بازسازی پس از جنگ؛ نوسازی پس از کرسنت
فاطمه لطفی، خبرنگار «انرژی امروز»
میدان نفتی سلمان، که پیشتر «ساسان» نام داشت، از میادین نفتی ایران در 144 کیلومتری جنوب جزیره لاوان است و با میدان «ابوالبوخوش» امارات متحده عربی ذخایر مشترک دارد. سلمان تاقدیسی نامتقارن به ابعاد تقریبی 11 کیلومتر در 14 کیلومتر است که سه لایه نفت و یک لایه گازی را در برگرفته است. میدان سلمان در 1960 میلادی کشف شد و تولید نفت آن هشت سال بعد از اکتشاف میدان بود. سه چهارم میدان سلمان در آب‌های ایران و یک‌چهارم آن در آب‌های امارات متحده عربی قرار گرفته است.
به گزارش «انرژی امروز»، میدان سلمان تاریخی پرفراز و نشیب دارد. در طول جنگ سکوی سلمان بارها مورد تهاجم هواپیماهای عراقی قرار گرفت و در نهایت نیروهای آمریکایی این سکو را به کلی منهدم کردند. هواپیماهای جنگنده عراقی در ۲۳ آبان ماه ۱۳۶۵ این سکو را بمباران کردند؛ در این تهاجم محمد هادی نیک، علی‌اکبر اصغرنژاد و حسین لطفی به شهادت رسیدند. در فروردین ماه 1367 نیروهای نظامی آمریکا به دو سکوی نفتی ایران حمله کردند. در این عملیات ناو هواپیمابر «یوس اس اینترپرایز» نیز شرکت داشت. یک ناو موشک‌انداز و دو ناوچه به سکوی نفتی سلمان حمله کردند. و این سکو به طور کلی منهدم شد.
در سال 1371 کار بازسازی و بهرهبرداری کامل این سکو به پایان رسید.
تاریخ پرفراز و نشیب سلمان بعد از جنگ
از سال 1378، تعدادی از میادین تحت قراردادهای بیع متقابل قرار گرفتند، از این رو عملیات و مطالعات میدان سلمان نیز به شرکت پترو ایران و شرکت مهندسی نفت سپرده شد.
در اسفند سال 1389 قرار بر این بود که طرح توسعه میدان سلمان با هدف افزایش تولید روزانه نفت از این میدان به 50 هزار بشکه و تولید گاز به 50 میلیون فوت مکعب به بهرهبرداری برسد.
شرکت ملی نفت ایران هم برای توسعه این میدان نفتی 23 حلقه چاه تزریق آب و نفت، ساخت و نصب سکوی انتقال گاز، سکوی تولید، بازسازی، تعمیر تاسیسات در سطح‌الارضی و تعمیرات سکوهای سه‌پایه سرچاهی را در دستور کار خود قرار داد.
در بخش گازی هم این شرکت بایستی برای تولید روزانه 500 میلیون فوت مکعب گاز و شش‌هزار بشکه میعانات گازی از مخزن گازی دالان حفر 9 حلقه چاه تولیدی، ساخت لوله‌های انتقال گاز سرچاهی، دو سکوی سرچاهی گازی، یک سکوی زیستی، یک سکوی دریایی فرآورش گاز و 220 کیلومتر خط لول انتقال گاز به سیری و سکوی مبارک در دستور کار قرار می‌داد.
در آن سال میزان سرمایه‌گذاری در این میدان نفتی، یک میلیارد و 300 میلیون دلار بود.
طبق قرارداد صادرات گاز ایران به امارات که با شرکت کرسنت بسته شده بود، صادرات گاز میدان سلمان باید از شهریور 1384 انجام می‌شد. بعد از به نتیجه نرسیدن قرارداد کرسنت، تصمیم بر این شد که گاز میدان سلمان به عسلویه منتقل شود و در شبکه گاز سراسری به مصرف برسد.
در سال 1387 غلامحسین نوذری، وزیر وقت نفت، دستور ساخت خط لوله 290 کیلومتری سیری-عسلویه را صادر کرد تا از این پروژه دومنظوره استفاده شود. شرکت تاسیسات دریایی مسوول انجام پروژه بود.
پس از آغاز پروژه اعلام شد که تاسیسات و خطوط لوله میدان سلمان به دلیل عدم‌نگهداری صحیح و جاری نشدن جریان نفت یا گاز در آن، در حال پوسیده‌شدن هستند.
در آن سو نیزطرح تعویض و تعمیر خط لوله سکوی سیری به طول ١۵٠کیلومتر نیز که به صورت EPCF در اسفند ٨٩ واگذار شده و قرار بود طی هفت ماه تکمیل و در شهریور ١٣٩٠ تحویل داده شود، به دلیل خارج‌شدن این موضوع از دستور کار هیات مدیره شرکت نفت متوقف شد.
پیش از این قرار بود با توسعه میدان سلمان تا سال ٨۴، تولید نفت کشور حدود ۵٠هزار بشکه و تولید گاز حدود ۵۴٠میلیون‌فوت‌مکعب افزایش یابد.
تنها مزیت این تاخیرها خوشحالی اماراتی‌ها و بهرهبرداری بیشتر این کشور از نفت این میدان بود.
مدیرعامل وقت شرکت پترو ایران در سال ٨٨ وعده بهرهبرداری ازخط لوله گاز این میدان را داده بود.
در سال 1392، مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه «ساخت خط لوله جدید در دستور کار این شرکت قرار ندارد»، گفته بود: بعد از سوراخ‌شدن خط لوله انتقال گاز میدان سلمان تصمیم گرفته شد که خط لوله جدیدی ساخته شود؛ اما بنا به دلایلی این کار متوقف شد. وی زمان مورد نیاز ساخت این خط لوله را 18 ماه اعلام کرده بود.
سال 96 سال گشایش برای سلمان است
در اردیبهشت ماه سال جاری، مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره از جلوافتادگی برداشت ایران از میدان نفتی سلمان نسبت به امارات خبر داد.
این مقام مسوول در حاشیه نمایشگاه نفت تهران گفت: هم‌اکنون به طور متوسط روزانه حدود 41 هزار بشکه نفت خام از این میدان برداشت می‌شود و این در حالی است که تولید نفت امارات از طرف مشترک میدان (ابوالخوش) بر اساس برآوردها حدود 10 تا 15 هزار بشکه در روز است.
مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره خبر خوش دیگری هم داشت و آن تولید روزانه 200 میلیون فوت‌مکعب گاز از بخش گازی میدان سلمان بود و از طرفی اعلام کرد: روزانه 120 هزار بشکه آب همراه نفت هم از این میدان برداشت می شود. سلمان به ژاپنی‌ها رسید
به هر حال پس از کش و قوس‌های فراوان طرح نوسازی این میدان نفتی به ژاپنی‌ها رسید و روز گذشته (26 تیر ماه 1396) شرکت ملی نفت ایران (شرکت پتروپارس) و شرکت یوتو ژاپن، تفاهمنامه نوسازی تاسیسات و افزایش تولید گاز میدان سلمان را امضا کردند.
این قراداد نخستین تفاهمنامه خدمات نوسازی پس از برجام محسوب می‌شود که برای نوسازی تاسیسات و افزایش تولید گاز از میدان سلمان امضا شد. برای اجرای این قرارداد شرکت پتروپارس موظف به تامین مالی فاز مطالعاتی و شرکت تویو ژاپن برای تامین مالی اجرای پروژه اقدام می‌کنند. بخشی از گاز آن برای افزایش تولید از سکوی نفتی سلمان به میدان تزریق می‌شود و بخش دیگر به جزیره سیری می‌رود. شرکت مهندسی تویو ژاپن که در زمینه تدارکات و ساخت در تاسیسات هیدروکربونی و پتروشیمیایی به صورت بین المللی فعالیت می‌کند از سال 1961 میلادی تاسیس شده و این شرکت همچنین در زمینه تحقیق و توسعه، طراحی، مهندسی، تامین تجهیزات، ساخت، عملیات تست و راهنمای فنی در تاسیسات شیمیایی، پتروشیمی، پالایش نفت، گاز طبیعی، برق، هسته ای، سیستم های پیشرفته تولیدی، توزیع، تجهیزات پزشکی، بیو تکنولوژی و محیط زیست در تمامی مراحل ساخت، تامین و توسعه و همچنین در فروش خدمات مهندسی و دیگر نرم افزار ها فعالیت دارد. این شرکت از دهه 1980 میلادی در ایران فعالیت‌های نفتی داشته و همه این فعالیت‌ها در بخش خشکی ایران بوده و این نخستین فعالیت فراساحل این شرکت در ایران به شمار می‌رود.
نشانه‌های پسابرجام در میدان نفتی سلمان
این تفاهمنامه(MOU) روز گذشته میان غلامرضا منوچهری، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران، حمید اکبری، مدیرعامل شرکت پتروپارس و هیروشی ساتو، مدیر تجارى واحد انرژى شرکت مهندسى تویو امضا شد.
منوچهری با اشاره به افزایش قدرت چانهزنی ایران در دوران پسابرجام و با بیان اینکه ایران همچنان از همکاری اقتصادی با کشورهای آسیایی استقبال می‌کند، ادامه داد: با امضای این تفاهمنامه، بار دیگر زمینه همکاری این مجموعه ژاپنی با صنعت نفت ایران در بخش بالادست ایجاد شده است.
منوچهری در مورد وضعیت تاسیسات شرکت نفت فلات قاره گفت: هم در دریا و هم خشکی تاسیسات مستهلکی داریم که باید برای ارتقا و نوسازی آن کارهایی را انجام دهیم و به طور ویژه باید مطالعات مخزنی، بازسازی و حتی حفر چاه‌های جدید صورت گیرد.
هیروشی ساتو مدیر تجاری بخش انرژی شرکت تویو ژاپن نیز در آیین امضای تفاهمنامه همکاری ضمن ابراز خرسندی از همکاری با شرکت نفت و شرکت پتروپارس گفت: اولین فعالیت ما در ایران مربوط به دهه ۸۰ میلادی است که در آن زمان تجارب درخشانی نداشتیم اما با همکاری‌هایی که با شرکت‌های بین‌المللی در کشورهای مختلف از جمله ایران انجام دادیم، حالا تجارب خوبی در اختیار داریم.
