شرکتهای خصوصی را وارد کنسرسیوم کنید
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در ارتباط با حضور شرکت توتال در ایران گفت: «درزمانی که روزانه آمریکا علیه ایران قطعنامه صادر میکند و کشورهای منطقه هم تحریک و حمایت میکنند، پس از سالها فاصله گرفتن یکی از شرکتهای بزرگ و مطرح در حوزه نفت و گاز اروپا آشکارا با ایران قراردادی بزرگ به امضا رساند و من این را من به فال نیک میگیرم. توتال همان شرکتی است که با فشار و تحریک آمریکا از ایران رفت. آن فشار و تهدید در حال حاضر هم وجود دارد؛ بااینحال بازهم به ایران آمده است.»
اسدالله قره خانی در گفتگو با خبرنگار پارلمانی «انرژی امروز» ادامه داد:«این نشان میدهد یک فرصت جدید در ایران خلقشده و ایران هم توانسته است پیام خود را در حوزه دیپلماسی، سرمایهگذاری و پایدار بودن آن به خوبی برساند. وقتیکه چنین شرکتی یک قرارداد 20 ساله را با ایران به امضا میرساند، نشان میدهد از شرایط ایران اطمینان پیداکرده است. این اطمینان درزمینه اقتصادی، سیاسی و امنیتی و هیدروکربنی است. این پیامی مهم را به شرکتهای بزرگ بینالمللی میرساند. از سویی همه قراردادها بزرگ نیست ممکن است قراردادهای کوچکتری هم باشد. کشورهایی که محتاطتر هستند با آمدن فرانسه که کشوری مطرح و قدرتمند است، ترسی که از سرمایهگذاری در ایران دارند، رنگ میبازد و شجاعت پیدا میکنند و میدانند که ایران یک کشور مغضوب بینالمللی نیست.»
سود شرکتهای آمریکایی در ورود به بازار نفت و گاز ایران است
قره خانی با تأکید بر اینکه «منعی برای حضور شرکتهای آمریکایی در ایران وجود ندارد»، گفت: «درباره حضور شرکتهای آمریکایی هم ما آنها را تحریم نکردهایم، کما اینکه در سخنرانی که وزیر نفت داشتند بیان کردند که ما منعی برای شرکتهای آمریکایی از جهت سرمایهگذاری نمیبینیم و آنها هم میتوانند در حوزه نفت و گاز در ایران سرمایهگذاری کنند. درواقع این تحریم خودخواسته آنها است. از سویی با توجه به اینکه عربستان در حال استفاده از حداکثر ظرفیت خود است و شرکتهای آمریکایی هم اگر میخواستند میتوانستند در این کشور سرمایهگذاری کنند، در برخی از کشورهای دیگر هم مقرونبهصرفه نیست یا خود آن کشورها خودکفا شدهاند. کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند مالزی، اندونزی، چین، کره و…روسیه روی پای خود ایستادهاند. تنها جایی که در حال حاضر بکر بوده ایران است. آنها میتوانند در نفت شل هم سرمایهگذاری کنند. اما چرا در این زمینه سرمایهگذاری نمیکنند؟ چون سرمایهگذاری در نفت شل بسیار هزینهبر است و درآمد نفتی و گازی آنها بالاست و مقرونبهصرفه نیست. اگر ایران همچنان تولیدات گازی خود را بالا ببرد، میعانانت گازی و … کاهش قیمت پیدا میکند و سرمایهگذاری در نفت شل هم مقرونبهصرفه نخواهد بود.»
وی ادامه داد: «شرکتها به همان اندازه که بزرگ و عریض و طویل میشوند هزینههای آنها هم بالا میرود. پایداری و استمرار این شرکتها هزینه دارد و با مشکل مواجه میشوند. با توجه به شرایطی که آمریکا پیداکرده، بعید است که اجازه سرمایهگذاری در ایران را بدهد اما شرکتها به طرق مختلف پشت سر شرکتهای دیگر قرارگرفته و تلاش میکنند که به بازار نفت و گاز ایران ورود پیدا کنند. ما کاری به آنها نخواهیم داشت. تنها اسرائیل غاصب است که ما اجازه نمیدهیم شرکتهای آنها به ایران راه پیدا کنند اما درباره سایر کشورها محدودیتی نداریم و شرکتهای آمریکایی هم از ناحیه خودشان تحریم هستند.»
بستر انتقال دانش فنی با قراردادهای IPC مهیا شده است
سخنگوی کمیسیون انرژی بابیان اینکه بر اساس آنچه که در قرارداد توتال و در روح IPC است در کنار بهرهبرداری و تولید بیشتر و همچنین انتقال سرمایه، ایجاد اشتغال و بالا بردن درآمد کشور انتقال تکنولوژی هم مطرح است، گفت:«یکی از بندهای قراردادهای IPC هم همین است. اما چگونگی اجرای همین بند، این است که ما گفتهایم حتماً شرکتهای خارجی، یک شرکت داخلی را تحت عنوان E&.P در کنار خود داشته باشند و این الزام است، کما اینکه دیدید که در قرارداد توتال کنسرسیومی از شرکت چینی، توتال و پتروپارس ایران بود. اینکه شرکت داخلی ما در این کنسرسیوم قرارگرفته یکی به این دلیل است که انتقال دانش فنی صورت بگیرد. این همکاری نمیتواند تنها بهصورت مکتوب باشد و وارد اجرا میشود. در اجرا شاید برخی از نکات فنی و کلیدی مکتوم باقی بماند اما اگر شرکتهای داخلی ما تعصب لازم را داشته و حرفهای باشند کاری را که در 20 سال صورت میگیرد و مدیریت بهرهبرداری هم با شرکت ایرانی است و همه موارد را هم باید در جریان باشند، طبیعی است که انتقال تکنولوژی هم صورت میگیرد و برخی چیزها را هم میتوان مهندسی معکوس کرد. این بستگی به شرکتهای ما دارد.»
وی ادامه داد: «اینگونه نیست که ما به توتال بگوییم شما این لایسنس را به ما بدهید. آنها نمیدهند. توتال یک شرکت، بزرگ، حرفهای و پیچیده است. هزینه کرده و نخبگان دنیا را در شرکت خود گرد هم آورده است. فعالیتهای تحقیقاتی بسیار عمیق و پرهزینه را انجام میدهد و طبیعی است که بهراحتی دانش خود را در اختیار دیگر کشورها قرار نمیدهد. ما باید این عرضه را داشته باشیم که این دانش را فرابگیریم و بستر آنهم آمادهشده است. ما به موارد بسیاری همینگونه رسیدهایم.»
شرکتهای دولتی انگیزه کمتری برای فراگرفتن دانش فنی دارند
قره خانی عدم حضور شرکتهای خصوصی را در قراردادهای IPC یک ایراد دانست و گفت:«یک ایراد وجود دارد و آنهم این است که عمدتاً شرکتهای دولتی را در این قراردادها بهکار میگیرند که شرکتهای دولتی عمدتاً انگیزه کمتری برای فراگرفتن دانش فنی دارند. ایکاش شرکتهای خصوصی را هم وارد این کنسرسیومها کنند. چون پایه توسعه کشور ما درزمینه نفت و گاز است و شرکتهای خصوصی میخواهند در آینده پروژههایی را بگیرند، تکنولوژی را به هر شکلی که باشد از تکنسین ها و شرکتهای خارجی فرامیگیرند»
وی ادامه داد: «من چندین بار این ایراد را مطرح کردم و به وزیر هم گفتم. تحت این عنوان که بخش خصوصی در آن حد و اندازه نیستند که سوابق فعالیتهای اکتشافی داشته باشد در قراردادها حضور ندارند. قبلاً که به شرکتهای خصوصی بهطور مستقل کار داده نشده و شرکتهای دولتی از این رانت استفاده کردهاند. حالا هم میگویند که باید رزومه چنین و چنان باشد. اساساً کار را به شرکتهای خصوصی ندادهاند که رزومه داشته باشند. باید شرکتهای خصوصی را در کنار دیگر شرکتها بگذارند اما تعهداتی را هم برای آنها مشخص کنند، گزارش هم از آنها گرفته و بر آنها نظارت شود. متأسفانه ارتباط حوزه نفت با بخش خصوصی قوی نیست. درگذشته بوده است در حال حاضر هم تغییری نکرده است. به ما میگویند که شرکتهای خصوصی را بهکار میگیرند اما بازهم میبینیم که به دولتیها وصل هستند. همین شرکتهایی که انتخابشدهاند را بازهم میبینیم که به دولتیها وصل هستند.»
