مسئولان صنعت نفت هم امیدی به حضور چین در فاز 11 ندارند

مسعود کرباسیان مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران در مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل جدید شرکت نفت پتروپارس گفت: «در صورت توافق با شرکت چینی برای پروژه فاز 11 پارس جنوبی، پتروپارس می‎تواند با همکاری این شرکت پروژه طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی را پیش ببرد و افتخاری دیگر را رقم بزند. این شرکت در پروژه‌های خود 80 درصد از توانمندی داخلی و ساخت داخل بهره برده است.»

نوع سخن مسعود کرباسیان در مورد شرکت سی ان پی سی نشان می‌دهد که ظاهرا ادامه همکاری با این شرکت در موضوع فاز 11 پارس جنوبی پیچیده شده و از این جمله چنین استنباط می‌شود که شاید باید قید همکاری با این شرکت را همانند توتال فرانسه زد.

زمانی که قرار داد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، روی میز قرار گرفت، کمتر کسی فکر می‌کرد پرونده این فاز پرحاشیه بسته نشود، آنچه امروز در فاز 11 شاهدش هستیم، تکرار مطابق نعل به نعل تاریخ است که برای این فاز در سالهای نه چندان دور رخ داده است.

فرانسوی‌ها دوباره  به خاطر تحریم دست از این فاز کشیدند و خبری نیز از چینی ها نیست و شرکت ایرانی نیز همانند گذشته منتظر مانده تا تکلیفش رو شن شود.

امروز که مسئولان صنعت نفت صحبت از اتمام فازهای پارس جنوبی تا پایان سال 98 می کنند منظورشان دقیقا همه فاز ها به جز فاز 11 است. گویا که در این فاز نحسی عدم توسعه افتاده است و قرار است سالهای سال این فاز مرزی بلاتکلیف باقی بماند.

اینکه چرا فعالیت توسعه در پارس جنوبی از فاز 11 رخ نداد محل سوال است زیرا که این فاز نزدیکترین فاز به آبهای قطر است و اگر توسعه از این فاز آغاز می‌شد، شاید که زودتر از امروز می توانستیم تولید گاز را از این میدان افزایش داده و همپای قطر پیش رویم، اما به هرحال این کار انجام نشد.

روزی که مسئولان اسبق شرکت نفت و گاز پارس در لفافه می‌گفتند، توسعه فاز 11 باید به توتال برسد، بسیاری از کارشناسان صنعت نفت گفتند که  حساب کردن بر روی شرکت توتال اشتباه محض است، زیرا که این شرکت فرانسوی  در پارس جنوبی کارنامه خوبی ندارد، زیرا اولا توافقنامه‌ای بین ایران و توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی که در سال ۱۳۷۹ امضا شده بود با بهانه‌گیری‌های مداوم این شرکت فرانسوی در موضوعاتی مانند رقم قرارداد هیچ‌گاه تبدیل به قرارداد نشد و توسعه این فاز پارس جنوبی هشت سال به تاخیر افتاد، زیرا توتال در سال ۱۳۸۷، به بهانه ریسک بسیار زیاد سرمایه‌گذاری در ایران، از صنعت نفت و گاز کشورمان خارج شد.

ثانیا انتقادهای مهمی درباره عملکرد فنی توتال در توسعه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی مطرح است. این شرکت با پرداخت رشوه به مقامات ایرانی موفق شده است که پروژه توسعه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی در دولت اصلاحات و در اواسط دهه ۱۳۷۰ به دست بیاورد.

امروز دیگر نه از توتال خبری هست و نه از وعده و وعیده های شیرین و جذاب که اگر غولهای نفتی بیایند همپای دیگر کشورهای صاحب نفت پیشرفت می‌کنیم.

آنهایی که وعده حضور خارجی ها را می‌دادند امروز به حرف منتقدان رسیده اند که چاره ای جز اتکا به توان داخل ندارند.

در مورد فعالیت چینی ها در این فاز باید تصریح کرد، با گذشت حدود چهار ماه از احتمال جایگزینی چینی‌ها با توتال هنوز این امر محقق نشده است و حتی چندی پیش هم برخی منابع غیررسمی از احتمال اینکه CNPC قرارداد توسعه فاز ۱۱ را ترک کند خبر دادند. البته اظهار نظر زنگنه که گفت: «بعد از آنکه توتال از این قرارداد خارج شد قرار بود شرکت ملی نفت چین (CNPC) طبق قرارداد فاز ۱۱ را توسعه بدهد که اگر این کار را نکند تخلف کرده است. با این حال ما به این فکر کرده‌ایم که چه باید بکنیم». بر این اخبار دامن زد.

همچنین منابع اگاه چینی در ۲۲ آذرماه اعلام کردند معلوم نیست، آیا دستور توقف سرمایه‌گذاری مستقیما از سوی دولت چین داده شده است، اما در شرایط مذاکرات تجاری میان چین و آمریکا، از نظر سیاسی بسیار حساس است.

منابع آگاه که به دلیل محرمانه بودن موضوع، مایل نبودند نامشان فاش شود، همچنین تاکید کردند ایران ۱۲۰ روز زمان دارد تا نقش CNPC در پارس جنوبی را بازبینی کند و تصمیم بگیرد که این شرکت چینی را به عنوان یک سرمایه‌گذار خاموش نگه دارد یا قرارداد را لغو کند.

البته این اخبار از سوی هیچ کدام از منابع رسمی ایرانی تایید نشد و حتی محمد مشکین‌فام، مدیرعامل نفت و گاز پارس در آخرین اظهار نظر خود در این مورد اعلام کرد : قرارداد سه جانبه‌ای بین توتال، CNPC و پتروپارس امضا شده و مراحل نهایی خود را طی می‌کند.

اخباری هم وجود دارد مبنی بر این‌که شرکت چینی قصد دارد قرارداد را ترک کند، اما این شرکت هنوز به‌صورت رسمی چیزی به ما اعلام نکرده است. مسائل مانند قبل دنبال می‌شود و تا پایان سال، وضعیت پارس جنوبی مشخص می‌شود. توتال مدارک و مستندات را به شرکت چینی تحویل داده است.

شفاف باید گفت که مسئولان صنعت نفت امید چندانی به ادامه حضور CNPC در فاز ۱۱ ندارند  و به نظر می‌رسد، چینی‌ها هم در حال آماده‌سازی مقدمات ترک ایران در شرایط تحریم هستند. پس نکته‌ای که می ماند حساب کردن روی توان داخل است، زیرا که تنها این شرکت‌های داخلی هستند که می‌توانند توسعه فاز 11 را نیز برعهده بگیرند و باید دید آیا مسئولان صنعت نفت ایران دوباره به توان داخل اطمینان می‌کنند یا اینکه باید قید توسعه فاز 11 را زد.