د وران طلایی پالایش و پخش
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورد ه های نفتی ایران این روزها سرخوش از د ستاورد ها و موفقیت‌هایی است که با افتتاح پالایشگاه‌های جد ید ، اجرای پروژه‌های افزایش کیفیت و ظرفیت در مسیر توسعه قرار گرفته و با حاکم شد ن فضای عقلانی و آیند ه نگری بر بخش مد یریت وزارت نفت، به سرعت پیش می‌رود . در این میان، افزایش ظرفیت پالایشی، شاید یکی از مهم ترین دستاورد های بزرگ بخش پالایشی کشور است که با اجرا و بهره‌برد اری از پروژه‌های ٣۶٠ هزار بشکه‌ای پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، ۴٨٠ هزاربشکه‌ای طرح فراگیر پالایشی سیراف، ١۵٠ هزاربشکه‌ای پالایشگاه آناهیتا، ٣٠٠ هزار بشکه‌ای پالایشگاه بهمن گنو در بندر جاسک و ١٢٠ هزاربشکه‌ای پالایشگاه پارس ازسوی بخش خصوصی، ظرفیت پالایشی کشور رشد ٧٠د رصد ی راتجربه خواهد کرد و تا 4 سال آیند ه، ظرفیت پالایشی کشور از یک میلیون و ٨٣٠ هزار بشکه د ر روز به 3میلیون و ٢٠٠ هزار بشکه افزایش می‌یابد.
طرح‌های افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت فرآورد ه‌های پالایشگاه کشور برای پاسخگویی به تغییر الگوی مصرف از فرآورد ه های میان تقطیر به بنزین، ارتقای کیفیت محصولات تولید ی براساس استاند ارد های بین‌المللی، کاهش تولید نفتکوره، رفع تنگناهای عملیاتی، کاهش مصرف انرژی، کاهش آلایند ه‌های زیست‌محیطی، جمع‌آوری مخازن و تأسیسات فرسود ه، خود کفایی کشور د ر تولید بنزین و ارتقای کیفیت فرآورد ه‌های بنزین و نفت‌گاز به یورو ۴ و ۵ د ر کشور، ازجمله د ستاورد هایی است که صنعت پالایش و پخش د ر کارنامه خود د ر 4 سال اخیر ثبت کرد ه است که امید واریم مسیر توسعه همچنان اد امه یابد .
طرح‌های پالایشگاهی؛ افزایش و بهبود کیفیت بنزین د ستاورد های اخیر د ر بخش پالایشگاهی نشان می‌د هد که ایران می‌تواند مد یریت ظرفیت پالایشی کشور را براساس نیاز بازار تنظیم و از خام فروشی جلوگیری کند و با افزایش کیفیت به عرضه فرآورد ه های نفتی با استاند ارد روز د نیا بپرد ازد و کشورمان را از وارد ات بنزین بی نیاز کند و د ر نهایت، به جرگه صاد رکنند گان فرآورد ه بپیوندد .
بهینه سازی پالایشگاه اصفهانطرح «توسعه فرآیند و بهینه سازی پالایشگاه اصفهان» به منظور افزایش تولید بنزین از 70هزار بشکه د ر روز به حد ود 120 هزار بشکه د ر روز و ارتقای سطح کیفی محصولات تولید ی مطابق با استاند ارد های روز اروپا د ر د ستور کار پالایشگاه قرار د ارد . این طرح به 3 پروژه زیر تقسیم شد ه است:* احد اث واحد تقطیر سوم؛* احد اث واحد تصفیه گازوییل، یوتیلیتی، تصفیه آمین، آب ترش، بازیافت گوگرد ، تولید هید روژن؛* احد اث تصفیه هید روژنی نفتکوره (RHU) و شکست مولکولی کاتالیستی نفتکوره (RFCC) و تولید پروپیلن (PRU).
د ر پروژه اول و د وم تاریخ شروع مجد د 1393-1394 و تاریخ پایان بهره برد اری 1397 و د ر پروژه سوم تاریخ پایان 1402 اعلام شد ه است.
توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آباد انجمع‌آوری واحد های فرسود ه و احد اث یک واحد تقطیر210 هزار بشکه‌ای و تلفیق آن با واحد های عملیاتی، به حد اکثر رساند ن تولید فرآورد ه های سبک و با ارزش، ارتقای کیفیت محصولات مطابق با استاند ارد یورو4، انتخاب و تثبیت ظرفیت پالایشی و افزایش انعطاف پذیری عملیاتی ،کاهش یا حذف آلایند ه های محیطی و کاهش نفت کوره از 38 د رصد به کمتر از 25 د رصد ازجمله د ستاورد های اجرایی این طرح است که عملا تا 1393 هیچ پیشرفتی ند اشت و با پیگیری های انجام یافته د ر 2 سال اخیر، د ر نهایت عملیات اجرایی پروژه د ر بهمن 1395 آغاز شد.
بنزین سازی و بهبود کیفیت محصولات پالایشگاه بند رعباسپروژه افزایش تولید حد ود 3 میلیون لیتر بنزین د ر روز و همچنین ارتقای کیفیت بنزین تولید ی (حد ود 70 د رصد ) و بهبود کیفیت نفت گاز مطابق با استاند ارد یورو4 با اجرای این طرح محقق خواهد شد . این طرح سال 1385 آغاز شد . افزایش 3 میلیون لیتر تولید بنزین د ر ارد یبهشت امسال انجام شد ه و ارتقای کیفیت آن د ر سال جاری محقق می شود
افزایش ظرفیت و بهینه سازی پالایشگاه لاوانواحد تقطیر این طرح د ر بهار 1390وارد مد ار تولید شد . واحد های تصفیه هید روژنی نفتا و تبد یل کاتالیستی و واحد های سرویس جانبی د ر خرد اد 1392 د ر سرویس قرار گرفت. با بهره برد اری از واحد ایزومریزاسیون این طرح که د ر بهار امسال به بهره برد اری می رسد ، علاوه بر افزایش تولید بنزین از 2 میلیون و 100 به 2 میلیون و 800 هزار لیتر د ر روز، کیفیت محصولات تولید ی این پالایشگاه به استاند ارد یورو4 ارتقا می یابد . لازم به ذکر است از پاییز 1395، با بهره برد اری از واحد تصفیه هید روژنی گازوییل محصول گازوییل پالایشگاه فوق د ارای استاند ارد یورو4 می باشد .
طلسم 110 ساله وارد ات فرآورد ه های نفتی شکستطلسم یک قرن وارد ات فرآورد ه های نفتی به کشور تقریبا از اوایل 1395شکسته شد و ایران از نیمه سال گذشته به صاد رکنند ه پاید ار فرآورد ه های نفتی تبد یل شد ه است. تبد یل ایران از وارد کنند ه صرف به صاد رکنند ه پاید ار موفقیتی است که تا پایان امسال با صاد رات بنزین به نقطه اوج می رسد و ایران برای همیشه از وارد ات بنزین و سایر فرآورد ه های نفتی بی نیاز می شود .
تکمیل زنجیره توزیع بنزین یورو4 د ر کلانشهرها زنجیره توزیع بنزین و گازوئیل یورو۴ د ر 8 کلان شهرتهران، مشهد ، کرج، اهواز، صفهان، تبریز، اراک وشیراز د رد ولت یازد هم تکمیل شد . از سال گذشته تاکنون به طور متوسط روزانه 20 تا 22 میلیون لیتر بنزین یورو 4 د ر سطح کلان شهرهایی همچون تهران، کرج، اهواز، شیراز، اراک، اصفهان به طور کامل، شهر تبریز با سطح پوشش 80 د رصد ی و هسته مرکزی کلان شهر مشهد مقدس عرضه و توزیع شد ه است. به عبارت د یگر د ر حال حاضر به طور میانگین روزانه حد ود 10 تا 12 میلیون لیتر بنزین یورو 4 د ر تهران، 1.5 میلیون لیتر د ر کرج، حد ود یک میلیون لیتر د ر تبریز، یک میلیون لیتر اهواز، 450 هزار لیتر د ر اراک و 2 میلیون لیتر د ر مشهد مقد س، 2.5 میلیون لیتر د ر شیراز و مابقی آن د ر کلان شهر اصفهان عرضه می‌شود .
با بهره برد اری از 3 طرح جد ید پالایشی شامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس و طرح های بنزین سازی پالایشگاه نفت لاوان و بند رعباس، عملاً امکان عرضه سراسری با پوشش بیش از 70 د رصد ی بنزین یورو4 د ر سطح کلان شهرها و شهرستان های کشور فراهم می شود . بنابراین پیش بینی می‌شود با راه اند ازی این 3 طرح، به تد ریج عرضه بنزین یورو4 د ر کلان شهرهای بند رعباس، رفسنجان، قم، چابهار، یزد ، کرمان، بوشهر و… آغاز شود تا د ر مجموع بیش از 15 کلانشهر کشور زیر پوشش عرضه بنزین یورو 4 قرار گیرند.
ساخت د اخل تجهیزات پالایشی، نماد اقتصاد مقاومتی چند سالی است شعار اقتصاد مقاومتی د ر کشور همه گیر شد ه و تب اجرای این سیاست د ر وزارتخانه های اقتصاد ی کشور بالا گرفته است. د ر این میان وزارت نفت به گزارش رئیس ستاد اقتصاد مقاومتی، جز اولین ها بود ه و عملکرد ش گواه این مد عاست.
ستاره خلیج فارس، نمود بارز اقتصاد مقاومتی گام‌های پایانی برای خود کفایی ایران د ر تأمین بنزین د اخل با تکمیل پروژه ناتمام ستاره خلیج فارس که از سال 1385 کلنگ آن به زمین خورد ، د ر د ولت یازد هم و د ر بهار 1396 به روزهای پایانی و اوج خود نزد یک می‌شود و نوید پیوستن ایران به باشگاه صاد رکنند گان این فرآورد ه استراتژیک را به هر ایرانی می‌د هد . ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس، نمود بارز اقتصاد مقاومتی است که د ر د وران تحریم تمام برج ها، ظروف، رئاکتورها، بخش اعظم تلمبه ها، کولرهای هوایی، مبد ل های حرارتی، تجهیزات ابزار د قیق و… د ر د اخل به د ست مهند سان و تولید کنند گان د اخل بومی سازی و ساخته شد . پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده براساس خوراک میعانات گازی با ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه د ر روز شامل واحد های تقطیر، تصفیه گازمایع، تبد یل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز با هد ف تولید بنزین، گازوئیل،گازمایع و سوخت جت د رکنار پالایشگاه فعلی بند رعباس ساخته شد تا ایران از مرز وابستگی عبور کند و د یگر نگران تحریم و تهدید نباشد .
بهار موفقیت د ر وزارت نفت این روزها بوی امید د ر کارنامه د ولت یازد هم به بهبود شرایط اقتصاد ی کشور بیش از همه از عملکرد وزارت نفت به مشام می‌رسد و شاهد راه اند ازی فاز نخست این پالایشگاه با تولید روزانه ١٢ میلیون لیتر بنزین یورو4 ، چهار و نیم میلیون لیتر گازوئیل یورو۴، روزانه یک میلیون لیتر نفت سفید یورو۴ و 650 تن د ر روز هستیم. تکمیل پروژه پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس که به گفته کارشناسان این حوزه د رآمد بسیار زیاد ی را برای کشور به ارمغان خواهد آورد ، د ستاورد د ولت تد بیر و امید است که با سرلوحه قرارد اد ن شعار اقتصاد مقاومتی و استفاد ه از توان د اخلی و باور ملّی به نتیجه رساند و بار د یگر برای ایرانیان غرور آفرید و پرچم ایران را د ر د نیا بالا برد.
زند ه باد ایران و ایرانی د یگر نمونه های بارز اقتصاد مقاومتی د ر شرکت ملّی پالایش و پخش را می توان د ر شرکت خطوط لوله و مخابرات ایران د ید که ۸۰ د رصد تجهیزات ساخت د اخل شد ه است. ازجملۀ این تجهیزات که با ساخت کامل آن ۲۵۰میلیون د لار برای ما صرفه جویی ارزی د اشته باشد ، ساخت توربین های گازی مورد استفاد ه د ر این بخش است که د ر حال حاضر ۸۰ د رصد توربین گازی سولار، د اخلی و بومی سازی شد ه است. د ر کنار این موفقیت ها ساخت کاتالیست ها شاید یکی از بزرگ ترین موفقیت هایی است که د ر صنعت پالایشی محقق شد . د ر این صنعت بیش از10 کاتالیست استراتژیک بومی سازی شد ه است که ازجمله کاتالیست‌ها می‌توان به کاتالیست بنزین سازی، تصفیه هیدروژنی گازوییل و نفت سفید ، تصفیه نفتا، تولید هید روژن، گوگرد سازی، ایزومریزاسیون و… نام برد که پس از بومیسازی، موفق به تولید انبوه نیز شد ه ایم که اقد ام مهمی د ر عملیاتی کرد ن اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود .
همچنین، بیش از 6 کارخانه بزرگ کاتالیستی راه اند ازی شد که تعد اد بسیاری از جوانان متخصص را د ر خود جای د اد ه است. کاتالیست‌هایی تولید ی در این کارخانه ها دارای تأیید یه مصرف است و به عنوان نمونه تجاری هم محسوب شد ه است و تأیید های لازم پژوهشگاه صنعت نفت را هم د ارد که د ر بسیاری از موارد ، از نمونه‌های اروپایی خود از کاربرد بهتری برخورد ار است.
معرفی شرکت های صاحب صلاحیت (برند ) گامی بزرگ د رتحول سوخت‌رسانیشرکت ملّی پخش فرآورد های نفتی ایران با سابقه ای بالغ بر 80 سال د ر تأمین و عرضه فرآورد ه های نفتی د ر سراسر کشور، همواره سعی و تلاشش بر این بود ه تا با ایجاد تسهیلات و ارائه خد مات مطلوب، رضایتمند ی هموطنان عزیز را به د ست آورد . البته پرواضح است د ر این خد مات رسانی، نقش ارزند ه مد یران و کارکنان جایگاه ها و رانندگان پرتلاش نفتکش ها که د ر سخت ترین شرایط آب و هوایی د ر انجام این امر، شرکت را یاری می کنند، بسیار ستود نی و قابل تقد یر است.
یکی از برنامه های مورد نظر شرکت ملّی پخش د ر طی سالیان اخیر، استفاد ه از فنّاوری روز برای مد رن سازی ارائه خد مات و ایمن بود ن عرضه فرآورد ه های نفتی است که اجرای طرح کهاب با هد ف بازیافت بخار بنزین، راه اند ازی کارت هوشمند سوخت برای مد یریت مصرف، نوسازی و زیباسازی جایگاه ها، عرضه بنزین یورو4 د ر کلان شهرهای کشور به منظور کاهش آلود گی هوا و… از جمله این اقد امات است. د ر کنار اقد امات فوق، برای کاهش تصد ی گری و واگذاری امور به بخش خصوصی که د ر راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی صورت می پذیرد ، شرکت ملّی پخش اقد ام به انجام فراخوان و د عوت به همکاری از شرکت های صاحب صلاحیت و فعال د ر امر سوخت رسانی کرد تا پس از بررسی سوابق و تأیید پتانسیل مالی و توان مد یریت به نام «برند» نسبت به ارائه مجوز به آنان اقد ام کند. براین اساس شرکت ها و افراد مختلفی مراجعه و پس از بررسی صلاحیت، مجوز فعالیت د ر این حوزه را د ریافت کرد ند. د ر حال حاضر 53 شرکت صاحب صلاحیت شناسایی و موافقت اولیه را د ریافت کرد ه اند که از این تعد اد ، 6 شرکت برای شروع به کار به مناطق پخش معرفی شد ه اند .
طرح پیمایش؛ طرحی نجات بخش برای مصرف بهینه گازوئیلاجرای طرح «تخصیص سهمیه گازوئیل به ازای پیمایش» از مهر 1394 با استفاد ه از ظرفیت‌های سامانه هوشمند سوخت عملیاتی شد و به طور متوسط روزانه حد ود 7میلیون لیتر د رمصرف گازوئیل بخش حمل و نقل کشور صرفه جویی حاصل شد ه است. از ابتد ای 1394 تاکنون و به استناد آمارهای رسمی، میانگین مصرف گازوئیل د ر2 بخش حمل ونقل و غیر حمل ونقل با کاهشی حد ود ٩ د رصد ی به ٧٢.۵ میلیون لیتر د ر روز رسید ه است و نکته قابل توجه، آن است که مصرف گازوئیل د ر بخش حمل ونقل هم از روزانه ۵٠ میلیون لیتر به ۴٢ تا ۴٣ میلیون لیتر د ر روز رسید ه است. به عبارت د یگر با اجرای طرح «تخصیص سهمیه گازوئیل به ازای پیمایش» معاد ل ظرفیت تولید گازوئیل یک پالایشگاه ١٢٠ تا ١۵٠ هزار بشکه ای (معاد ل هفت میلیون لیتر د ر روز) د ر مصرف این فرآورد ه میان تقطیر پالایشگاه‌های نفت کشور صرفه جویی شد ه است.
طرح کهاب، گامی د ر راستای بهبود محیط زیستاگرچه موضوع تبخیر بنزین موتور به د لیل آثار نامطلوب اقتصاد ی، زیست محیطی و فیزیولوژیکی آن از زمان های گذشته مطرح بود ه است، اما استحصال و بازیافـت آن د ر ابعـاد صنــعتی (د ر سطح کشورهای پیشرفته د نیا) بحثی تازه و نـو به شمار می رود. د ر کشور ما نیز د ر سال های اخیر «طرح کهاب» (برگرفته از ابتد ای کلمات کاهش، هد ایت، انتقال و بازیافت بخار بنزین) با د ریافت مصوبه از هیئت محترم د ولت به عنوان یک طرح ملّی معرفی شد ه است. این مصوبه، وزارت نفت و به طریق اولی شرکت ملّی پخش، را ملزم می‌کند که براساس برنامه زمان بند ی، فرآیند تجهیز تأسیسات را با توجه تمد ید مد ت زمان اجرا د ر کشورهای عضو پیمان حد اکثر تا پایان سال 1399 به انجام رساند. از اهد اف اصلی «طرح ملّی کهاب»، کاهش وکنترل بخار بنزین و د ر نهایت، استحصال مایع بنزین از بخار تولید شد ه د ر محد ود ه فعالیت شرکت ملّی پخش فرآورد ه های نفتی ایران و رسید ن به مرز خود کفایی و ساخت قطعات مرتبط با آن د رد اخل کشور، د ر 3 فاز تجهیز جایگاه ها، نفتکش های حمل زمینی فرآورد ه و انبارهای نفت به شمار می رود.
* آثار نامطلوب اقتصاد ی: محاسبات نمایانگر آن است که بامصرف حد ود 27 میلیارد لیتر بنزین د ر سال 1395، مقد ار بخاری که تولید شد ه، حاوی حد ود 120 میلیون لیتر بنزین بود ه است که از این میزان می توان از تبخیر 80 میلیون لیتر آن جلوگیری و 40 میلیون لیتر را استحصال نمود .
* آثار نامطلوب فیزیولوژیکی: ترکیبات آلی فرّار (VOC) ناشی از انتشار بخار بنزین برای سلامت انسان ها مخاطراتی را ایجاد کرد ه است. این آثار را می توان به 2 د سته تقسیم بند ی کرد : «آثار زود گذر» شامل تحریک چشم و بینی و گلو، گیجی، سرد رد، از د ست د اد ن و حافظه کوتاه مد ت. «آثار مزمن» نیز شامل سرطان زایی، جهش ژنتیکی، تولد نوزاد ان ناقص الخلقه و تأثیر روی سیستم تنفسی به شمار می رود.
* آثار نامطلوب زیست محیطی: ایجاد پد ید ه مه د ود فتوشیمیایی همراه با کاهش د ید، تولید ذرات ریز د ود ه، ایجاد باران های اسید ی و سیل آسا، فرسایش خاک و بناهای قد یمی، تخریب زیست بوم آبی و جنگل ها، تغییر د ر اقلیم جهانی، تخریب لایۀ ازن، گرمایش زمین، آثار مخرّب د ر سلول های گیاهی و جانوری، تبخیر آب د ریاها و ذوب شد ن یخ های قطبی ازجمله آثار نامطلوب زیست محیطی ناشی از تبخیر بنزین موتور محسوب می شود.
شرکت ملّی مهند سی و ساختمان نفت ایران، مسئول اجرای طرح های زیر بنایی صنعت نفت کشورشرکت ملّی مهند سی و ساختمان نفت ایران، مسئولیت اجرای طرح های زیربنایی صنعت نفت کشور د ر حوزه های پالایش نفت، خطوط لوله و مخازن ذخیره سازی نفت خام و فرآورد ه های نفتی، اسکله و بناد ر، طرح های مقاوم سازی تأسیسات نفتی و همچنین مشارکت د ر بررسی و مطالعه طرح های مشترک خارج از کشور را برعهد ه د ارد . این شرکت با د ر اختیار د اشتن نیروهای متخصص و رعایت استاند ارد های بین المللی د ر حال اجرای همه جانبۀ طرح ها و پروژه های پایین د ستی صنعت نفت است.
پروژه های د ر د ست اجرا* طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آباد ان؛* طرح افزایش تولید بنزین و بهبود کیفیت فرآورد ه های پالایشگاه بند رعباس؛* طرح بهبود فرآیند و بهینه سازی پالایشگاه اصفهان؛* طرح احد اث مجموعه تلمبه خانه ها و پایانه های جد ید آباد ان و ماهشهر؛* طرح احد اث خط لوله آباد ان، اهواز، اراک، تهران؛* طرح احد اث خط لوله نفت خام ترش سبزآب، تنگ فنی، شازند، ری؛* طرح احد اث اسکله های نفتی جد ید د ر بند رعباس؛* طرح تأمین آب خام پالایشگاه آباد ان از رود خانه بهمنشیر؛* طرح احد اث خط لوله 20 اینچ فرآورد ه نفتی مسیر نائین،کاشان، ری و تأسیسات مربوطه؛* طرح احد اث خطوط لوله انتقال و تأسیسات مواد نفتی شمال کشور؛* طرح احد اث خط لوله کنارگذر تهران (مطالعات اولیه و طراحی بنیاد ی)؛* طرح احد اث مخزنگاه بند رعباس (مطالعات اولیه و طراحی بنیاد ی)؛* طرح احد اث خط لوله نفت خام گوره، جاسک (مطالعات اولیه و طراحی بنیاد ی)،* طرح احد اث تأسیسات نفتی بند رجاسک؛* طرح ساماند هی بند رصاد راتی ماهشهر.
شرکت ملّی مهند سی و ساختمان نفت ایران با بهره مند ی از تخصص های خود د ر حوزه های مطالعات امکان سنجی، طراحی مفهومی، طراحی بنیاد ی و تفصیلی، تأمین کالا، ساختمان و نصب، خد مات مد یریت طرح، اجرای پروژه های EPC به صورت یک قلم و همچنین نظارت کارگاهی و راه اند ازی قاد ر است مطالعه، طراحی، ساخت و راه اند ازی طرح ها و پروژه های پالایشگاه های نفت و گاز، اسکله و بناد ر نفتی، خطوط لوله و تأسیسات انتقال نفت خام و فرآورد ه های نفتی، مخازن، پایانه های نفت خام و فرآورد ه های نفتی، نیروگاه و تأسیسات جانبی و مقاوم سازی تأسیسات نفتی را اجرا کند.
