لزوم تعدیل قیمت بنزین بر اساس نرخ تورم

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است که قیمت بنزین حداکثر به میزان نرخ تورم باید تعدیل شود چرا که ثبات قیمت در شرایط تورمی هنگام شوک اقتصادی به ضرر جامعه و اقتصاد است؛ این درحالی است که اقتصاد ایران به دلیل حمایت های نادرست مونگل و بنزین نیز تبدیل به کالای سیاسی شده است.

مهدی پازوکی در گفتگو با خبرنگار پالایش «انرژی امروز»، با اشاره به این که کشور ایران، گران اداره می‌شود، گفت: ما با پدیده‌ها برخورد کارشناسی و علمی نداریم. به عنوان مثال در سه سال اخیر، سالانه 10 درصد کرایه تاکسی را افزایش دادیم درحالی که قیمت بنزین ثابت ماند؛ این برخورد، اشکال دارد.

وی با تاکید بر اینکه قیمت بنزین باید به تدریج و نه یکباره، تعدیل شود، گفت: با تعدیل یکباره قیمت، مخالفم چرا که  در اقتصاد تبعات دارد. سالانه نرخ باید بر اساس تورم تعدیل شود. اگر تعدیل نشود، یک شوک خارجی در اقتصاد باعث دو سه برابر شدن قیمت‌ها می‌شود.

دلیل افزایش فروش بنزین، مصرف زیاد مردم نبود

این اقتصاددان با اشاره به اینکه بنزین هم کالایی مانند سایر کالاها است، گفت: درصورتی که قیمت بنزین تعدیل نشود، هنگامی که کشور دچار شوک اقتصادی می شود، اثر آن در قیمت سایر کالاها دیده می شود؛ همین موضوع درمورد نرخ ارز نیز صدق می‌کند. چنانچه نرخ ارز نیز باید سالانه بر اساس مابه التفاوت تورم ایران و تورم جهانی تعدیل شود. در غیر این صورت شرایطی مشابه دوران احمدی نژاد رخ می‌دهد که ناگهان قیمت حامل‌های انرژی 500 درصد بالا برده شد و در بازار کالا و خدمات نیز، قیمت‌ها 500 درصد افزایش پیدا کرد و ناگهان قیمت دلار به بیش از 3000 تومان رسید.

پازوکی با اشاره به اینکه «قیمت بنزین باید بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا و قیمت‌های بین‌المللی، تعدیل شود»، اظهار کرد: این مساله هم باعث واقعی شدن قیمت می‌شود و هم از قاچاق جلوگیری می‌کند. بر اساس برنامه پنجم توسعه مقرر بود نرخ بنزین به قیمت فوب خلیج فارس برسد. از سوی دیگر، اگر نرخ بنزین در بازار جهانی کاهش یافت، در کشور ما نیز باید کم شود.

وی یادآور شد: نکته‌ای که منتقدان دولت کمتر به آن توجه می‌کنند این است که در سال گذشته بیش از یک میلیون اتومبیل تولید شده درحالیکه خروجی کمتر از 50 هزار دستگاه بوده است. بنابراین وقتی تعداد خودرو بیشتر می‌شود، تقاضای بنزین نیز افزایش می‌یابد و این طبیعی است؛ دلیل افزایش فروش بنزین، مصرف زیاد مردم نبود. همین الان نیز بر اساس برنامه، بالغ بر یک میلیون و 200 هزار خودرو درحال تولید است، این خودروها هم وارد بازار می‌شوند؛ بنابراین یکی از علل بالارفتن میزان تقاضای بنزین، افزایش شدید تعداد خودروها و موتورسیکلت‌ها است.

قیمت آب گران‌تر از بنزین است

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با تاکید بر اینکه باید یاد بگیریم همانگونه که در دنیا قیمت بنزین را تعدیل می‌کنند، قیمت گذاری کنیم، گفت: اقتصاد مجموعه‌ای از بازارهای اقتصادی است مانند بازار کالا و خدمات که شامل بنزین هم می شود، مانند بازار سرمایه، نیروی کار، پول و …؛ باید تعادل را در بازار برقرار کنیم. در صورت عدم تعادل، به لحاظ تئوری اقتصادی، بازارها متاثر می‌شوند. اکنون قیمت آب گران‌تر از بنزین است.

پازوکی در واکنش به طرح موضوع افزایش قیمت بنزین در نیمه سال پس از تعدیل قیمت‌ها در ابتدای سال، گفت: این اشکال دارد که هزینه‌ها افزایش می‌یابد و سپس صحبت از افزایش قیمت بنزین به میان می‌آید؛ ما بنزین را کالای سیاسی کردیم و به انتخابات ربط دادیم.

وی همچنین با انتقاد از پرداخت یارانه به همه مردم ایران، اظهار کرد: معتقدم یارانه تنها باید به سه دهک پایین جامعه، اعضای کمیته امداد و بهزیستی داده شود؛ کسانی هم که نیازمندند باید بروند کمیته امداد ثبت‌نام کنند. اکنون بر اساس گزارشات غیر رسمی، 40 درصد افراد تحت پوشش کمیته امداد و 50 درصد افراد تحت پوشش بهزیستی نیازمند نیستند؛ به دلیل اینکه سیستم پایش نداریم، کشور را گران اداره می کنیم.

این اقتصاددان با تاکید بر اینکه «باید داشتن نظم را از جهان توسعه یافته باد بگیریم»، گفت: باید از تجربیات کشورهای توسعه‌یافته بهره ببریم تا بتوانیم مملکت را ارزان‌تر اداره کنیم. باید از مکانیزم قیمت‌ها تبعیت کنیم؛ اگر نرخ تورم صفر است قطعا نباید قیمت بنزین را افزایش دهیم اما درصورت ثبات قیمت بنزین درحالی که نرخ کالاها در سایر بازارها افزایش پیدا می‌کند، با تبعات آن مواجه می‌شویم.

صنعت خودرو عقب‌مانده است

پازوکی همچنین با تاکید بر لزوم بهبود کیفیت خودروهای تولیدی و استفاده از تکنولوژی برای کاهش مصرف سوخت، تصریح کرد: اکنون نسبت قیمت بنزین به خودرو در کشورهای توسعه یافته یک به 10هزار است، یعنی اگر 10 هزار لیتر بنزین ذخیره کنند می‌توانند یک ماشین نو بخرند؛ این نسبت در ایران شش برابر یعنی یک به 60 هزار است، ما از قیمت‌های نسبی تبعیت نمی‌کنیم، در نتیجه کارخانه‌ها به دنبال کاهش قیمت خودرو نیستند. باید قیمت بنزین نیز کمک کند صنعت خودرو از تکنولوژی‌ای بهره ببرد که بنزین کمتر مصرف و محیط زیست نیز کمتر آلوده شود.

وی اظهار کرد: یکی از دلایل این که قیمت اتومبیل و میزان مصرف بنزین در صنعت خودرو داخل ایران، بالاست، این است که حمایت ما از صنعت خودروسازی یک حمایت منطقی و کارشناسی نیست؛ اقتصاد مانند بچه است، اگر از بچه حمایت منطقی نشود، بچه عقب‌مانده و مونگل می‌شود. اقتصاد ما در صنعت خودرو مونگل شده است؛ به جهت اینکه حمایت از این صنعت به صورت منطقی صورت نگرفته است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: ما می گوییم 10 سال به خودرو خارجی اجازه ورود نمی‌دهیم یا آنقدر تعرفه را بالا می‌بریم که خرید خودرو خارجی مقرون به صرفه نباشد؛ در این شرایط اگر اکنون تعرفه را صفر کنند، همه صف می کشند تا تویوتا، پژو فرانسه، بنز آلمان و … را بخرند چراکه از تکنولوژی بهتر، مصرف سوخت کمتر، کیفیت و طول عمر بالاتر برخوردارند.

پازوکی افزود: در ایران خودروی پرشیا مدل جدید نسبت به قدیم کیفیت پایین‌تری دارد. در حالیکه در دنیا خودروهای جدید کیفیت بهتر دارند. اگر حمایت اقتصاد از تولید داخلی منطقی نباشد باعث مونگل شدن صنعت می‌شود. متاسفانه این اتفاق اکنون در اقتصاد ایران افتاده است.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: تعدیل قیمت بنزین به نفع اقتصاد است. برای این امر لازم است دولت برنامه مشخص ارائه دهد. ما باید سعی کنیم قیمت هر کالایی حداکثر به میزان تورم، تعدیل شود. لازم است که به صورت تدریجی قیمت‌ بنزین افزایش یابد، نه یکباره.