بازگشت توتال و رنسانس نفتی ایران
نسیم خانه زرین، خبرنگار نفت و گاز «انرژی امروز»
امضای نخستین و بزرگترین قرارداد سرمایه گذاری خارجی به ارزش 5 میلیارد دلار با مشارکت توتال فرانسه از زمان رفع تحریم ها تاکنون، گام بلندی در انعقاد قراردادهای نفتی محسوب می شود. امضای قرارداد با توتال آغازی بزرگ برای ایران است و علاوه بر دستاوردهای اقتصادی و سیاسی، زمینه رونق صنعت نفت و گاز و بهره‌گیری بهینه از این مزیت برای توسعه و اقتدار هرچه بیشتر ایران است.
به گزارش خبرنگار نفت و گاز «انرژی امروز» اگرچه ورود توتال به نفت ایران تازگی ندارد و پیش از این نیز این شرکت نسبت به انجام پروژه ها و همکاری در ایران تمایل داشته است اما این بار توتال را می توان به عنوان «صف شکن» در مقابل سیاست های تحریمی آمریکا معرفی کرد؛ چراکه با وجود تحریم های جدید آمریکا علیه ایران ریسک ورود به ایران را پذیرفت و این قرارداد در عصر امروز به امضا خواهد رسید.
آنچه ورود این غول نفتی دنیا را به ایران پررنگ و متمایز می کند این است که قطعا پس از این قرارداد شرکت های خارجی دیگر نیز به نفت و گاز ایران ورود خواهند کرد؛ بخصوص اینکه شرکتی بزرگ همچون توتال سردمدار بوده است و این قرارداد برای توسعه پروژه ای بزرگ همچون پارس جنوبی به امضا رسیده است، و با این حرکت نگرش سایر کشورها نسبت به سرمایه گذاری در ایران تغییر خواهد کرد و سدی که همیشه مانع ورود دیگر کشورها به ایران شده است با پیشقدمی فرانسوی ها خواهد شکست. این اتفاق تازه در نفت ایران، بار دیگر اقتدار سیاسی و اقتصادی ایران را در برابر تحرکات قدرت‌های بزرگ جهانی و قدرت‌های منطقه‌ای نشان داد.
اگرچه همانطور که گفته شد، آثار و دستاوردهای مثبت این قرارداد محدود به صنعت نفت و گاز نمی‌شود بلکه به طور کلی اقتصاد ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم از برکات آن بهره‌مند خواهد شد. این گونه قراردادها با توجه به گردش مالی بالایی که دارد، زمینه حضور و مشارکت بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ بین‌المللی و همچنین موسسات بین‌المللی بیمه را در ایران فراهم می‌کند و به این ترتیب مشکل ارتباطات بانکی که پس از اجرای برجام به دلیل بی‌اعتمادی بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی به ایران همچنان وجود دارد، به‌تدریج برطرف خواهد شد. مشارکت بانک‌های معتبر و بزرگ بین‌المللی در طرح‌های بزرگ صنعت نفت ایران، راه را برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی در دیگر بخش‌ها باز می‌کند و به این ترتیب مناسبات ایران با اقتصاد جهانی در شرایط عادی قرار می‌گیرد.
با عملی شدن پروژه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی با مشارکت توتال، روزانه 50 میلیون و 900 هزار مترمکعب گاز وارد شبکه گازی ایران خواهد شد. این توافق بزرگ بازتاب گسترده ای در رسانه های بین المللی داشته است به طوریکه آن را موفقیت وزارت نفت ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی دانسته اند.
سابقه حضور توتال در ایران
«پاتریک پویان» مدیرعامل توتال، در مورد حضور توتال پیش از این در ایران عنوان کرده بود که این شرکت در ایران دارای سابقه طولانی در زمینه همکاری در حوزه انرژی است به گونه ای که تاکنون بسیاری از پروژه ها را با همکاری تهران به پایان رساند.
توتال در سال 1376 با سهم 40 درصدی وارد عملیات توسعه فازهای 2 و 3 پارس جنوبی شد و در کنار شرکت های گازپروم روسیه و پتروناس مالزی (هر یک با 30 درصد سهم) فرآیند همکاری را شروع کرد. این پروژه در سال 1381 به بهره برداری رسید.
همچنین در سال 1379 شرکت توتال برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه تولید LNG قراردادی را با شرکت نفت ایران امضا کرد. مطالعات و مراحل اولیه کار در چند سال انجام شد اما از میانه های دهه 1380 خورسیدی و همزمان با افزایش هزینه اجرای پروژه این شرکت فرانسوی از ایران رفت، اما شرکت CNPC چین از سال 2004 در بخش انرژی ایران حضور داشت البته افزایش شدید تحریم ها در آن سال ها نیز دلیل مهم دیگر کنار کشیدن توتال ارزیابی شد.
شکست طلسم اولین قرارداد جدید نفتی پس از تحریم ها
سرمایه گذاری امروز توتال را می توان اولین قرارداد نفتی دانست که براساس الگوی قرادادهای جدید نفتی ایران پس از برداشته شدن تحریم ها امضا می شود. پویان پیش از این اعلام کرده بود بازار بزرگ ایران، ارزش خطر کردن یک میلیارد دلاری را دارد و شرکتش از خطرات آگاهی کامل دارد.
خبرگزاری فرانسه پیش از این در خصوص دلایل تعویق حضور در ایران و انعقاد قرارداد اعلام کرده بود: شرکت فرانسوی توتال در ابتدا قرار بود این قرارداد بزرگ را اوایل سال جاری میلادی و در ماه ژانویه امضا کند اما پاتریک پویان مدیر عامل این شرکت ماه فوریه اعلام کرد منتظر خواهد ماند تا ببیند آیا دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا سیاست های خود را در قبال ایران تغییر خواهد داد و آیا دست به تحریم های جدید علیه ایران خواهد زد یا خیر؟
رئیس جمهوری آمریکا در مبارزات انتخاباتی خود تهدید کرده بود توافق هسته ای بین ایران و شش قدرت جهان را که ژانویه سال 2016 به اجرا درآمد پاره خواهد کرد و این امر باعث ترس بنگاه های اقتصادی شده بود اما در نهایت این قرارداد در نتیجه یک دیپلماسی پویا در مقابل کارشکنی های بسیار از سوی دشمنان خارجی و بعضا برخی دلواپسان داخلی به امضا خواهد رسید.
اما سرانجام پروژه 20 ساله فاز 11 پارس جنوبی سرانجام به تولید روزانه 50.9 میلیون متر مکعب (1.8 میلیارد فوت مکعب) گاز خواهد رسید. این توافق نشان دهنده موفقیت تلاش وزارت نفت ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی و توسعه زیرساخت های قدیمی ایران در حوزه انرژی است.
به گفته بلومبرگ ایران بزرگترین ذخیره گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. مجموع ذخایر ایران بر اساس برآوردهای موسسه تحقیقاتی شرکت BP معادل 1180 میلیارد فوت مکعب(33 میلیارد مترمکعب) است. از طرف دیگر ایران سومین تولیدکننده نفت در سازمان اوپک است.
این خبرگزاری نوشت شرکت های توتال، رویال داچ شل و لوک اویل روسیه به سرمایه گذاری در بخش های نفت و گاز ایران برای افزایش تولید ابراز علاقه کرده اند.
جزییات قرارداد توسعه فاز ١١ پارس جنوبی
ارزش کل این قرارداد ۴.۸۷۵ میلیارد دلار است و درامد آن طی 20سال درآمد ۸۴ میلیار دلار البته با نفت 50 دلاری تخمین زده شده است. یکی از وجه تمایزهای قرارداد توسعه فاز ١١ پارس جنوبی بدین شرح است که برای جلوگیری از اثر تحریم ها به جای پول به کنسرسیوم توسعه ای آن که توتال رهبری کنسرسیوم را برعهده دارد، برای مدت ١٠ سال میعانات گازی همین فاز اختصاص پیدا می کند.
طبق برنامه ریزی انجام شده، اولین تولید این فاز حدود ۴۰ ماه بعد به مدار تولید ارسال می گردد اگرچه پیش از این سریع ترین فاز، فازهای ۴ و ۵ بوده است که توسط انی ایتالیا در ۵۴ ماه به سرانجام رسیده است.
این فاز که آخرین پروژه پارس جنوبی و اولین پروژه ازدیاد برداشت می باشد توسعه آن برابر با یک میدان نفتی ۴۱۰ هزار بشکه ای است و تفاوت عمده ای با فازهای دیگر پارس جنوبی دارد؛ به این معنا که بجای ۱۱ حلقه چاه در هر سکو، ۱۴ حلقه چاه تولیدی و یک حلقه چاه توصیفی دارد. نکته قابل توجه برنامه ریزی برای ساخت یک سکوی عظیم الجثه ٢٠هزار تنی برای تقویت فشار گاز این فاز است.
