین، گاز طبیعی و برق را برای مصارف داخلی افزایش داده اند.
افزایش بین المللی قیمت سوخت در سال 2018 می تواند تلاش ها در جهت کنار گذاستن یارانه های سوخت های فسیلی را معکوس کند.
مصرف کنندگان بسیاری از کشورهای وارد کننده نفت به ویژه در کشورهای در حال توسعه و با کاهش ارزش پول ملی در مقابل دلار ایالات متحده شاهد افزایش قیمت سوخت هستند.
افزایش 75 درصد قیمت برنت بر پایه دلار از ژانویه 2018 به معنی افزایش 100 درصدی قمیت سوخت در هند و 25 درصدی در آرژانتین را به همراه داشت.
به همین دلیل بسیاری از کشورها مجبور شدند بخشی از یارانه های انرژی را که حذف کرده بودند دوباره بازگردنند یا اینکه تاثیرات آن را کاهش دهند.
در کشورهایی مثل مالزی و اندونزی، دولت ها سعی کردند قیمت داخلی سوخت را در حد قبلی نگه دارند اما هند مالیات بنزین را قطع کرده و برزیل یارانه گازوئیل را افزایش داده است.
این کنترل قیمت ها در کوتاه مدت موثر هستند اما بار مالی و محیط زیستی فراوانی به همراه دارند. از سویی این یارانه ها باعث خواهد شد که تلاش ها برای کاهش مصرف سوخت و به تعادل رسیدن بازار را با شکست همراه کند.
از سویی IEA معتقد است افزایش قیمت برق و سوخت باعث می شود بازگشت سرمایه محصولات با بهره وری بالا بیشتر شود وآگاهی های عمومی در خصوص رابطه بین بهره وری و هزینه سوخت افزایش یابد.
ولی کنار گذاستن یارانه های سوخت های فسیلی باعث خواهد شد که قدرت توسعه کارآمد و مقرون به صرفه انرژی های تجدیدپذیر بیشتر شود.
IEA می گوید خاورمیانه با این که از نظر شدت دریافت اشعه خورشید در دنیا بهترین مکان است و در سال در هر متر مربع 2400 کیلووات ساعت انرژی دریافت می کند ما سهم برق خورشیدی در این منطقه بسیار کم است و سهم کل انرژی های تجدیدپذیر فقط 6 درصد از کل ظرفیت تولید و 2 درصد از کل برق تولیدی است.
