اکتشاف نفت و گاز بر مبنای Play نگاهی نو به موضوعی کهن
بهدلیل نیاز فزایندهی بشر به انرژی برای توسعه، نقش قابلتوجه انرژی فسیلی در سبد انرژی و اینکه اکتشاف منابع هیدروکربنی حلقهی مرتبط با زنجیرهی ارزش صنعت نفت و گاز بهشمار میرود، کسب و کار اکتشاف پس از قریب 150 سال کماکان از جایگاه بسیار پر اهمیتی در این صنعت برخوردار است. یکی از مهمترین دلایل حیات صنعت نفت در این زمان طولانی، تحولات فنآوری و نوآوریهای بهکار گرفته شده در آنست. از آن جمله میتوان به ابداع و پیشرفتهای فنآورانهی مختلف در شاخههای زمینشناسی، ژئوفیزیک، ژئوشیمی، حفاری و توسعهی نرمافزارهای مدلسازی و شبیهسازی برای یکپارچه کردن اطلاعات اشاره کرد که امکان دسترسی به اهداف با عمق بیشتر، اکتشاف آبهای عمیق و انواع تلههای ساختمانی و چینهای پیچیده را میسر کرده است. اصلاح و بازنگری روشهای اکتشاف نیز نباید دستکم گرفته شود.
ابداع روش اکتشاف بر مبنای Play که امروزه در صنعت اکتشاف به یک روش مرجع تبدیل شده قریب بیش از دو دههی گذشته توسط شرکتهای Exxon. BP &. Shell انجام شده و هدف آن پاسخگویی به نیاز صنعت اکتشاف در کاهش ریسک، اختصاص بهینهی منابع و کسب حداکثری سود است. این روش در حقیقت تغییر نگرش شرکتهای نفتی از نگاه به اهداف اکتشافی به play بهعنوان واحد پایهی اکتشاف است که امکان ارزیابی کمی احتمال موفقیت را به شیوهای موثر و یکنواخت در حوضهی رسوبی ممکن میسازد. این روش همچنین بهشکلی پویا موجب بهروزرسانی پورتفولیوی اکتشاف هر شرکت پس از کسب هر داده یا مطالعهی جدید و هر حفاری اکتشافی میشود. روش اکتشاف بر مبنای Play بهعنوان ابزاری تصمیمساز و راهبردی برای مدیران، میتواند جهت تعیین سطح سرمایهگذاری در یک حوضه، اختصاص منابع مالی، نیروی انسانی و تعیین استراتژیهایی برنامهی پنجسالهی اکتشافی استفاده شود. این روش کارآیی خود در کاهش ریسک اکتشافی در محیطی که دائم حجم عظیمی از اطلاعات در حال تولید را دارد نشان داده است.
با توجه به شرایط کنونی اکتشاف در حوضههای رسوبی ایران که مرحلهی اکتشاف تلههای ساختمانی آن تقریبا به پایان رسیده و اهداف باقیمانده غالبا کوچک، پیچیده و عمیق هستند، بهرهگیری از روش اکتشاف بر مبنای Play خواهد توانست در اکتشاف سایر انواع تلههای هیدروکربنی و افقهای احتمالی جاافتاده بسیار راهگشا باشد. هدف از این نوشتار آشنا کردن خواننده با روش اکتشافی بر مبنای Play و مفاهیم آنست. در عین حال سعی شده مزیتهای این روش در مقایسه با روش متعارف اکتشاف هیدروکربن نیز ارائه شود.
