محرکهای جهانی نفت که دیده نمیشوند
وقتی صحبت از تقاضای نفت است، تحلیلگران بازار نفت بر وسایل نقلیه عمومی متمرکز میشوند. یکی از بزرگترین بحثهای روز دنیا پیشبینی پیک تقاضای نفت است: به هر صورت خودروهای برقی به همراه روندی که در بهرهوری سوخت در پیش گرفتهاند در نهایت باعث افزایش یا کاهش تقاضای جهانی خواهند شد. شکی نیست که ظهور خودروی Model3 تسلا، چیزی بیش از یک ستون نشریه در خصوص آغاز دوران زوال نفت است.
به گزارش «انرژی امروز» بحثها در خصوص تقاضای نفت، عموما حول محور نقش خودروهای سنگین و کشتیهای باربری میچرخد که تقاضای برای نفت را تحت تاثیر قرار میدهند.
آژانس بینالمللی انرژی اخیرا گزارشی منتشر کرده و مدعی شده است که دنیا نیاز به بهرهوری سوخت در کشتیهای بارکشی و دیگر وسایل حمل و نقل دارد و گرنه تقاضا برای مصرف سوخت افزایش خواهد یافت و این ربطی به تعداد خودورهایی که تسلا وارد جاده میکند ندارد.
حمل و نقل با کشتی باری لازمه رشد اقتصادی است و در واقع این نوع حمل و نقل با GDP رابطه دارد. IEA میگوید که فقط چهار کشور کانادا، ایالات متحده، چین و ژاپن، استانداردهای بهرهوری سوخت را برای ناوگان حمل و نقل کامیونی رعایت کردهاند و یک دهم از 40 کشور دنیا استانداردهایی برای وسایل نقلیه مسافری دارند.
فتیح بیرول، مدیر اجرایی IEA میگوید «به مدت طولانی سیاستی در قالب بهرهوری سوخت برای وسایل حمل و نقل باری نداشتیم. حالا که این خودروها در تقاضای نفت هم دخیل هستند، اگر به دنبال اهداف انرژی و محیط زیست خود هستیم این موضوع دیگر نباید به فراموشی سپرده شود».
از سال 2000، خودروهای سنگین حدود 40 درصد کل رشد تقاضای نفت را به خود اختصاص دادند. خودروهای باری حدود 17 میلیون بشکه در روز نفت مصرف میکنند که برابر با یک پنجم تقاضای جهانی نفت است.
قطعا که تقاضا برای نفت در حال رشد است آن هم به سرعت. تا سال 2040، حمل و نقل باری جادهای 5 میلیون بشکه در روز تقاضای نفت را بیشتر خواهد کرد که حدود 40 درصد تقاضا در آن زمان است. اگر این اتفاق رخ دهد، هر نوع تلاش در جهت کاهش انتشارات گازهای گلخانهای با انتشارات این وسایل حمل و نقل بر باد فنا خواهد رفت.
حتی در کشورهای صنعتی چون ایالات متحده و اروپا، که مصرف نفت در خودروهای مسافری نوسانی ندارد، اما تقاضای بخش باری در حال افزایش است. اما بیشترین میزان رشد مربوط به کشورهای چین و هندوستان با 90 درصد افرایش است.
IEA ازدولتها میخواهد که برای جلوگیری از رشد تقاضا تلاش کنند. IEA سه بخش برای بهبود این عملکرد در نظر گرفته است.
اولین بخش لجستیگ و بهرهبرداری است که به این معنی است که از تجهیزاتی چون GPS برای بهینهسازی مسیر حرکت کامیونها استفاده شود، بهرهوری زنجیره تامین بالا رود تا این خودروها محمولههای سنگینتر را بتوانند حمل کنند. Big Data، اینترنت اشیا و کامیونهای خودران از دیگر روشهای پیشنهادی هستند.
دوم، بهبود سختافزاری نیز جای کار بسیار دارد. IEA میگوید که خودروهای باری میتوانند آیرودینامیکتر باشند تا نیروی کشش در آنها کاهش یابد. مواد سبکتر و مهندسی بهتر همگی میتوانند اقتصاد سوخت را بهینه سازند. پتانسیل بالایی هم برای گسترش خودروهای هیبرید و خودروهای با انتشارات صفر وجود دارد.
سوم، استفاده از سوختهای جایگزین که بازدهی بالایی دارد، سوختهایی مثل بیوفسیلها، گاز طبیعی، برق و هیدروژن.
به اعتقاد IEA اگر بتوان در این بخش این بهینهسازیها را انجام داد، میتوان تقاضا برای نفت را تا نزدیک به 16 میلیون بشکه در روز تا سال 2050 کاهش داد.
IEA از دولتها میخواهد بر استانداردهای اقتصادی سوخت، بهبود استفاده از اطلاعات مدیریت زنجیره تامین و سیاستهایی برای گسترش سوختهای جایگزین به همراه تحقیق و توسعه، درک صحیح از بازار و نیز جایگاههای سوخترسانی متمرکز شوند.
