حلقه های کیوان پدیده جدیدی هستند و پایدار نخواهند بود

دانشمندان می گویند حلقه های تماشایی کیوان که امروز می بینیم در مقایسه با تاریخ بلند منظومه شمسی قدمت زیادی ندارند و برای مدتی طولانی هم پایدار نخواهند بود.

سیاره شناسان تایید کرده اند که قدمت حلقه ها از ۱۰۰ میلیون سال تجاوز نمی کند، زمانی که دایناسورها بر زمین گام می زدند.

این یافته محصول آخرین اندازه گیری هایی است که کاوشگر کاسینی پیش از سقوط در این سیاره انجام داد.

کاوشگر پیش از شیرجه رفتن در داخل اتمسفر کیوان در سال ۲۰۱۷ این داده ها را ارسال کرده بود.

لوسیانو ایس از دانشگاه ساپینزای رم در ایتالیا گفت: تخمین های قبلی از تاریخ حلقه های کیهان نیازمند مدل سازی های زیاد بود و به علاوه به آنها یقین هم نداشتیم. اما حالا اندازه گیری هایی داریم که به ما اجازه می دهد حد و حدود قدمت آن را خیلی خوب تعیین کنیم.

تیم او شرحی از مطالعات خود با کمک کاسینی را در نشریه ساینس چاپ کرده است.

قدمت حلقه های چشمگیر کیوان از دیرباز موضوع بحث بوده است. بعضی استدلال می کردند که این حلقه های متشکل از ذرات یخ به احتمال زیاد همزمان با کیوان یعنی حدود ۴.۵ میلیارد سال قبل شکل گرفت.

دیگران پیشنهاد کرده بودند که این حلقه ها پدیده هایی جدیدی هستند – مثلا شاید بقایای خرد شده یک قمر یا دنباله داری در حال گذر که به شی دیگری برخورد کرده است.

مسئولان کاوشگر آمریکایی-اروپایی کاسینی قول داده بودند در آخرین ماه های ماموریت آن سعی کنند این معما را حل کنند.

این کاوشگر در روزهای پایانی عمرش بارها از شکاف میان حلقه ها و ابرهای فوقانی اتمسفر کیوان گذر کرد.

این مانورها امکان محاسبات بی سابقه گرانشی را فراهم کرد.

کاسینی در واقع وزن حلقه ها را اندازه گرفت که نشان داد ۲۰ بار کوچکتر از تخمین های قبلی است: چیزی در حدود ۱۵۴۰۰ هزار میلیارد تن یا حدود دو پنجم جرم یکی از اقمار آن به نام میماس.

محققان با کمک سایر ابزارهای کاسینی نسبت غبار در حلقه ها را به دست آورده بودند. به این ترتیب با داشتن رقم مشخصی از جرم حلقه ها، امکان شناسایی قدمت آن فراهم شد.

تیم پروفسور ایس می گوید که قدمت حلقه ها ممکن است فقط ۱۰ میلیون سال باشد اما مسلما از ۱۰۰ میلیون سال تجاوز نمی کند. در مقایسه با قدمت منظومه شمسی این دیروز به حساب می آید.

این با محاسبات گروه دیگری که ماه پیش میزان ریزش ذرات از حلقه ها به کیوان را اندازه گیری کرد همخوانی دارد.

براساس این محاسبه میزان ریزش ذرات از حلقه ها به داخل سیاره معادل یک استخر المپیکی در هر نیم ساعت است. دکتر تام استالارد از دانشگاه لستر بریتانیا گفت به این ترتیب پس از در نظر گرفتن همه عوامل، حلقه ها احتمالا حداکثر ۱۰۰ میلیون سال دیگر به کلی از بین خواهند رفت.

او گفت: حلقه هایی که امروز می بینیم در مقایسه با چیزی که ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون سال پیش به نظر می رسیدند خیلی دیدنی نیست. در آن زمان بزرگتر و درخشان تر بودند.

تحقیقات با کاسینی نمی تواند به روشن شدن حادثه ای که باعث تشکیل حلقه ها شد کمک کند، اما فرض می شود که حادثه ای چشمگیر بوده باشد.