مشاور وزیر نیرو: راه حل مناقشه آب، مذاکره است
زاینده رود به طول بیش از 360 کیلومتر، بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است. این رودخانه تاکنون نقش موثری در عرصه های اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی داشته و خشکسالی یک دهه اخیر باعث فصلی شدن آن و ایجاد برخی چالش ها از جمله مشکلات معیشتی برای کشاورزان اصفهان و مسائل اجتماعی شده است.
محمد فاضلی روز سه شنبه در نشست تخصصی`مدیریت تعارضات اجتماعی در حوزه آب` که در قالب دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران در دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد، افزود: مناقشه ها با سه روش `مذاکره`،`جنگ و رقابت کردن تا زمانی که یکی از طرفین پیروز شود` و `حکمفرمانی نیروی سوم` حل می شود.
وی با بیان اینکه بهترین راه حل مناقشه های آب، مذاکره است، افزود: در این روش باید ابتدا به تحلیل مناقشه بپردازیم و دلایل آن از جمله کمبود عرضه، آلودگی، تقاضای بیش از حد، چارچوب نهادی، حکمفرمانی تمرکزگرا، تعرفه های اقتصادی نامناسب، نبود منابع مالی، برنامه مدیریت حوضه، مشارکت ناکافی آب بران و ناآگاهی آنان در باره وضعیت موجود را بررسی کنیم.
فاضلوی با بیان اینکه در حوضه آبریز زاینده رود نیز باید دلایل مناقشه را بشکل جزئی و تفصیلی بررسی و در باره آن، داده و اطلاعات را جمع آوری کنیم، تصریح کرد: در این راه باید طرفین مناقشه و ذینفعان، ارتباطات و چگونگی اعتمادسازی را بررسی و اسناد تاریخی در باره حقابه ها، مطالبات و تخصیص ها را تهیه کنند.
فاضلی با طرح این سئوال که متولی اعتماد سازی در مناقشه بر سر آب زاینده رود کیست، اضافه کرد: اگر این اطلاعات و داده ها را نداشته باشیم، بازی قدرت را بر سر آب خواهیم داشت.
مشاور وزیر نیرو، گام دوم در مذاکره را تعریف `دستور کار` عنوان و تصریح کرد: پس از آن باید به اجرای دستور کار و پایش اقدام های انجام شده بپردازیم.
وی تاکید کرد: در مناقشه بر سر زاینده رود، مساله هنوز بدرستی مطرح و صورت بندی نشده، داده های تاریخی کافی نیست، ساز و کار مذاکره بکار گرفته نشده، ذینفعان با تفویض قدرت کافی وارد مذاکره و تصمیم گیری نشده اند و شفافیت هم وجود ندارد.
فاضلی با بیان اینکه در یک اتاق تاریک نمی توان طرفین مذاکره را نشاند، اضافه کرد: طراحی ساز و کارهای شفاف باعث می شود تا طرفین، به ساختار اعتماد کنند و به حل مناقشه به صورت فرایند مرحله به مرحله امیدوار باشند.
وی ادامه داد: اصلی ترین افرادی که می توانند روی این موضوع کار کنند، مقام های سیاسی و اجرایی که مداخله قدرت در فرایند اجتماعی را به کار می گیرند، نیستند.
منصور شیشه فروش مدیر مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز در این نشست با تاکید براینکه تا زمانی که دلیل خشکی زاینده رود را شناسایی نکنیم، نمی توانیم مشکلات آن را حل کنیم، گفت: احیا نشدن زاینده رود اثرهای مخرب زیادی در بخش های اقتصادی، اجتماعی، گردشگری و سلامت جامعه خواهد داشت.
همچنین مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اصفهان در این نشست با بیان اینکه دولت به تنهایی قادر به حل مشکلات حوزه آب نیست، گفت: تاکنون دولت تصمیم های بسیاری در شوراهای مختلف از جمله هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود گرفته اما مشکل این است که بسیاری از آنها بطور کامل اجرا نمی شود.
مسعود میرمحمد صادقی افزود: ما نیاز به بازنگری در مبانی حکمرانی دولت در حوزه آب داریم و اگر دولت می خواهد تصمیم های آن اجرا شود باید اقتدار لازم را هم داشته باشد.
وی، قانونمداری، بازنگری در برخی قوانین و مشروعیت مشارکت را برای حل مناقشه آب ضروری دانست و اضافه کرد: همه این موارد مانند یک زنجیر به هم متصل است.
در این نشست که در دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران در دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد، تعدادی از استادان دانشگاه و مسئولان دستگاه های اجرایی با اشاره به مسائلی مانند کاهش بارندگی در چند سال اخیر، اعتراض کشاورزان اصفهانی به اختصاص نیافتن حقابه های آنها، مصوبات متعدد دولت و شوراها برای حل مشکلات مرتبط با حوضه های آبریز بویژه زاینده رود و مسائل اجتماعی و اقتصادی ناشی از خشکی زاینده رود و روش های مختلف برای حل مناقشه آب را بررسی کردند.
ضرورت تشکیل اتاق دیپلماسی آب در استان ها، ایجاد ارزش ملی برای زاینده رود، بازنگری در وظایف دولت برای حل مناقشه های آب و لزوم مشارکت بیشتر قوای قضاییه و مقننه در حل مسائل آب از دیگر مباحث مطرح شده در این نشست بود.
`دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران و دومین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشتی` روز سه شنبه در دانشگاه صنعتی اصفهان آغاز به کار کرد و تا 24 آبان ادامه دارد.
