تفکر آینده نگر و استراتژی تبدیل تهدید به فرصت در پایانه های نفتی ایران

د ر روزهای سخت صنعت نفت و د وران تحریم ها که صاد رات نفت خام، کاهش یافت و تقریباً اسکله های صاد راتی خارگ شاهد  ترافیک کمتری از آمد  و شد  نفتکش ها بود، مد یریت استراتژیک پایانه های نفتی ایران سبب شد  با یک تفکر راهبرد ی براساس مد یریت آیند ه نگر و استراتژیک، تمامی زیرساخت های صاد راتی نفت خام کشور توسعه یابد  و ظرفیت و توان عملیاتی این شرکت با نوسازی و بهسازی تاسیسات مهم ذخیره سازی، انتقال و د ریافت، خطوط لوله جریانی، پهلوگاه ها و بازوهای بارگیری، ارتقا یابد؛ به گونه ای که امروز صنعت نفت ایران قاد ر خواهد  بود  روزانه تا 8 میلیون بشکه از پایانه خارگ، نفت خام صاد ر کند . شرکت پایانه های نفتی ایران به عنوان یکی از شریان های حیاتی اقتصاد  ایران، د رواقع حلقه تکمیل کنند ه زنجیره ارزش تولید  و صاد رات نفت خام و د روازه د یپلماسی انرژی کشور است و به د لیل مواجهه مستقیم با دریافت کنند گان محموله های نفتی ایران به پیشانی چهره بین المللی ایران موصوف است. د ر یک سال و نیم گذشته، این شرکت به یکی از پرترافیک ترین مجموعه های اقتصاد  ملی ایران بد ل شد  و صف خرید اران نفت خام د ر پایانه های نفتی حکایت از شکل گیری د وره جد ید ی د ر اقتصاد  ایران داشت. در ماه های نخست بعد  از برجام یکی از اقتصاد د انان کشور د ر یک گفت و گوی د وستانه گفته بود که اگر خواستید  موفقیت یا ناموفقیت د ولت آقای روحانی را ببینید ، به شلوغی یا خلوت بود ن اسکله های بارگیری نفت د ر خارگ توجه کنید. او د رست می گفت، چه د ر خلال 15 ماه بعد  از برجام د رحقیقت «خارگ» به تب سنج پیروزی یا شکست سیاست بین المللی د ولت یازدهم تبد یل شد ه بود  و د ر پیشانی این گلوگاه حساس اقتصاد ی، شرکت پایانه های نفتی ایران، به صورت تمام قد  از تحقق برنامه مهم ملّی احیای جایگاه ایران د ر تجارت جهانی انرژی د فاع کرد.

مد یریت استراتژیک؛ تلاش برای تضمین منافع ملی بر اساس برنامه های تد وین شد  ه، صنعت نفت ایران د ر افق چشم اند از 1404، صنعتی پیشرفته و عامل تحرک بخشی به اقتصاد  یک کشور الگو د ر منطق خاورمیانه و غرب آسیا خواهد  بود. به همین د لیل، کند شد ن روند  پیشرفت بخش نفت و گاز  ایران و به طور خاص، بخش بالاد ستی آن  که د ر حوزه مسئولیت های شرکت ملّی نفت ایران است می تواند  باعث  نوسان های منفی د ر تمامی بخش های اقتصاد ی ایران شود  و لازم است با تد بیر و جد یت د ر تمامی تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های مربوط  به روند  توسعه آتی طرح های تولید  نفت خام و گاز طبیعی و اجزای د یگر این فرایند، اثرگذار بود ن صنعت نفت د ر سپهر آیند ه اقتصاد  ایران مورد  نظر قرار گیرد . یکی از پراهمیت ترین بخش های این صنعت، حلقه پایانی زنجیره صنعت نفت د ر پایانه های نفتی است؛ حوزه مهمی که به د لیل جایگاهش د ر انتهای زنجیره فعالیت صنعت نفت، به گونه ای غیرقابل انکار بر تمامی حلقه های عملیاتی پیش از خود  اثر می گذارد . مجموعه پایانه های نفتی ایران د ر نگاه نخست، قلب صاد رات نفت و فراورد ه های نفتی ایران تلقی می شود ، اما نگاهی عمیق تر به کارکرد  این مجموعه، نشان می د هد  وجود  توان و ظرفیت عملیات صاد راتی د ر این بخش به معنای ضمانت تد اوم تولید  د ر ابتد ای زنجیره کارکرد ی صنعت نفت است. آنچه مسلم است، اینکه وجود  توان و ظرفیت بارگیری و صاد رات نفت خام د ر پایانه های نفتی ایران، مولفه ای بنیاد ین در معماری امنیت انرژی کشور و تضمین و صیانت از منافع بلند مد ت ایران د ر عرصه بین المللی است. این مسئله که کشوری قادر باشد  توان و ظرفیت بارگیری و صادرات نفت و فراورد ه های نفتی خود  را د ر همه د وران ها د ر سطح مطلوب حفظ کند، یکی از اساسی ترین مفاهیم د ر بررسی های استراتژیک اقتد ار ملّی است و د ر کشورمان نیز با تلاش و پشتکار مد یران و متخصصان پایانه های نفتی، آماد گی انطباق با شرایط مختلف و با هد ف صیانت از منافع ملّی ایران به خوبی مشهود  و ملموس است.

یکی از اساسی ترین مفاهیم در بررسی‌های استراتژیک اقتدار ملی است و در کشورمان نیز با تلاش و پشتکار مدیران و متخصصان پایانه‌های نفتی، آمادگی انطباق با شرایط مختلف و با هدف صیانت از منافع ملی ایران به خوبی مشهود و ملموس است.

شرکتی برای تمام فصول! شرکت پایانه‌های نفتی ایران به عنوان پیشانی مواجهه صنعت نفت ایران با بازارهای بین المللی، آخرین حلقه زنجیره تولید  نفت خام د ر زمینه ذخیره سازی، بارگیری، انتقال، صاد رات و وارد ات نفت خام، گاز طبیعی، میعانات گازی و فراورد ه‌های نفتی، همچنین ارائه خد مات فراساحلی، پشتیبانی و ترابری د ریایی فعالیت می کند  و به تعبیری، مسئول صاد رات طلای سیاه ایرانی د ر آب های نیلگون خلیج فارس است. مأموریت اصلی شرکت پایانه های نفتی ایران، پشتیبانی و کمک به تد اوم پاید ار تولید  نفت و گاز کشور، از طریق فرایند های عملیات د ریافت، ذخیره‌سازی، امتزاج، اند ازه‌گیری و سنجش کمّی و کیفی، بارگیری و تخلیه (صاد رات و وارد ات) نفت خام و مواد  نفتی تولید ی و مباد له‌ نفت از طریق قرارد اد های سوآپ است. عملیات پهلود هی و جد اسازی کشتی‌های نفتکش و همچنین تکمیل و ارتقای زنجیره ارزش نفت و گاز کشور، ایفای نقش شایسته در پاید اری و انعطاف‌پذیری بهینه زنجیره تأمین انرژی ملّی، منطقه‌ای و بین‌المللی از د یگر کارکردهای این شرکت محسوب می شود . به د لیل شروع روند  احیای صاد رات نفت خام کشور د ر فضای بعد  از توافق هسته ای و برجام، بالاترین سطح نقش آفرینی د ر مسیر تحقق هد ف کشور به شرکت پایانه های نفتی واگذار شد. کارکنان شریف و پرتلاش این شرکت د ر 1395 با بیشترین حجم افزایش مسئولیت د ر تاریخ فعالیت این شرکت برای ارتقای ظرفیت صاد رات نفت خام و میعانات د ر کشور روبه رو بودند . فعالیت های انجام شد ه د ر حوزه صاد رات نفت خام د ر د و، سه سال اخیر سرآغاز عصر تازه ای د ر فعالیت شرکت پایانه های نفتی ایران و صنعت نفت کشور بود. هرچند  تحریم، باعث به وجود  آمد ن محد ود یت هایی د ر زمینه صاد رات نفت خام شد  وعملا به کاهش روند  بارگیری و صاد رات نفت خام منتهی شد ه بود ، اما نوع تفکر مد یریتی موجب شد  تا پایانه های نفتی ایران به عنوان «شرکتی برای تمام فصول» نام گذاری شود  و شاهد  بودیم ارتقای میزان صاد رات نفت خام ایران جزو اولین آثار برجام محسوب شد  و این د ستاورد  مهم که د ر سایه مسئولیت پذیری کارکنان شریف صنعت نفت رخ د اد ، پرسنل شرکت پایانه های نفتی ایران هم بخش قابل توجهی از مسئولیت تحقق این آرمان را بر عهده د اشتند .

بازوی موثر اقتصاد  مقاومتی د ر صنعت نفتچنین شرکتی با این سطح از اهمیت و تأثیرگذاری بر سرشت و سرنوشت منافع ملّی ایران، قطعاً باید  از رهیافت های فکری متعالی برای راهبری خود  برخورد ار باشد  و ازجملۀ این رهیافت ها، تسرّی و ترویج تفکر مد یریت استراتژیک برای مواجهه با شرایط غیرمعمول د ر حوزه صاد رات نفت است. مد یریت استراتژیک پایانه های نفتی ایران د ر سال های وقوع تحریم های ضد ایرانی باعث شد  تا از سقوط توان عملیاتی این شرکت ممانعت شود. تفکر مد یریت استراتژیک د ر پایانه های نفتی ایران سبب شد  در زمان تحریم ها که میزان صاد رات نفت خام کاهش یافته و تقریباً اسکله های پایانه نفتی خارگ شاهد  ترافیک کمتری از آمد  و رفت نفتکش ها بود ، با تصمیمی به موقع، برنامه توسعه و نوسازی تمامی زیرساخت های صاد راتی تد وین شد و همین تصمیم استراتژیک اثر خود  را د ر عصر پسابرجام با رسید ن توان صادراتی نفت کشور به روزانه تا 8 میلیون بشکه متجلی کرد .امروزه و د ر حالی که ساختارهای تولید ی و توسعه ای صنعت نفت  توانسته است از کوره سخت تحریم ها سربلند  بیرون آید  و چارچوب های مبتنی بر پیشرفت و استقلال را د ر د رون خود  پیاد ه سازی کند ، اجرای مد ل اقتصاد  مقاومتی به مثابه پاد زهری د ر برابر تهد ید های احتمالی آیند ه برای این بخش عمل کرد ه و حتی شتاب توسعه این صنعت را افزایش دهد. د ر این حوزه شرکت پایانه های نفتی ایران با د ارابود ن تجربه ارزشمند  گذار از عصر تحریم و توفیق د ر ایام پساتحریم، قطعا به یکی از الگوهای کاربست مد یریت استراتژیک د ر صنعت نفت برای عبور از گذرگاه های سخت تبدیل خواهد  شد .صادرات نفت خام ایران که د ر پی تشد ید  تحریم‎ها با کاهش همراه شد ه بود ، د ر دولت یازدهم بیش از ٢ برابر و به حد ود  3 میلیون بشکه د ر روز رسید ه است. این افزایش صاد رات د ر حالی رقم خورد  که بسیاری از کارشناسان د اخلی و ناظران خارجی افزایش روزانه یک میلیون بشکه ای نفت ایران را بلافاصله پس از لغو تحریم ‎ها د ر دی 1394و د ر فاصله کوتاه ۶ ماهه، غیرممکن می د انستند و از همین رو افزایش صاد رات نفت، تعجب محافل نفتی بین المللی را به همراه د اشت.  تأثیر تصمیم استراتژیک پایانه های نفتی د ر نوسازی و بهبود  فرایند  عملیاتی خود  د ر عصر تحریم ها، اثر خود  را بر نمود ارهای د رآمد های ملی ایران نیز هوید ا کرد . با افزایش تولید  و صاد رات نفت پس از رفع تحریم ها، د رآمد های نفتی ایران د ر 1395، از ۴٠ میلیارد  د لار فراتر رفت و همچنین د ر همین سال، رکورد  بالاترین میزان صد ور نفت خام، فراورد ه های نفتی و میعانات گازی به میزان بیش از 7 میلیون بشکه د ر ٢۴ ساعت به عنوان یک افتخار برای صنعت نفت کشور ثبت شد. این موارد ، د ستاورد  مد ل مد یریت استراتژیک د ر پایانه های نفتی ایران و نیز تعهد  و تعصب همه کارکنان و مد یران این مجموعه به اجرای اند یشه اقتصاد  مقاومتی در صنعت نفت است. این واقعیت را مجال انکار نیست که یکی از د لایل موفقیت جمهوری اسلامی ایران د ر صحنه های بین المللی انرژی و ارتقای جایگاه کشور د ر موازنه اقتدار انرژی منطقه خلیج فارس، آماد گی بلاانکار کشور د ر عملیات بارگیری و صاد رات نفت خام بود ه است. 1395 بد ون ترد ید  یکی از تاریخ سازترین سال های فعالیت شرکت پایانه های نفتی ایران بود ؛ د ر این سال به د لیل شروع روند  احیای صاد رات نفت خام کشور د ر فضای بعد  از توافق هسته ای و برجام، بالاترین سطح نقش آفرینی در مسیر تحقق هد ف کشور به شرکت پایانه های نفتی واگذار شد. واقعیت تحریم، باعث به وجود  آمد ن محد ود یت هایی شد ه که عملاً به کاهش روند  بارگیری و صاد رات نفت خام منتهی شد ه بود.  به همین د لیل هم ارتقای میزان صادرات نفت خام ایران جزو اولین آثار برجام محسوب می شود  و این د ستاورد  مهم د ر سایه مسئولیت پذیری کارکنان شریف صنعت نفت رخ د اد  که پرسنل شرکت پایانه های نفتی ایران هم بخش قابل توجهی از مسئولیت تحقق این آرمان را برعهد ه د اشتند . تخلیه و جد اسازی و تعویض اسلاپ تانک پهلوگاه‎های اسلکه‎های پایانه نفتی خارگ، بازرسی و تعمیرات اساسی مخازن ذخیره سازی پایانه های نفتی خارک و نکا و انجام عملیات رسوب‎زد ایی ٢ مخزن یک میلیون بشکه ای با به‌کارگیری تجارب عملیاتی کارشناسان د اخلی و با استفاد ه از یک روش ابتکاری، از د یگر فعالیت‌های این شرکت د ر 1395 بود ه است. مد یریت و انجام اختلاط‎های برنامه شد ه نفت خام فروزان با نفت خام سنگین و همچنین د ر برخی از موارد ، اختلاط نفت خام سبک د ر نفت خام فروزان با حفظ کیفیت نفت خام صاد راتی و برنامه ریزی و اجرای فعالیت های مربوط به جد اسازی مخازن با هد ف کنترل و کاهش آب همراه نفت د ر محموله‎های صاد راتی نیز از د یگر دستاوردهای مهم این شرکت د ر سال گذشته بود ه است.