نمایندگان به مطالبات دامن نزنند
مرتضی مبلغ | فعال سیاسی
نظام بودجهریزی از سال‌های پیش مشکلات جدی خود را در اقتصاد ایران نشان داده است. بنابراین لازم است فرآیندهایی شکل بگیرد که در عمل با چنین مشکلی روبه‌رو نباشیم و بودجه را در بستری سازنده و عقلایی و متناسب با نیازها و واقعیات کشور قرار دهیم. مشکلات بودجه در چند وجه قابل ذکر است: یک وجه این مشکل به وابستگی جدی به درآمدهای نفتی باز میگردد.
وابستگیای که از یک سو آثار آن آنقدر زیانبار است که خود را در مشکلات تولید و کسب و کار و رونق اقتصادی نشان میدهد و از سوی دیگر منجر به افزایش نقدینگی گسترده میشود که آثار آن در تورم و پولشویی ظهور می‌یابد. به همین دلیل باید به طور جدی فکری برای حل این موضوع کرد. هرچند در حال حاضر موضوع تحریمها پیش آمده و درآمدهای نفتی را کاهش داده و عملا شرایط خاصی را به بودجه تحمیل میکند و ناگزیر از کاهش وابستگی به نفت می‌شویم اما باید به این موضوع به طور کارشناسانه نگریست.
مشکل بعدی بودجه، نهادها، دستگاهها و جریانهای خارج از دولت هستند که هیچ نیازی به استفاده از بیتالمال ندارند اما فشارهای گستردهای را بر آن به وجود میآورند. این نهادها به دلیل وجود درآمدهای نفتی و ناکارآمدی نظام بودجهریزی و مهم‌تر از همه به دلیل لابیهای غیرمنطقی و گستردهای که طی سالیان گذشته وجود داشته، ردیفهایی را در بودجه به خود اختصاص دادند. در هر سال هم لابی های گستردهای در این مورد شکل می‌گیرد تا بر میزان آن افزوده شود یا دستگاههای دیگری هم به آن اضافه شود.
مشکل دیگر در ارتباط با بودجه، لابیهای برخی دستگاههای حکومتی و دولتی است که متاسفانه بعد از تقدیم لایحه از سوی دولت شروع میشود. در این بین نمایندگان مجلس نیز مستثنا نیستند. با شروع رسیدگی به لایحه بودجه در مجلس، نمایندگان ملت شروع به تحرکات گستردهای برای دست بردن در متن آن میکنند؛ از برخی ردیفها کم کرده و به برخی دیگر اضافه میکنند. غافل از اینکه در شرایط فعلی کشور و با توجه به مشکلات اقتصادی که با آن روبه‌رو هستیم، منطقهگرایی و توجه به پروژههای مربوط به حوزه انتخابیه، دیگر محلی از اعراب ندارد و هرآنچه هست باید صرف مسائل ملی شود. لابیهایی هم که بعضا صورت می‌گیرد، فقط در برخی موارد بسیار ضروری و استثنایی که دلایل توجیهی قانع کنندهای برای همگان از جمله خود دولت داشته باشد قابل اعمال است. اما اگر بخواهد رویهای را ایجاد کند کار خطرناکی است.
مشکل دیگر بودجه در ایران به اولویتبندی راهبردی در بودجهریزی ما بازمیگردد که یا وجود ندارد یا خیلی کم است. در هر کشوری میزان اختصاص بودجه محدود است و از سوی دیگر پروژه ها و مطالباتی که وجود دارد بینهایت است. در یک چشمانداز باید مشخص شود که در هر سال چه اولویتهایی برای کشور وجود دارد که متناسب با آن بودجه تعلق بگیرد، اما این گونه نیست. به دلیل همین فقدان نگاه راهبردی و لابیهایی که بودجه را به منزله گوشت قربانی درآورده که هرکسی با زوری که دارد یک تکه از آن را میکند، نمی‌توان امیدوار به تصویب بودجهای ملی بود. چه بسا که از همین طریق است که میزان زیادی از بودجه اتلاف شده و یا صرف موارد مستهلک میشود. بنابر این شایسته است که نمایندگان به انتطارات و مطالبات دامن نزنند.
نمایندگان ملت به عنوان کسانی که وکالت مردم را برعهده دارند و تصمیم نهایی در مورد بودجه برعهده آنان است باید این مشکلات را در نظر داشته باشند. در این مسیر نخستین کاری که باید انجام دهند این است که نگاه محلی و منطقهای و شخصی خود را کنار بگذارند و با یک نگاه کاملا ملی در راستای حل مشکلات اساسی مرتبط با بودجه اقدام کنند. منبع: روزنامه ایران
