لیبی، جنگ، نفت و دیگر هیچ

از زمان آغاز بهار عربی و سرنگونی معمر قذافی، دیکتاتور لیبی، این کشور آفریقایی تولید کننده نفت روی آرامش را ندیده است. آرام نبودن لیبی به غیر از دیگر پیامدهایی که دارد، برای بازار نفت هم مشکل آفرین شده است.

به گزارش خبرنگار بین الملل «انرژی امروز» جنگ قدرت در لیبی پس از سرنگونی معمر قذافی آغاز شد و دولت مرکزی این کشور نتوانست کنترل خود را بر همه مناطق این کشور و به‌ویژه بر استان‌های شرقی برقرار کند.

حالا ژنرال حفتر با حمله به طرابلس، هدف سرنگون کردن دولت فائز السراج که از پشتیبانی بین‌المللی برخوردار است را دنبال می‌کند.

این بار وضعیت لیبی به حدی وخیم است که سازمان ملل قعطنامه ای برای برقرار آتش بس تصویب کرده و از سویی مصطفی سانالا، رییس شرکت ملی نفت لیبی، در مصاحبه با فایننشیال تایمز گفته است که نگران است درگیری های اخیر این کشور بسیار بدتر از درگیری های سال ۲۰۱۱ باشد و از این رو این کشور قادر نباشد نفت و گاز تولید کند.

اولین هدف تمامی گروه های درگیر در لیبی تسلط بر تولید نفت این است. از این رو سانالا معتقد است اگر لیبی نتواند تولید 1.2 میلیون بشکه در روز نفت را ادامه دهد  معلوم نیست چه بر سر بهای جهانی نفت خواهد آمد.

اویل پرایس در گزارشی از لیبی نوشته است بیش از ۹۵ درصد صادرات لیبی را نفت و گاز تشکیل می دهد و اگر درگیری های این کشور به میادین نفتی بکشد فروپاشی اقتصادی لیبی در این جنگ داخلی غیرقابل اجتناب خواهد بود.

بلومبرگ هم در گزارشی جداگانه از این کشور هشدار داده است که اگر جامعه جهانی به دنبال جریان پایدار نفت هست باید در جستجوی یک راه حل سیاسی برای بحران لیبی باشد.

در حال حاضر بندر صادرات نفت لیبی در دست ژنرال خلیفه حفتر است و از این رو سعی دارد از این موقعیت به عنوان اهرم فشاری بر دولت مرکزی لیبی که تحت حمایت جامعه جهانی است استفاده کند.

حفتر که کنترل شرق لیبی را در دستان خود دارد حالا دامنه اقتدار خود را به سمت جنوب هم کشیده است. نیروهای حفتر از حمایت روسیه، مصر و امارات متحده عربی برخوردار بوده اند و در سوم آوریل با یورش به طرابلس، پایتخت لیبی، قصد از بین بردن گروه هایی را داشته اند که حفتر آنها را تروریست می نامد.

بلومبرگ معتقد است که نیروهای حفتر نسبت به نیروهای دولت مرکزی از سازمان یافتگی بسیار بهتری برخوردار هستند و از این رو به راحتی توانستند مناطق جنوبی این کشور را که بزرگ ترین میدان نفتی لیبی، شراره، در آن قرار دارد از آن خود کنند. اما بقای آن بستگی به تسلط بر طرابلس دارد. و از این رو این جنگ می تواند خونین ترین جنگ از سال ۲۰۱۱ تاکنون باشد.

حفتر نه تنها یکی از بزرگترین نیروهای نظامی لیبی را به خدمت گرفته و کنترل می کند بلکه توانسته است بیش از یک میلیون بشکه در روز نفت لیبی را نیز از آن خود کند. نفتی که تقریبا تنها درآمد لیبی است.

از سویی منطقه زاویه لیبی نیز منطقه ای است پالایشگاه خیز و محل تجمع ترمینال های نفتی لیبی. اگر حفتر بتواند کنترل این منطقه را نیز به دست گیرد، یعنی کنترل تمامی صنایع نفتی لیبی را بر عهده دارد.

بلومبرگ معتقد است اگر چنین اتفاقی بیفتد برای شرق لیبی که خاستگاه حفتر است و از ثروت تهی، خبر خوشی خواهد بود چون منابع ثروت غرب لیبی به شرق سرازیر می شود.

چه بر سر صادرات نفتی لیبی خواهد آمد؟

عمده میادین نفتی لیبی و ترمینال های صادراتی آن از منطقه خطر دور هستند اما بلومبرگ می گوید تاریخ نشان داده است که جنگ در هر نقطه از لیبی می تواند نوسانی شدید در تولید نفت این کشور به وجود آورد.

در ژانویه سال 2018 که حفتر توانست دو ترمینال صادرات نفت لیبی را در شرق لیبی از چنگ شرکت ملی نفت این کشور در طرابلس خارج نماید، صادرات نفت به شدت دچار نوسان شد.

در آن روزگار صادرات نفت لیبی 800 هزار بشکه در روز افت کرد و لیبی حدود یک میلیارد دلار از دست تا توانست دوباره این ترمینال های نفتی را به دولت مرکزی برگرداند.

حالا خریداران نفت لیبی از انعقاد قراردادهای نفتی با شرکت نفت شرق لیبی طفره می روند و فقط می خواهند نفت را از شرکت ملی نفت لیبی در طرابلس خریداری کنند.

و چه بر سر بازار نفت خواهد آمد؟

جنگ در لیبی قیمت نفت را به ببش از 70 دلار در هر بشکه رسانده است. قبل از شروع جنگ اخیر لیبی روزانه 1.2 میلیون بشکه نفت صادر می کرد. کاهش نیم میلیون بشکه ای نفت لیبی در کنار توافق کاهش تولید نفت اوپک می تواند قیمت نفت را به بیش از ۸۰ دلار برساند.

پالایشگاه های نفت اروپا هم بزرگترین خریداران نفت لیبی هستند و بنابراین با شرایط پیش آمده این پالایشگاه ها مجبور هستند به دنبال منابع جایگزین باشند.