تامین مالی جمعی در فرابورس معطل مقررات جدید

محمد رضا عربی مزرعه شاهی معاون اسبق نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به آخرین اقدام‌های صورت گرفته برای راه اندازی تامین مالی جمعی( CrowdFunding) در فرابورس گفت: در آخرین بررسی‌های صورت گرفته ،اعضای کارگروه پذیرش و بررسی متقاضیان تامین مالی جمعی برای کسب و کارهای نوپا تعیین و مقرر شد مقررات مورد نیاز برای این موضوع توسط سازمان بورس تصویب و به عنوان قالب ساختاری فعالیت‌ها در دستور کار این کارگروه قرار بگیرد.

محمد رضا عربی مزرعه شاهی با بیان اینکه به محض آماده سازی مستندات کارگروه تامین مالی جمعی و قالب ساختاری آن از سوی فرابورس، فراخوان راه اندازی کراود فاندینگ ها پیرامون حوزه استارت آپ ها آغاز خواهد شد، افزود:هنوز این موضوع در رفت و برگشت مباحث مقرراتی با نهادهای ناظر بازار سرمایه است که زمان معینی برای آن اعلام نشده است.

وی از پارس فاندینگ به عنوان نخستین متقاضی کراود فاندینگ در فرابورس سخن گفت و افزود: هم اکنون آماده سازی زیر ساخت‌های مورد نظر در این بخش انجام شده و مباحث حقوقی ، آماده سازی، قراردادها و روابط فیمابین کرواد فاندینگ ها با سرمایه گذار و سرمایه پذیر ها در حال تنظیم و تبیین اشت که به محض راه اندازی بازار تامین مالی جمعی ، اپلیکیشن این کراود فاندینگ عملیاتی خواهد شد.

تامین مالی استارت آپ ها بر عهده کیست؟

عربی مزرعه شاهی در برابر این پرسش که آیا کرواد فاندینگ ها در زمینه تامین مالی جمعی قرار است در قالب تامین سرمایه‌ها برای استارت آپ ها عمل کنند ، افزود:کرواد فاندینگ به طور مستقل اقدام به تامین مالی و یا سرمایه‌گذاری نمی‌کند، در واقع ساختاری است که پول خرد سرمایه گذاران را جمع آوری می‌کند و به استارت آپ‌ها تزریق می‌کند.

به گفته وی کرواد فاندینگ فقط تسهیل گر ارتباط بین سرمایه گذاران خرد و استارت آپ ها است. کراود فاندینگ قرار نیست، هیچ پولی برای سرمایه گذاری روی استارت آپ ها را بر روی میز سرمایه گذاری بگذارد، بلکه به عنوان یک کاتالیزور می‌تواند اشخاص حقیقی و حقوقی همچون صندوق‌های جسورانه که تمایل دارند، در حوزه استارت آپ ها سرمایه گذاری کنند را به شرکت‌های استارت آپی وصل کند.

وی با بیان اینکه این سیستم با پالایش شرکت‌های سرمایه پذیر به منظور برخورداری از حداقل مقبولیت لازم از نظر ضریب ریسک متعادل گفت:کراود فاندینگ ها به جز هزینه اداری و پرسنلی در قالب کسب و کار تعریف شده ، سرمایه چندانی نخواهند داشت و پولی از خود به عنوان سرمایه تامین مالی بر جای نمی‌گذارند.

عربی مزرعه شاهی پیرامون کارکرد کراود فاندینگ ها گفت: به طور ساده شخص سرمایه پذیر که تمایل به تامین سرمایه دارد ، بر اساس قالبی شبیه امید نامه ،تمایل خود را بطور مثال بر اساس واگذاری 10 یا 5 درصد سهام برای جذب مقدار معینی سرمایه اعلام می‌کند. سرمایه گذار نیز بر اساس توانمندی خود می‌تواند در استارت آپ ها در قالب کراود فاندینگ ها سرمایه گذاری کنند.

سهم نزدیک به صفر بخش خصوصی از تامین مالی بازار بدهی

وی به نقش مهم موسسات رتبه بندی در بازار سرمایه کشور اشاره کرد و افزود: خلا موجود در بازار سرمایه در حال حاضر تامین مالی از طریق اوراق بدهی بویژه اوراق بدهی شرکتی است که به عنوان صکوک یا اوراق مشارکت شناخته شده و اعداد و ارقام تامین مالی از این طریق در ایران شاید در حد صفر باشد.

وی ادامه داد: امروزه بیش از 25 درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا از محل اوراق بدهی شرکتی است. در اتحادیه اروپا نیز  تا 20 درصد GDP آن‌ها به اوراق بدهی تخصیص دارد، ولی در ایران این اعداد برای شرکت‌های بورسی بخش خصوصی در حد صفر است.

این مقام مسئول افزود: اگر GDPکشور را معادل 400 میلیارد دلار فرض کنیم باید 40 میلیارد دلار یعنی برابر با 10 درصد این رقم که برابر با 400 هزار میلیارد تومان می‌شود به انتشار اوراق بدهی تخصیص یابد که این رقم حدود 70 درصد ارزش کل بازار سرمایه کشور است. رقم اوراق بدهی شرکت‌های بخش خصوصی در بازار سرمایه ایران بسیار ناچیز است، اما با شرکت‌های رتبه بندی می‌توان به تامین مالی شرکت‌ها از طریق انتشار اوراق صکوک و اوراق بدهی کمک کرد .

نقش نهاد رتبه بندی برای ابزارهای تامین مالی

به باور وی شرکت رتبه بندی با گرید بندی اوراق بدهی از جمله  صکوک بر اساس درجه ریسک آن‌ها و انتشار آن در بازار از طریق نهاد واسط به بازار بدهی کمک می‌کنند. بنابراین بر اساس آن رتبه می‌توان نرخ اوراق و ریسک آن را استخراج کرد.

وی در برابر این پرسش که با توجه به مشکلات تامین مالی و نقدینگی برای بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی مختلف ، چگونه می‌توان بر اساس دارایی‌های آن‌ها ، شرکت‌های رتبه بندی پیشنهادی برای روش‌های جدید تامین مالی داشته باشند، گفت: ابزار سازی در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی وظیفه ذاتی تامین سرمایه‌ها است و سازمان بورس بر  آن‌ها نظارت می‌کند .

مزرعه شاهی افزود: موسسات رتبه بندی به این ابزارها از نظر ریسک و ساختار رتبه‌ای را تخصیص می‌دهند که بر اساس آن می‌توان اوراق مذکور را تعیین نرخ و یا میزان ریسک سرمایه‌گذاری شناسایی شود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر با توجه به اینکه بازار به اهمیت موسسات رتبه بندی پی نبرده و الزاماتی برای استفاده از آن‌ها در بازار سرمایه وجود ندارد و همچنین عدم تببین منافع معین برای برای رتبه بندی ، این نهادهای تحت نظارت سازمان بورس با استقبال چندانی روبرو نشده‌اند، اما رایزنی با این شرکت‌ها برای شناساندن این موسسات در ایران ادامه دارد.