تقویم سال ۹۷، روزهای امید، شکوفایی و ثبات در صنعت نفت

حال و هوای صنعت نفت با رشد شاخص‌های تولید، صادرات، گازرسانی، مسئولیت اجتماعی و… در حوزه‌های مختلف نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با تلاش شبانه‌روزی کارکنان در اقصی نقاط ایران بهاری است و باید گفت که این صنعت راهبردی زمستان ندارد.

از بهار ۹۷ در حالی به استقبال بهار ۹۸ می‌رویم که صنعت نفت باوجود تحریم‌های یکسویه آمریکا مقتدرانه توانست بسیاری از اهداف خود را محقق سازد و موفقیت‌های بزرگی در عرصه‌های مختلف رقم بزند تا پایه‌ای باشد برای ثبت دیگر موفقیت‌ها. توجه ویژه به برداشت از منابع نفت و گاز با اولویت میدان‌های مشترک از سیاست‌های کلان وزارت نفت است و برای تحقق این هدف مهم، گام‌های بلندی تا امروز که به پایان سال ۹۷ نزدیک می‌شویم، برداشته شده است.

بدون تردید، یکی از برگ‌های زرین و پرافتخار نفت به عنوان صنعتی زیربناساز، تحقق زنجیره بهره‌برداری از فازهای پارس‌ جنوبی است؛ زنجیره‌ای که حلقه‌های آن با افتتاح رسمی فازهای ۱۳، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ با حضور رئیس‌جمهور در واپسین روزهای سال ۹۷ کامل‌تر شد.

افتتاح و بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز، نماد و نشان دیگری از موفقیت‌های صنعت نفت است که در کارنامه سال ۹۷ این صنعت خوش می‌درخشد. درخشش این ستاره ایرانی در شرایط تحریم، از آن جهت که با افزایش تولید روزانه ۳۶ میلیون لیتر بنزین یورو ۴، ایران را به کشوری بی‌نیاز از واردات این کالای راهبردی بدل کرده است، رخدادی مهم در کشور و کارنامه صنعت نفت در سال ۹۷ به شمار می‌آید.

صنعت گاز نیز همسو با دیگر بخش‌ها، سال ۹۷ را درحالی به پایان می‌رساند که با حرکتی همگون و هماهنگ با بالادست خود، تولید پالایشی گاز شیرین و تزریق آن به خطوط لوله انتقال گاز را به مرز ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسانده است و با افتتاح فازهای جدید، توفیق آن را خواهد داشت که در آینده نزدیک، رقم فرآورش یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعب در روز را در کارنامه کاری خود ثبت کند. صنعت پتروشیمی نیز اگرچه آرام و تا حدودی همراه با تغییرات به نظر می‌آید، اما سال ۹۷ را به گونه‌ای زیرساختی پشت سر گذاشت.

این بخش از صنعت نفت به عنوان یکی از بخش‌های مولد، درسال ۹۷ شاهد رخدادهای مختلفی همچون افتتاح پتروشیمی‌های مرجان، پردیس و بخشی از پتروشیمی دماوند با حضور رئیس‌جمهور بود و برای سال آینده نیز هم حداقل افتتاح پنج پتروشیمی مهم و تاثیرگذار همچون بیدبلند را در برنامه دارد. جمع‌آوری گازهای همراه که آرزویی دیرینه برای صنعت نفت به شمار می‌آید، طرح مهم دیگری است که هلدینگ خلیج فارس با هدف تحقق بخشیدن به آن پای درسال ۹۸ می‌گذارد.

شرایط حاکم برکشور چنین می‌نمایاند که صنعت نفت، روند فعالیت‌های توسعه‌ای خود را با شتاب افزون‌تر ادامه خواهد داد و برای تحقق بسیاری از اهداف پای در سال ۹۸ خواهد گذاشت. این دستاوردها ثبت نمی‌شد مگر با تلاش شبانه‌روزی کارکنان صنعت نفت که خوش درخشیدند تا چرخ صنعت بچرخد و ایران عزیزمان آباد شود و این راه بدون توقف، ادامه خواهد داشت.

از تحریم تا پیشرفت

اسفند

سال ۹۷، سال متفاوتی برای صنعت نفت ایران بود؛ سالی که در آن آمریکا به طور یکجانبه از برجام خارج شد و شدیدترین تحریم‌ها را علیه صنعت نفت ایران، به منظور صفر شدن صادرات نفت اعمال کرد؛ رویایی که هرگز به آن دست نیافت. بیژن زنگنه درباره وضع موجود کشور و صنعت نفت با اشاره به اینکه آمریکا، صنعت نفت ایران را در نوک پیکان حملات قرار داده، گفته است: آنها می‌خواهند ما نفت نفروشیم و پول آن را هم جابه‌جا نکنیم، اما به لطف الهی آنها نتوانستند و در این کار موفقیتی کسب نکردند.

وی با یادآوری وزارت خود از سال ۶۲ این نکته را اعلام کرد که ما آن روزها را هم دیدیم، اما هیچ وقت فشار دشمن همانند امروز نبود، تفاوت آن سال‌ها با امروز این است که هر چند شهید و زخمی و بمباران نداریم، اما شدت فشارهای دشمن بیشتر است. البته آنها توفیقی کسب نکردند و نخواهند کرد. در این میان اگرچه تحریم‌های آمریکا، شرکت‌های خارجی را برای حضور در صنعت نفت با تردید همراه کرد، با این حال وزارت نفت معطل آنها نماند و کار خود را چه با حضور خارجی‌ها و چه بدون آنها ادامه داد.

در همین سال برای نخستین‌بار مطالعه یک بلوک اکتشافی به شرکتی ایرانی واگذار شد. همچنین ۹ قرارداد از مجموعه بسته‌های قراردادی طرح نگهداشت و افزایش توان تولید در میدان‌های نفتی در دست بهره‌برداری کشور، بین شرکت‌های تابع شرکت ملی نفت ایران و پیمانکاران ایرانی برنده مناقصات به امضا رسید. در عرصه بین‌الملل نیز ایران در اوپک پیروز میدان بود؛ آنگونه که در نشست ۱۷۵ اوپک که در میان فشارها و لابی‌های سنگین سیاسی ایران در کنار ونزوئلا و لیبی موفق شد از مشارکت در توافق اعضای اوپک و غیراوپک بر سر کاهش تولید نفت به منظور کاستن از مازاد عرضه در بازار و کمک به بهبود قیمت نفت معاف شود.

این معافیت در حالی بود که اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) توافق کردند تولید خود را برای یک دوره شش‌ماهه (از ابتدای سال جدید میلادی) ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند. شاهد دیگر موفقیت صنعت نفت ایران، افزایش ظرفیت تولید گاز ایران و همچنین نفت است که با رویکرد اهمیت بخشی به توسعه میدان‌های مشترک نفتی و گازی کشور دنبال شده است. از جمله غرب کارون که طبق اعلام وزیر نفت در مراسم کلنگ‌زنی پتروشیمی اندیمشک، مقدار تولید روزانه نفت در غرب کارون در سال ۹۲، ۷۰ هزار بشکه بود و به ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده و به‌زودی به ۳۵۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید، همچنین برداشت نفت خام از میدان آذر تا پایان سال ۹۸ از ۳۰ هزار بشکه به ۶۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید.

همچنین در روزهای پایانی سال ۹۷ و در آستانه ملی شدن صنعت نفت ایران، بزرگ‌ترین طرح گازی ایران با حضور رئیس جمهور افتتاح شد. با افتتاح بخشی از فازهای ۱۳، ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی، برگه‌های پایانی مرحله نخست دفتر توسعه بزرگ‌ترین میدان گازی جهان- پارس‌ جنوبی- ورق زده شد و افزایش تولید ۲ میلیارد فوت مکعبی (۵۶ میلیون مترمکعب) به ثمر نشست. این اقدام حاصل تلاش شبانه‌روزی کارکنانی است که در گزارش زیر به مرور دستاورد فعالیت آنان در این طرح و دیگر اقدام‌ها در پارس‌ جنوبی به شکل روزشمار ملی سال ۹۷ می‌پردازیم:

۲۶ اسفند افتتاح بخشی از فازهای ۱۳، ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی با حضور رئیس‌جمهور

۵ اسفند تولید محصولات پروپان و بوتان در پالایشگاه فاز ۱۳ پارس‌ جنوبی آغاز شد. هم‌اکنون تولید فرآورده‌های گازی این طرح از مرحله اول (فاز A13) کاملا محقق شده است.

بهمن

۲۵ بهمن: دومین سکوی فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس‌ جنوبی پس از بارگیری و انتقال به دریا در موقعیت خود در خلیج فارس نصب شد. با بهره‌برداری از این سکو، روزانه ۱۴.۲ میلیون مترمکعب معادل یک دوم یک فاز استاندارد گازی پارس جنوبی به توان تولید گاز کشور افزوده می‌شود.

۱۴ بهمن: فاز ۱۳ پارس‌ جنوبی، عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های ملی کشور به پیشرفت ۹۳.۴ درصدی در مجموع بخش‌های دریایی و خشکی رسید. شتاب بخشی به توسعه فاز ۱۳ پارس‌ جنوبی طی ۲۰ ماه گذشته، به‌طور محسوسی افزایش یافت. از ابتدای سال ۹۶ تاکنون فاز ۱۳ با پیشرفت ۱۱.۴ درصدی در کل طرح، پیشرفت ۱۳ درصدی در بخش ساخت و راه‌اندازی سکوها، پیشرفت ۳۱ درصدی در بخش احداث خطوط لوله اصلی و فرعی و پیشرفت ۱۱.۵ درصدی در بخش حفاری رکورددار بوده است.

۱۳ بهمن: احداث خطوط لوله دریایی طرح توسعه فاز ۱۳ با تکمیل عملیات لوله‌گذاری دومین خط فرعی این طرح به پایان رسید. به این ترتیب، طول خطوط لوله دریایی انتقال گاز ترش در پارس جنوبی به بیش از ۳ هزار کیلومتر افزایش یافت.

۱۱ بهمن: سکوی اقماری ۲۴A، دومین سکوی فاز اول فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس‌جنوبی از یارد شرکت صنعتی دریایی ایران از طریق شناور FLB۱۲۴ حمل و راهی موقعیت میدان پارس جنوبی شد.

۹ بهمن: با شروع عملیات جوشکاری ۵۵۴ شاخه لوله ۱۸ اینچی انتقال گاز ترش و ۵۷۰ شاخه لوله ۴ اینچی انتقال گلایکول به طول تقریبی ۶ کیلومتر به منظور اتصال عرشه اقماری ۱۳B به سکوی اصلی ۱۳A، عملیات لوله‌گذاری دومین خط لوله اقماری طرح توسعه فاز ۱۳ در بستر خلیج فارس آغاز شد.

ارسال اتان تولیدی پالایشگاه طرح توسعه فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی به مجتمع‌های پتروشیمی آغاز شد.

۸ بهمن: پس از تحقق تولید از نخستین سکوی دریایی و تکمیل تدریجی زنجیره ارزش در فاز ۱۳ پارس جنوبی، تولید و ذخیره‌سازی میعانات گازی در پالایشگاه این طرح آغاز شد.

۷ بهمن: عملیات لوله‌گذاری دریایی فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی به طول ۲۲۰ کیلومتر تکمیل شد.

۵ بهمن: تولید و ارسال پیوسته اتان پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی با توجه به بهره‌برداری از خط لوله انتقال اتان پالایشگاه‌های پارس (۲) آغاز شده و یکی دیگر از محصولات ارزشمند این طرح با هدف بهره‌مندی در چرخه صنایع پایین‌دستی، به مجتمع‌های پتروشیمی منقطه پارس جنوبی منتقل می‌شود.

دی

۲۹ دی: تولید و ارسال پیوسته اتان پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی با توجه به بهره‌برداری از خط لوله انتقال اتان پالایشگاه‌های پارس (۲) آغاز شده و یکی دیگر از محصولات ارزشمند این طرح با هدف بهره‌مندی در چرخه صنایع پایین دستی، به مجتمع‌های پتروشیمی منطقه پارس جنوبی منتقل می‌شود.

۲۸ دی: برای نخستین‌بار و با ثبت رکوردی بی‌سابقه در تاریخ صنعت فراساحل کشور، پس از ۱۰ روز کاری از شروع هوک‌آپ و راه‌اندازی نخستین سکوی فاز ۱۳ پارس جنوبی، گاز برداشت شده از موقعیت مخزنی این عرشه به پالایشگاه خشکی تزریق شد.

۲۵ دی: همه واحدهای زیست محیطی پالایشگاه فاز ۱۳ با توجه به اهمیت رعایت الزام‌های زیست محیطی در مدار بهره‌برداری قرار گرفتند.

۱۹ دی: نخستین سکوی طرح توسعه فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی با ظرفیت برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز پس از ۱۹ روز کاری در دریا راه‌اندازی شد و به بهره‌برداری رسید.

۱۶ دی: دومین سکوی فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی بارگیری و آماده انتقال به موقعیت خود در خلیج فارس شد.

با ثبت یک رکورد بی‌سابقه در صنعت فراساحل، دو سکوی فاز ۱۳ پارس جنوبی به‌طور همزمان کمتر از چهار روز کاری در دریا پس از شروع عملیات هوک‌آپ و راه‌اندازی، آماده تولید شدند.

۱۵ دی: عملیات لوله‌گذاری دریایی خط اتصال سکوی فاز ۲۳ طرح توسعه فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی به پالایشگاه خشکی و خط لوله ۴ اینچ انتقال گلایکول پالایشگاهی به سکوی این طرح تکمیل شد.

۱۰ دی: همزمان با راه‌اندازی ردیف چهارم شیرین‌سازی و تزریق گاز شیرین به شبکه سراسری، پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی به آمادگی شیرین‌سازی گاز معادل ظرفیت اسمی 2 میلیارد فوت‌مکعب در روز از چهار واحد فرآورشی خود رسید.

۳ دی: با هدف جلوگیری از سوزاندن گازهای اسیدی در مشعل‌های پالایشگاه، نخستین واحد بازیافت گوگرد فاز ۱۳ در مدار بهره‌برداری قرار گرفت.

 ۲ دی: با تلاش کارکنان بخش‌های مختلف عملیاتی، آخرین ردیف شیرین‌سازی پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی راه‌اندازی شد.

 آذر

۲۶ آذر: دومین سکوی فاز ۱۳ پارس جنوبی نصب شد.

۱۸ آذر: سومین ردیف شیرین‌سازی پالایشگاه فازهای ۲۴ تا ۲۲ پارس جنوبی پس از پایان مراحل پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی، در مدار بهره‌برداری قرار گرفت.

۱۴ آذر: نخستین عرشه دریایی فاز ۱۳ پارس جنوبی با وزنی حدود 2 هزار و ۲۰۰ تن در موقعیت مخزنی سکوی ۱۳B  نصب شد.

آبان

۱۲ آبان: تعمیرات اساسی سکوهای میدان گازی پارس جنوبی به منظور افزایش ضریب اطمینان تولید گاز در فصل زمستان پایان یافت.

۷ آبان: پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی به خط نهم شبکه سراسری انتقال گاز متصل شد.

۵ آبان: همزمان با اتمام عملیات راه‌اندازی سکوی اقماری ۱۴C در خلیج فارس، برداشت گاز ترش از موقعیت مخزنی دومین سکوی گازی فاز ۱۴ پارس جنوبی آغاز شد.

 مهر

۱۲ مهر: برای نخستین‌بار در صنعت نفت و با ظرفیت بالا در کشور، تصفیه آمین آلوده فاز ۱۳ پارس جنوبی به روش تقطیر در خلا با موفقیت انجام شد.

۲۴ مهر: عملیات حساس تعویض تیپ فلرهای فشار بالا و فشار پایین دو سکوی تولیدی فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی با موفقیت پایان یافت.

۱۸ مهر: دو سد سیلاب‌گیر در بالادست طرح فازهای ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴ پالایشگاه‌های پارس جنوبی تکمیل شد.

۱۶ مهر: مجری طرح توسعه فازهای ۲۴ تا ۲۲ پارس‌جنوبی ضمن اعلام پیشرفت ۹۱ درصدی مجموع بخش‌های فراساحلی و پالایشگاهی فاز 22 تا 24 پارس‌جنوبی از برداشت یک میلیارد فوت مکعبی گاز ترش از موقعیت مخزنی این طرح در پارس‌جنوبی برای تامین سوخت زمستانی کشور خبر داد.

۴ مهر: عملیات بارگیری عرشه اصلی ۱۳B و اقماری ۱۳D طرح توسعه فاز ۱۳ پارس‌جنوبی از یارد صنعتی صدرا در بوشهر آغاز شد.

شهریور

۱۲ شهریور: عملیات لوله‌گذاری دریایی خط دوم فاز ۱۳ پارس‌ جنوبی پایان یافت.

۱۴ شهریور: دومین سکوی فاز ۱۴ پارس جنوبی پس از انجام مراحل ساخت، بارگیری و انتقال با موفقیت نصب شد.

۱۰ شهریور: طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی به پیشرفت ۸۲ درصدی رسید.

 دومین سکوی دریایی فاز ۱۴ پارس جنوبی راهی آب‌های خلیج فارس شد.

مرداد

۲۱ مرداد: پیشرفت ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی عسلویه به ۷۶ درصد رسید.

۲۰ مرداد: فاز اول عملیات ایمن‌سازی چاه‌ها و آواربرداری تجهیزات و تاسیسات سرچاهی فرسوده در میدان گازی پارس شمالی با موفقیت انجام شد.

تیر

۲۵ تیر: تولید اتان فازهای ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی با تکمیل عملیات راه‌اندازی آخرین توربواکسپندر پالایشگاه این فازها به ظرفیت اسمی خود رسید.

خرداد

۲۳ خرداد: خط لوله اتصال پالایشگاه فازهای ۴ و ۵ به فازهای ۶، ۷ و ۸ پارس جنوبی با انتقال روزانه ۳ میلیون مترمکعب گاز ترش به بهره‌برداری رسید.

۶ خرداد: دومین سکوی فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی آماده نصب می‌شود.

۵ خرداد: نخستین سکوی فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی نصب شد.

۴ خرداد: دومین ردیف شیرین‌سازی گاز پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی، پس از انجام آزمون‌های پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی به بهره‌برداری رسید.

اردیبهشت

۵ اردیبهشت: سه پایه مشعل سکوی ۲۴ Aتوسعه فازهای ۲۲-۲۳-۲۴ پارس جنوبی نصب شد.

فروردین

۱۵ فروردین: با بهره‌برداری از سکوی ۱۴A، برداشت گاز ترش از نخستین سکوی طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی آغاز شد.