چالش‌های جدید اوپک با نوسان قیمت نفت

بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که اوپک با چالش‌های بزرگی دست به گریبان است.

به گزارش «انرژی امروز» قیمت نفت خام برنت در پنج سال گذشته به بیش از نصف کاهش یافته است و بحرانی بزرگ برای بزرگ‌ترین تولید کنندگان نفت دنیا به وجود آورده است.

از طرفی این کاهش شدید قیمت باعث پس کشیدن میلیاردها دلار نفتی شده است که در گردش اقتصاد این صنعت در تمام دنیا نقش داشته ولی از سویی ثروتی بادآورده نسیب مصرف کنندگان انرژی ازران قیمت کرده است.

این کاهش قیمت باعث رویارویی بین کشورهای اوپک که از قدیم‌الایام تجارت طلای سیاه را در دست داشتند و تازه‌ به‌دوران رسیده‌های نفت شیل ایالات متحد شده که قیمت‌ها را پایین آورده،‌ بهره‌وری خود را بالا برده و تشکیلات جدید تجاری وسیعی راه‌اندازی کرده‌اند و در تقلای بقا هستند. در کنار این اعضا اوپک امروزه در تلاشند با کاهش تولید بلکه بتوانند از سقوط بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمایند و از سویی در تقلای متنوع سازی اقتصاد خود هستند.

بلومبرگ به نقل از دو تحقیقی که اخیرا منتشر شده است چالش‌های پیش‌‌روی بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت دنیا را به تصویر کشیده است و نوشته است که امروزه قیمت نفت برای آن‌ها در حال سر به سر شدن است، وضعیتی که قبلا پیش‌بینی نشده بود.

در گزارشی که ماه گذشته گروه گلدمن ساکس منتشر کرد برآورد شده است که پروژه‌های جدید در جاهایی مثل عربستان سعودی، عراق و ایران می‌تواند با قیمت نفت 20 تا 40 دلار در هر بشکه هم سودآور باشد.

بر اساس گزارش گلدمن، علی‌رغم گام‌های بلندی که در توسعه تکنولوژی و کاهش هزینه‌ها برداشته شده است، هنوز هم شیل ایالات متحده با قیمت 50 تا 55 دلاری می‌تواند به سودآوری برسد.  

اما این فقط یک روی سکه است. گلدمن اما نظر دیگری در بررسی اقتصاد کشورهای تولید کننده نفت دارد و آن اینکه سودآوری فقط یکی از راه‌های بررسی نیازهای تولید کنندگان نفت است. گزینه دیگر قیمت سربه‌سر شدن است یا قیمتی که با آن تولید کنندگان نفت می‌توانند بودجه خود را به تعادل برسانند. بر این اساس، تولید کنندگان نفت به قیمت 70 دلار در هر بشکه نیاز دارند یعنی بالاتر از قیمت 40 تا 60 دلاری که شرکت‌های سرمایه‌گذار برای بهبود سرمایه و سهام به آن نیاز دارند.

تحلیل‌گران بر این باورند که «درحالی که این صنعت با قیمت کم نفت در حال کنار آمدن است، حتی با بالا رفتن بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها، بودجه اوپک به سختی به وضعیت سربه سر می‌رسد. در این حالت اوپک نیاز به افزایش قیمت‌ها دارد و آزادی عمل کمتری هم برای مبارزه با کاهش قیمت‌ها دارد».

این روند قبلا هم وجود داشته است. بر اساس اعلام گلدمن بین سال‌های 2011 تا 2014، که قیمت نفت بین 57.33 تا 126.65 دلار در نوسان بود، تولید کنندگان اوپک هزینه‌ای برابر با 10 تا 40 دلار برای هر بشکه می‌پرداختند.

بلومبرگ معتقد است قیمت سربه‌سر کمتر از قیمت جهانی نفت، بیانگر پتانسیل مالی بیشتر یا بالا رفتن ارزش پول است، اما نقطه سربه‌سر بیشتر از قیمت جهانی نفت بیانگر فشار بر بودجه و کاهش بهاست.

متوسط قیمت سر به سر برای صادر کنندگان نفت قبل از بازار پر رونق نفت خام 20 تا 30 دلار در هر بشکه بود، که در آن موقع قیمت نفت خام برنت به 147.50 دلار در نیمه سال 2008 رسیده بود. پس از آن قیمت سربه‌سر در زمان افزایش تولید به 80 دلار در سال 2014 رسید. با کاهش بیشتر قیمت نفت، قیمت سربه‌سر شدن هم کاهش یافت و به 55 دلار در سال 2016 رسید.

قیمت سربه‌سر برخی کشورها:

عربستان سعودی 70 دلار، روسیه 35 دلار، ایران 41 دلار، و بالاترین قیمت سربه‌سر 78 دلار و کمترین 41 دلار و رقم متوسط جهانی آن 53 دلار است.

این قیمت سربه‌سر اختلافات بسیاری بین صادرکنندگان نفت به وجود می‌آورد، درحالی که لیبی در انتهای جدول به قیمت سربه‌سر 140 دلار نیاز دارد، نروژ با قیمت 20 دلار هم قادر به کنار آمدن است.

بلومبرگ می‌گوید اقتصادهای صادر کننده نفت برتری نسبی در تولید نفت دارند. برای بیشتر این کشورها مدیریت بهتر چالش‌های اقتصادی حاصل از نوسان قیمت نفت، هم بالا رفتن قیمت و هم پایین رفتن قیمت، هدفی است که بیشتر از متنوع کردن اقتصاد بدون نفت واقع‌بینانه‌تر است.