بازندگان بزرگ «نفت ارزان»
قیمت کنونی نفت جیب بسیاری از تولید کنندگان طلای سیاه را خالی کرده است، تولید کنندگانی چون عربستان سعودی، روسیه، نیجریه و آنگولا. حالا که دنیا به سوی یک «عدم قطعیت بیسابقه» در بازار نفت پیش میرود، فقط اعضای اوپک نیستند که با چالش روبهرو هستند.
به گزارش خبرنگار بین الملل «انرژی امروز» حتی کشورهایی چون مالزی و کانادا که کمتر به درآمدهای نفتی متکی هستند حالا به دلیل سیاستگذاریهای نادرست، تحت تاثیر قیمت نفت آسیبهایی بیش از گذشته را متحمل میشوند.
بر این اساس، اویل پرایس نوشته است: تا اوایل اکتبر قیمت نفت به 87 دلار در هر بشکه رسید و انتظار میرفت روند صعودی قیمت نفت تا 100 دلار در هر بشکه هم ادامه یابد. حالا تولید کنندگان ضرر و زیان زیادی را متحمل شدهاند.
هم اکنون قیمت نفت به تقریبا نیمی از آنچه که در دو ماه گذشته بود رسیده، آن هم به دلیل کاهش تقاضا و اشباع بازار نفت.
همه انتظار داشتند که با اعمال تحریمهای ایالات متحده علیه ایران، قیمت نفت اوج بگیرد. اما با در نظر گرفتن برخی معافیتها برای هشت کشور خریدار نفت ایران، که در میان آنها کشورهایی چون چین و هند هم قرار دارند، این پیشبینیها محقق نشد.
کارشناسان بر این باورند که 15 درصد کاهش قیمت نفت مربوط به اشباع بازار نفت است و بقیه آن به دلیل کاهش تقاضای حاصل کاهش رشد اقتصادی است.
حالا چشم امید صنعت نفت به نشست ششم دسامبر اوپک است، نفسها در سینه حبس شده تا بلکه اوپک بتواند قیمت نفت را به ثبات برساند، اما اویل پرایس معتقد است که کاهش تقاضا بیش از اشباع بازار نگران کننده است و اوپک کنترلی بر این کاهش تقاضا ندارد.
در واقع اوپک بین سالهای 2017 و 2018 فقط 15 درصد افزایش تولید جهانی نفت را به خود اختصاص داده بود، در حالی که بسیاری از بزرگترین اعضای آن در تلاش برای رسیدن به قیمت سربهسر شدن هستند:
برای کشوری مثل عربستان سعودی قیمت نفت باید به 70 دلار برسد که سربهسر شدن برای آنها انجام بگیرد.
کشورهای کوچکتر مشکلاتشان بیشتر هم هست. نیجریه و آنگولا فقط با قیمت بالای 80 دلار نفت میتوانند به نقطه سربهسر برسند.
بازارهای نوظهور در معرض خطرند
غیر منتظره نیست که بازارهای نوظهوری که GDP آنها وابسته به نفت است از این کاهش قیمت زار بزنند.
هرچند آنالیزهای زیادی صورت نگرفته اما هستند کشورهایی که به دلیل سیاستهایشان و نه وجود مقادیر زیادی منابع نفتی آسیب پذیر شدهاند.
به عنوام مثال، مالزی بعد از سالها تلاش برای کاهش وابستگی خود به نفت، حالا با کاهش قیمت نفت خود را در معرض خطر میبیند. دلیل آن تصمیمات خطرناکی است که ماهاتیر محمد، نخست وزیر این کشور گرفته است.
سوپر من 93 ساله مالزی در حالی در ماه مه دوباره به نخست وزیری این کشور رسید که کوآلالامپور 3 میلیارد سرمایهگذاری خارجی را به دلیل هراس از ادامه سیاستهای اقتصادی که ماهاتیر محمد بین سالهای 1981 تا 2003 داشت، غصب کرده است.
ماهاتیر محمد با برداشتن مالیات خدمات-کالا (GST) این نگرانیها را رفع نکرد چون این مالیاتها 20 درصد درآمد دولت را به خود اختصاص دادهاند.
اداره مالیات مالزی نسبت به لغو GST هشدار داد م تاکید کرد که دولت قبلی این مالیاتها را برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی بنا نهاده است. کارشناسان نسبت به افتادن اقتصاد مالزی در یک بحران نفتی دیگر هشدار دادند.
قیمت نفت در بودجه انبساطی 2019 ماهاتیر محمد طوری تعیین شده است که جبران برداشته شدن مالیاتهای GST را بکند.
بدبختانه برای اجرای این برنامه، غول دولتی نفت و گاز مالزی، پتروناس، باید سودآوری غیرعادی داشته باشد، و نفت برنت هم به 72 در هر بشکه برسد؛ این عدد یک ماه بعد از انتشار بودجه خیلی خوشبینانه به نظر میرسد.
بودجهای که دولت قبلی مالزی ارائه کرده بود با قیمت 18 دلار برای نفت بسته شده بود.
مشکلات زیرساختی خطرناک کانادا
نخست وزیر محاصره شده مالزی تنها رهبری نیست که سیاستهای ضعیف تنظیم شدهاش کشورش را در مواجه با خطرات هوسرانیهای بازار نفت قرارداده است.
با استخراج هر چه بیشتر نفت از ماسه نفتهای آتاباسکا، نفتی که خطوط لوله موجود قادر به انتقال آن نیستند، تنگنایی برای آلبرتا به وجود آورده که جاستین تردو، رییس دولت لیبرال کانادا از حل آن عاجز مانده است.
ترودو مزایدهای خطرناک برای کنار گذاشتن خط لوله «نورتن گت وی» در حمایت از پروژه «ترنس مانتین» انجام داد که میتواند مقدار نفت تولیدی انتقال یافته از آلبرتا را سه برابر کند.
این قمار نخست وزیر در ماه آگوست نتیجه معکوس داد؛ دادگاه عالی فدرال کانادا ساخت «ترانس مانتین» را ممنوع اعلام کرد. در کنار آن خطوط لوله «کی استون XL» و «پروژه انرژی است» نیز از رده خارج شدند.
کنار گذاشتن این دومی بیشتر به دلایل سیاسی بود تا اقتصادی.
حالا ترودو با بحران نفت در ثروتمندترین ایالت این کشور مواجه است.
ناتوانی اوتاوا برای ادامه پروژه خط لوله به این معنی است که نفت اضافی کانادا نمیتواند برای انتقال به جایی برود، و تولید کنندگان کانادایی مجبورند با تخفیف زیاد نفت بفروشند.
این موضوع زمانی جدیتر مطرح میشود که قیمت جهانی نفت هم در حال کاهش است، نفت کانادا اخیرا تا بشکهای 14 دلار هم سقوط کرده است، یعنی ارزانترین نفت در دنیا.
تفاوت قیمت جهانی نفت و قیمت نفت کانادا به این معنی است که آلبرتا روزی 100 میلیون دلار از دست میدهد، این ضرر نه فقط سرمایهگذاریهای آتی در این منطقه را دچار مشکل میکند بلکه کل اقتصاد کشور را با مشکل مواجه میکند.
براساس سیستم تقسیم درآمد در کانادا، اوتاوا 22 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی آلبرتا را به استانهای کم درآمدتر منتقل میکند.
حالا با کاهش قیمت جهانی نفت، کانادا در بد مخمصهای گیر افتاده است. انتظار میرود تولید نفت شیل ایالات متحده در ماههای آتی به رکورد جدید دست یابد و رشد آن تا سال 2020 ادامه یابد. در حالی که خود آمریکا هم مشکلاتی در زمینه انتقال نفت خام با خطوط لوله دارد. و این مقدار اشباع بازار هم قیمت نفت را در آیندهای قابل پیش بینی کاملا کاهش دهد.
بهبود قیمت نفت از سال 2016 باعث شده بود تولید کنندگان اوپک و غیر اوپک نفس راحتی بکشند. اما همین امر به کشورهایی چون مالزی و کانادا اجازه داد سیاستهایی اتخاذ کنند که در برابر نوسانات رو به پایین نفت آسیبپذیر باشند.
