تکلیف دولت با تجدیدپذیرها مشخص نیست

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تامین کنندگان تجهیزات انرژی خورشیدی ایران معتقد است که تکلیف دولت با انرژی‌های تجدیدپذیر مشخص نیست.

به گزارش خبرنگار توسعه پایدار «انرژی امروز» با وجود پیشرفت‌های بسیار انرژی‌ها پاک در دنیا، و با اینکه کشورمان از نظر منابع این نوع انرژی‌ها ، یکی از کشورهای مستعد توسعه انرژی‌های پاک چون خورشیدی، بادی و ژئوترمال هست، اما متاسفانه تاکنون آن چنان که باید نتوانستیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم.

وجود روزهای آفتابی فراوان با زاویه تابش مناسب نور خورشید و نیز وجود مناطقی با سرعت مناسب باد و نیز وجود منابع بززگ ژئوترمال در مناطق به ویژه کوهستانی کشور، ایران را تبدیل به بهشت انرژی‌های تجدیدپذیر کرده است اما متاسفانه تقریبا در مقایسه با دیگر بخش‌های انرژی کشور، سرمایه‌گذاری در این زمینه در ایران تقریبا هیچ هست.

در همین زمینه با دکتر علیرضا نورپور، «دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تامین کنندگان تجهیزات انرژی خورشیدی ایران» صحبت کرده‌ایم. نورپور معتقد است تمامی مشکلات بخش تجدیدپذیر ایران به نبود برنامه‌ریزی دقیق دولت در این بخش مربوط می‌شود.

متن گفت‌وگوی «انرژی امروز» با دکتر نوپور به شرح زیر است.

انجمن صنفی کارفرمایی تامین کنندگان تجهیزات انرژی خورشیدی ایران، با چه هدفی تشکیل شده است؟

با توجه به اهمیت انرژی خورشیدی و اینکه ایران، به لحاظ اطلس انرژی خورشیدی که دارد، از سال‌های پیش ما فعالیت‌هایی را در این زمینه آغاز کرده‌ایم. از جمله این فعالیت‌ها هم می‌توان به برگزاری کنفرانس بین المللی انرژی خورشیدی که چند سالی هست که برگزار می‌شود، و امسال هم پنجمین کنفرانس را برگزار کردیم، انتشار مجله «تحقیقات انرژی خورشیدی» و انتشار مجله انگلیسی Journal of Solar Energy Research می‌توان نام برد.

در واقع ما به دنبال این بودیم که محفلی ایجاد کنیم تا دست اندر کاران انرژی خورشیدی که هم تولید کنندگان و هم تامین کنندگان با اولویت تولید کنندگان را در بربگیرد. و این تولید کنندگان در قالب یک مجموعه سازماندهی شده بتوانند پتانسیل‌های خودشان را ارائه کنند.

نام انجمن هم «انجمن صنفی کارفرمایی تامین کنندگان تجهیزات انرژی خورشیدی» هست. این انجمن زیر نظر وزارت کار هست و اخیرا تاسیس شده. این انجمن در حال عضو گیری است و اولین جلسه هیات مدیره برگزار شده است. کمیته های تخصصی این انجمن هم تشکیل شده است. این کمیته‌ها در زمینه تامین و تولید اجزای کامل یک نیروگاه خورشیدی مثل، تولید کنندگان و تامین کنندگان پنل خورشیدی، کارگروه تامین کنندگان و تولید کنندگان سازه های نیروگاه خورشیدی، تولید کنندگان و تامین کنندگان باتری‌ها، تولید کنندگان اینورتر، و به طور کلی اجزای مختلفی که در یک نیروگاه خورشیدی کاربرد دارد، تخصص دارند.

قصد ما این است که بتوانیم پتانسیل تمامی این بخش‌ها معرفی کنیم و از بخش‌های فعال در این زمینه حمایت‌های لازم را انجام دهیم. و بتوانیم زمینه فعالیت مجموعه‌های جدید را هم فراهم کنیم.

تمامی این فعالیت‌های ما در جهت تامین برق مورد نیاز مردم است از آنجایی به دلیل کاهش بارش‌ها میزان تولید برق از نیروگاه‌های برق آبی کشور هم کم شده است، از طرفی هزینه انرژی در کشور بالا می‌رود، بحث‌های زیست محیطی که به دلیل برق فسیلی برای کشور به وجود آمده است، از این رو ما بر روی یک انرژی پاک از نوع خورشیدی متمرکز شده‌ایم.

در ایران چند شرکت فعال در زمینه تولید پنل‌های خورشیدی وجود دارد؟

 اگر همه مجموعه یک نیروگاه خورشیدی و تجهیزات مورد نیاز برای این نیروگاه را در نظر بگیریم، بیش از 100 شرکت فعال در زمینه ساخت این تجهیزات در کشور داریم. اینها فقط تولید کننده‌ها هستند. در حالی که در زمینه تامین کنندگان پنل‌های خورشیدی، به تنهایی 100 شرکت فعال در همین زمینه داریم.

این شرکت‌ها فقط تولید داخل دارند یا صادراتی هم صورت می‌گیرد؟

ما صادارتی نداریم و دلیلش هم این است که هنوز در داخل تقویت نشدیم که بتوانیم صادرات انجام دهیم. ابتدا باید توان داخلی مان را آنقدر تقویت کنیم که قیمت تمام شده‌مان پایین بیاد و به این ترتیب به طور اتوماتیک به سمت صادرات هم برویم.

ولی متاسفانه بازار داخلی هنوز نتوانسته به حد کافی رشد داشته باشد تا این شرکت‌ها هم بتوانند بروند به سمت صادرات.

در خوشبینانه ترین حالت دولت اعلام می‌کند سه درصد از برق تولیدی کشور باید از برق تجدیدپذیر باشد، آیا این درست است؟

سه درصد هم نیست. کمتر از یک درصد از برق تولیدی ما تجدیدپذیر هست درحالی که ما برای تولید برق تجدیدپذیر به خصوص برق خورشیدی شرایط بسیار خوبی داریم.

و از این یک درصد چه مقدار انرژی خورشیدی هست؟

نیمی از این برق تجدیدپذیر خورشیدی هست.

وزارت نیرو برنامه هایی برای تامین برق از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه کرده، به نظر شما این برنامه‌ها تا چه حدی قابلیت اجرا دارند و آیا اصلا قابل دستیابی هستند؟

اصلا هیچ گونه پیش بینی نمی شود انجام داد. نمی توان گفت قرار هست که این برنامه‌ها تا چه حد اجرایی شود.

آیا اطلاع دارید چقدر بودجه برای این عملیات ها در نظر گرفته شده است؟

هیچ بودجه ای در نظر گرفته نشده. مثلا همین قانونی که ادارات دولتی باید 20 درصد از برق مصرفی خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر به دست بیاورند. کدام اداره دولتی را سراغ دارید که این قانون را اجرا کرده باشد.

همین قانون خرید تضمینی برق را امسال در مرداد ماه ابلاغ کرده است.

در حال حاضر قیمت خرید تضمینی برق چقدر است؟

قیمت‌ها بر اساس تولید برق فرق می‌کند. کمتر از 5 کیلووات یک قیمت دارد، بین 5 تا 20 کیلووات یک قیمت دارد، و بین 20 تا صد کیلووات و بالاتر از 100 کیلووات هم هر کدام یک قیمت دارند.

نحوه فروش برق تولیدی برای مردم چطور محاسبه می‌شود؟

هر کس که بتواند روی پشت بام خانه خودش پنل خورشیدی نصب کند، با برق منطقه‌ای قرارداد می‌بندد و برق منطقه‌ای تا 20 سال این برق از آن خانه خریداری می‌کند.

خود فرد از این برق استفاده نمی‌کند؟

خیر. چون به نفعش نیست. چون دولت این برق را گران‌تر می‌خرد. وزارت نیرو برق را کیلووات ساعتی 100 تومان به خانه‌ها می‌فروشد اما برق تجدیدپذیر را کیلووات ساعتی 600 تومان می‌خرد.

از برنامه کمیته امداد برای تحویل پنل خورشیدی به افراد تحت پوشش این کمیته در روستاها چه خبر؟

امسال هیچ پروژه ای اجرایی نشده است.

طبق قانون برنامه ششم توسعه، قرار هست تا پایان این برنامه 5 درصد برق تولیدی کشور از تجدیدپذیرها باشد، با روند کنونی فکر می‌کنید به این 5 درصد برسیم؟

فکر نمی کنم. نه اصلا. نشدنی نیست. اما با روندی که اکنون دولت در پیش گرفته است فکر نمی‌کنم بتوان به این 5 درصد رسید.

دولت در زمینه انرژی های تجدیدپذیر بلاتکلیف است. اصلا خودش هم نمی‌داند قرار است چکار کند. دولت برنامه‌ای ندارد.

سرمایه‌گذار نمی‌داند چطور باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کند. با این وضعیت نامشخص، سرمایه‌گذار تکلیفش با سرمایه‌اش مشخص نیست.

ما محدودیت‌های بسیاری در ثبت سفارش در واردات و… داریم. مجموعه‌ای از محدودیت‌ها سرمایه‌گذار را هدف گرفته است.

درباره تاثیر تحریم‌ها بر صنعت تجدپذیر کشور چه نظری دارید؟

اگر دولت بتواند استفاده کند حتی خود این تحریم‌ها هم می‌تواند تبدیل به فرصت شود. متاسفانه مشکل این است که دولت برنامه ندارد. مسلما تحریم‌ها تاثیر مثبتی که ندارد. مثل همه بخش‌ها، ما هم در این بخش به دلیل تحریم‌ها دچار محدودیت شدیم.

اما اگر دولت برنامه‌ریزی منظمی داشته باشد همین تحریم‌ها هم می‌توانند برای تولید کننده داخل تبدیل به فرصت شوند. اما شرط برنامه‌ریزی دولت را نداریم.

مشکلی که ما با دولت داریم بروکراسی اداری است. دولت شفافیت ندارد که علت عدم تخصیص ارز چی هست؟ این تخصیص ارز را می اندازند در سیکلی که مشخص نیست بالاخره قرار هست چه نتیجه‌ای بدهد.

مثلا در همین بحث خرید تضمینی برق، سوال این است که اگر این قانون است چرا اجرا نمی‌شود؟ چرا با 5 ماه تاخیر ابلاغ می‌شود.

اصلا چرا هیچ بودجه‌ای به این بخش تخصیص داده نمی‌شود.

وزارت نیرو باید پیش قدم شودیا سازمان دیگر؟

بله وزارت نیرو متولی هست. باید وزارت نیرو در این زمینه پیش قدم شود.