نجات تالاب بین المللی گاوخونی ضرورتی اجتناب ناپذیر

این کارشناسان معتقدند تالاب ها اصلی ترین و مهمترین زیست بوم های محیط زیست به شمار می روند که چند سالی است با بحران خشکسالی دست و پنجه نرم می کنند، تامین غذا و آب، پاکسازی و تلطیف هوا، جذب آلاینده ها، کنترل سیلاب و خشکسالی، ذخیره کربن، تعدیل خرده اقلیم ها، مصارف شیلات، رونق گردشگری، حفظ فرهنگ های بومی و حفظ گونه های زیستی گیاهی و جانوری گوشه ای از کارکردهای این زیست بوم های مهم به شمار می رود.

تالاب ها همچنین در ثبات سطح آب های زیرزمینی، تامین منابع آبی تالاب های پایین دست، جلوگیری از نفوذ آب های شور، کنترل بادهای سخت و نمکی و رسوب زدایی از آب ها نقش پررنگی دارند که به طور حتم اخلال در چرخه زیستی تالاب ها هر یک از این کارکردها را به مخاطره انداخته و محیط زیست اطراف را دچار بحران می سازد.

دبیر انجمن دوستداران میراث طبیعی ورزنه بر ضرورت حفاظت همه جانبه و ارایه حقابه تالاب بین المللی گاوخونی از سوی مسوولان امر تاکید کرد.

رضا خلیلی در همایش تالاب بین المللی گاوخونی (تهدیدها و امیدها) به مناسبت روز جهانی تالاب ها و بررسی بحران و ارائه راهکارهای مناسب زیست محیطی در تالار شهید فتوحی دانشگاه صنعتی افزود: قرار بود 1.5 متر پساب در شرق تولید شود که تاکنون با بازگشایی سد زاینده رود حتی پساب هم به گاوخونی نرسیده است.

وی بیان کرد: بحثی که محیط زیست را تحت تاثیر قرار می دهد فرصت اکوتوریستم و ژئوتوریسم است که این موضوع سبب ایجاد اشتغال می شود.

وی با بیان اینکه آفرود سواری در کویر معضل این مناطق شد، تصریح کرد: آفرود سواری باعث از بین رفتن جانداران میکروسکوپی شده از این رو باید مرزی برای آفرودسواری تعیین شود.

دبیر انجمن دوستداران میراث طبیعی ورزنه با اشاره به شوری خاک گاوخونی افزود: این شوری به سرعت به سمت اصفهان پیش می رود.

تالاب گاوخونی وضعیت نامناسبی دارد

مدیر دفتر برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان با اشاره به وضعیت نامناسب تالاب بین المللی گاوخونی ، افزود: از آن جایی که حقابه زیست محیطی این تالاب طی سالهای گذشته پرداخت نشده است، تالاب گاوخونی به وضعیت کنونی دچار شده است.

بابک ابراهیمی با بیان اینکه در برخوار60 متر و نجف آباد 80 متر سطح آب های زیرزمینی افت کرده است، گفت: اینگونه مسائل پیامد بیماری بوده که حوضه آبریز زاینده رود با آن مواجه شده است و طی 30 سال اخیر به چالش عدم تعادل منابع، مصرف و توان اکولوژیک بدل شده است.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از عواملی که انسان در آن دخیل بود باعث به وجود آمدن شرایط کنونی شد، ادامه داد: بسیاری از عواملی که انسان در آن دخیل بوده باعث به وجود آمدن شرایط کنونی شده است، سدی که ساخته می شود اجازه می دهیم در بالادست اراضی کشاورزی افزایش پیدا کند به همین دلیل سد از کارکرد افتاده است.

مدیر دفتر برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان تصریح کرد: نگاه ما نگاه بخشی و مدیریت بخشی بوده است، همچنین از لحاظ جغرافیایی و بخش مدیریت فنی نگاه بخشی به مسائل داریم.

وی سال گذشته را در 50 سال پیش بدترین وضعیت آبی و خشکسالی دانست و اظهارداشت: مخازن اصفهان زیر 15 درصد ظرفیت دارد و در حالی که در خوزستان 80 درصد مخازن به صورت کامل تکمیل شده است.

تالاب گاوخونی بدون سهم حقابه قادر به احیا شدن نیست

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار داشت: نامگذاری روزها تحت عنوانی نشانه اهمیت آن موضوع است.

منصور شیشه فروش گفت: در زمینه خشکسالی و کم آبی وزارت جهاد کشاورزی و نیرو مسوولیت دارند به همین دلیل وزرات نیرو کارگروه سازگاری با کم آبی را تدوین تا این سازگاری در تمامی بخش ها نمود پیدا کند.

وی ادامه داد: در هر استان با همکاری تمام بخش ها و سازمان های مردم نهاد کارگروهی تشکیل و برنامه سازگاری با کم آبی تهیه شود که قرار است این برنامه در شرکت آب منطقه ای طی سه ماه آینده تدوین و برنامه ریزی شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اضافه کرد: تالاب گاوخونی احیا نمی شود مگر اینکه حق و سهم آب آن تخصیص داده شود، برای پایداری تامین آب پیشنهادهایی در کارگروه سازگاری با کم آبی تدوین می شود.

وی خاطرنشان کرد: شرایط خشکسالی و کم آبی و مخاطرات مستقیم و غیر مستقیم را در استان شاهد هستیم که نیازمند کمک سازمان های مردم نهاد و اهالی ورزنه و دانشجویان و استادان دانشگاه است.

شیشه فروش پیشنهاد داد: برنامه ها در اتاق فکر شرکت آب منطقه ای اصفهان تحت کارگروه سازگاری با کم آبی ارائه دهید.

تالاب گاوخونی ظرفیت بالایی برای تولید گردو غبار دارد

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه وضعیت تالاب های کشور بخش عمده آن با مشکل رو به رو است و به طور تقریبی مشکلات آنها شبیه هم است، گفت: در گذشته تالاب بین المللی گاوخونی یک پیکره مهم منحصر به فرد آبی بود ولی در زمان حاضر به شکلی در آمده که می تواند پتانسیل بالایی برای تولید گرد و غبار باشد.

احمد جلالیان ادامه داد : براساس تحقیقات انجام شده در صورت خشک شدن تالاب گاوخونی، خطر ریزگردها و سونامی نمک اراضی این منطقه را تهدید می کند.

وی اظهارداشت: اگر این تالاب منشا گرد و غبار شود آنها سمی آلوده به فلزات سنگینی مثل سرب، روی و کادمیوم و سونامی کلرید و سدیم بوده و شهر اصفهان و استانهای اطراف را تهدید می کند.

این استاد دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: در حقیقت تالاب بین المللی گاوخونی برای استان اصفهان با اهمیت است و تمدن ایران مرکزی را در بر دارد.

وی ادامه داد: این پیکره آبی در سال 1975 در کنوانسیون رامسر ثبت شد و از بین بیش از 2 هزار و 200 تالاب ثبت شده در این کنوانسیون رتبه 53 را دارد.

جلالیان افزود: گاوخونی در کنترل فرسایش بادی، جلوگیری از سیل، از نظر شرایط تنوع زیست محیطی، گردشگری اجتماعی و اقتصادی یک مجموعه منحصر به فرد بوده است.

تاکنون پنج برنامه توزیع آب سالانه تصویب شد

عضو نظام صنفی کشاورزی اصفهان گفت: در زمان حال به ازای یک میلی متر بارندگی کمتر از 800 هزار مترمکعب آب وارد زاینده رود می شود که در این زمینه 30 درصد افت ورودی داشتیم.

اسفندیار امینی با بیان اینکه باید از ظرفیت های استان در زمینه آب استفاده کنیم، افزود: 1630 میلی متر بارندگی در سال 94 صورت گرفته که نظیر آن را در 50 سال گذشته داشتیم.

به گفته وی اگر وضعیت آبی به همین صورت ادامه یابد به زودی برای آب شرب با مخاطره مواجه می شویم.

عضو نظام صنفی کشاورزی اصفهان تصریح کرد: امروز همه در حال تنفس مسموم هستند باید ظرفیت های مالی و اجتماعی را به کار بگیریم حل مساله زاینده رود بسیار ساده است.

وی ادامه داد: تاکنون پنج برنامه توزیع آب سالانه تصویب شده است که در هر برنامه به لحاظ سهم محیط زیست و حق آبه کشاورزان مخالفت کردم.

امینی آوردهای بین حوضه ای و زایش ها برای حفظ محیط زیست و پایداری رودخانه است.

خشکی تالاب گاوخونی با دیگر تالاب ها متفاوت است

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با بیان اینکه بدون حساسیت نمی توان از مشکلات زیست محیطی عبور کرد، افزود: متاسفانه مشکلات را عیان نمی کنیم و با آمار وارقام همه چیز را خوب جلوه می دهیم.

حسین اکبری با اشاره به اینکه برای ایجاد حساسیت ملی باید مشکلات را ارائه دهیم، ادامه داد: روند طبیعی خشک شدن تالاب ها میلیون ها سال طول می کشد زیرا خود تالاب ها حاصل کارکرد میلیون ها سال است.

وی تصریح کرد: بارگذاری بیش از حد، کشاورزی، صنعت و خدمات مشکلات کنونی را بر پیکره مظلوم تالاب گاوخونی به وجود آورده است.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان ادامه داد: خشکی تالاب بین المللی گاو خونی با دیگر تالاب ها متفاوت است، تالاب گاوخونی در پهنه بیابانی و اقلیم خشک واقع شده است که بادخیز بودن آن شرایط را صد چندان بحرانی می کرده و ریز گردها و منابع را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

وی با بیان اینکه تالاب بین المللی گاوخونی در سال های نه چندان دور پذیرای حدود 150 هزار پرنده بوده است، خاطرنشان کرد: راهکار محیط زیست برای احیای تالاب تامین حق آبه است که حدود 176 میلیون مترمعکب نیاز آبی این تالاب بعد از شرب است.

اکبری با اشاره به راهکارهای احیای تالاب گاوخونی اضافه کرد: تاسیس دبیر خانه مدیریت زیست بومی تالاب گاوخونی(براساس توسعه پایدار) و تامین نیاز آبی زاینده رود از راهکارهای احیای تالاب است.

تالاب ها یکی از مهمترین اکوسیستم های طبیعی هستند که سه درصد از سطح کره زمین را به خود اختصاص داده اند.

به گفته صاحبنظران، از سال 1970 تاکنون 35 درصد از تالاب‌ های جهان خشک شدند که گاز متصاعد شده از آنها چیزی معادل 10 درصد انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از سوخت های فسیلی است و بر این اساس تاثیر زیادی بر تغییر اقلیم دارند. ‌

ایران کشوری خشک و نیمه خشک است و 1.8 دهم درصد مساحت آن را تالاب تشکیل می دهد،

در حال حاضر به گفته مسوولان، 6 تالاب ایران در وضعیت قرمز به سر می برند، تالاب های انزلی، هامون، نیریز و کمجان، شورگل، یادگارلو و درگه سنگی جزو این تالاب ها هستند، البته بر اساس گزارش ها تالاب انزلی در صف خروج از این فهرست می باشد.

بنابه اظهار کارشناسان، احیای هر یک از این تالاب ها و بازگشت به شرایط یک یا دو دهه قبل آن ها نیازمند بیش از دو یا سه دهه زمان است.

بر اساس آمار موجود، از 84 تالاب مهم و مطالعه شده در ایران، 31 تالاب بتدریج تمام و یا قسمتی از مساحت خود را از دست داده و یا به منشا گرد و غبار تبدیل شده است.

در پایان این همایش بیانیه تالاب بین المللی گاوخونی به مناسبت روز جهانی تالاب ها قرائت شد.