در باره هیات بررسی سیل
ناصر کرمی | اقلیم شناس
به دستور رئیس جمهور هیاتی از دانشگاهیان با سرپرستی رئیس دانشگاه تهران مامور بررسی جوانب سیل های اخیر شده اند. علی الظاهر درست همین است که تحقیق به دانشگاهیان سپرده شود و مبنای تصمیم گیریها تحقیقاتی جامع الاطراف باشد. اما، اگر چه باید امیدوار بود، عطف به ماسبق دلایلی هست برای بدبینی. از جمله اینکه:
تجربه مشابه قبلی، یعنی سپردن علاج یابی سد گتوند به دانشگاه تهران در نهایت تلخ و ناگوار بود. از اعتبار نام دانشگاه تهران استفاده شد برای فریب رسانه ها و دلمشغولان محیط زیست و البته نجات پیمانکاران خاطی سد.
می گویند اگر می خواهید کاری انجام نشود آن را به یک کمیته بسپارید! با چه سازوکاری این جمع متفرق می خواهند تحقیقاتی پراکنده هم از جهت موضوع و هم از جهت موضع را تلفیق کنند؟ سیل موضوعی است در حوزه علوم طبیعی. دعوای سیاسی نیست که حرف آخر را بسپاریم به ریش سفیدان طایفه و از همه بخواهیم تبعیت کنند. موضوع داده است و داده پردازی و مدل تحقیق و در نهایت خروجی آن.
گفته اند سیل موضوعی بین بخشی است و برداشته اند ظاهرا از روی لیست دپارتمان های دانشکده های مختلف از هر دپارتمان یک نفر انتخاب کرده اند. در هیات بررسی سیل متالورژی همانقدر نماینده دارد که اقلیم شناسی! رئیس البته جناب متالورژیست است.
شکل کار به یک دیوانسالاری پوپولیستی بیشتر شبیه است. دیوانسالارانه است چون آشکارا آنچه را که می تواند ساده و سرراست از یک مسیر درست پژوهشی انجام شود به گمدره یک بوروکراسی پوسیده و مستعمل احاله شده و پوپولیستی است چونکه به نظر می رسد از ابتدا پروپاگاندا و جلب توجه عامه بیشتر مورد توجه بوده، تا تلاشی صادقانه برای دستیابی به حقیقت.
و در نهایت همان مشکل همیشگی توافقات محیط زیستی: ناجیان همان مقصران هستند! کارفرمای این هیات دولت است و گزارش نهایی را هم دولت باید منتشر یا اجرا کند. خبر داریم در نهایت دانشگاه تهران برای علاج بخشی سد گتوند چکار کرد؟ نه، خبر نداریم. به واقع پروژه علاج بخشی پیمانکاران سد بود! اینجا هم نگرانی این است: ریش سفیدان دانشگاه احضار شده باشند در نهایت برای رهاندن دامن دولت از گل و لای سیل.
من اغلب اعضای این هیات را نمیشناسم. غالبا شهرت یا سابقه ای در امر محیط زیست ندارند. اما آن تعداد محدود که میشناسم، از جمله استاد عزیزم جناب دکتر علیجانی، دانشگاهیانی خوشنام و معتبر هستند. باشد که این نوشته آزرده خاطرشان نکند. اما در یک سیستم دیوانسالار، سخت و‌دشوار است مفید و موثر بودن. اگر چه چاره ای نیست جز تلاش. باشد که به رغم همه این بدبینی ها موفق باشند.
