غول های نفتی چگونه بهره وری خود را بالا می برند؟
سه شنبه اول خرداد ماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران «روز ملی بهره وری و بهینه سازی مصرف» نامگذاری شده است. به این بهانه نگاهی داریم به بهره وری و روش های اجرای آن در صنایع نفت و گاز دنیا.
به گزارش خبرنگار بین الملل «انرژی امروز» صنایع نفت گاز در دنیا با نوسانات شدید قیمت نفت دست و پنجه نرم می کنند. این نوسانات به جای آنکه غول های نفتی را ناامید از ادامه کار خود کند، به فکر بهره وری در تولید و عرضه طلای سیاه انداخته است.
شرکت های بزرگ نفتی با بهره گیری از دانش فنی توانسته اند بهره وری بهره برداری در میادین نفتی را بالا برده و در نتیجه هزینه های خود را کاهش دهند.
مصرف انرژی امروزه برای هر کسی موضوع مهمی است، چه کسانی که با تجارت انرژی سر و کار دارند، چه آنها که مصرف کننده خرد انرژی هستند.
لازم به ذکر است که حدود یک سوم از انتشارات دی اکسید کربن در دنیا به طور مستقیم یا غیر مستقیم مربوط به صنایع نفت و گاز است و بنابراین این صنعت بیش از پیش به افزایش بهره وری نیاز دارد.
بهره وری انرژی نه فقط باعث کاهش جنبه های منفی تاثیرات مصرف انرژی بر محیط زیست می شود بلکه یک رویکرد پیش گستر به بهره وری انرژی در صنایع نفت و گاز باعث بهبود اجرای عملیات های این بخش هم خواهد شد.
چطور می توان بهره وری انرژی عملیات های نفتی را افزایش داد؟
لازم به یادآوری است که 85 درصد انتشارات دی اکسید کربن مرتبط با بخش نفت و گاز، مربوط به مصارف نهایی محصولاتی چون سوخت، توسط مصرف کنندگان است. بنابراین تمرکز بر مصرف کننده و نحوه کاهش مصرف انرژی وی به هنگام استفاده از این محصولات مهم است.
اما چند رویکرد مهم در بهره وری انرژی:
استفاده از تاسیسات با بهره وری بالا
نوع طراحی و ساخت تاسیسات نفت و گاز به شدت با مقدار انرژی مصرفی آن ارتباط دارد. از طراحی معماری تاسیسات تا تجهیزات و فرایندهای به کار گرفته در هر تاسیسات، هزاران روش برای بهبود بهره وری در محل وجود دارد.
سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه
ابتکارات فنی و طراحی خلاقانه فرصت های بیشماری برای بهبود بهره وری انرژی فراهم می آورد. سرمایه گذاری در پروژه هایی که بر زیرساخت های سبزتر و فرآینده صنعتی کارآمدتر متمرکز هستند برای صنایع نفت و گاز بسیار تعیین کننده است.
از سال 2014، هزینه های سرمایه گذاری در اکتشافات نفتی تا 26 درصد کاهش یافته است. گفته می شود صنایع نفت و گاز حدود 20 درصد از آنچه که به دست می آورند را صرف هزینه های فرآیندهای خود می کنند. علاوه بر آن، بهره وری انرژی در اکتشاف و تولید، E&.P، با هر استانداری پایین است و به زحمت به 20 درصد می رسد.
در مقابل، به روزترین تکنولوژی های تولید برق توانسته اند به 60 درصد بهره وری هم برسند از این رو پرواضح است که پتانسیل بالایی برای کاهش مصرف برق در E&.P وجود دارد.
قابل مشاهده ترین بخش زنجیره ارزش در صنایع نفت و گاز بخش E&.P است. این بخش پرمخاطره ترین مسیر در زنجیره ارزش است هم از نظر اقتصادی و هم از نظر عینی.
اما از سویی E&.P بالاترین نرخ بازگشت سرمایه را هم دارد. این بخش به شرکت کمک می کند تا فعالیت های خود را متنوع تر سازد و بر جریان درآمدی چندگانه ای تکیه کند.
اکتشاف و تولید در عملیات های آبهای عمیق و نیز در نواحی دورافتاده و مناطق قطبی زمینه های توسعه عملیات های کاملا اتوماتیک و بدون نیاز به اوپراتور را فراهم ساخته اند.
به عنوان مثال، یک شرکت توانسته است برای تولید در آبهای عمیق از تکنولوژی سیستم های شبکه برق هوشمند کارآمد از نظر انرژی استفاده کند.
این سیستم زیر دریایی از طریق انتقال انرژی الکتریکی از بالای آب یا منبع برق ساحلی کار می کنند و قادر است به طور کاملا اتوماتیک سیستم اکتشاف را با برقی در عمق بیش از 2000 متری کنترل کنند.
سرمایه گذاری E&.P نقدینگی بازار خدمات نفت را سالانه تا 160 میلیارد دلار تضمین می کند. این خدمات شامل فعالیت های ژئوفیزیکی مثل حفاری و خدمات مربوط به آن، مهندسی، ساخت، عرضه و تعمیر و نگهداری ماشین آلات و تجهزات هستند.
قطع فلرینگ و استفاده از گازهای همراه
فلرینگ گازهای همراه فرآیندهای تولید نفت مسوول تولید درصد بالایی از گازهای گلخانه ای در بخش نفت گاز هستند. ضروری است صنایع نفت و گاز به دنبال فرآیندها و گزینه های جایگزین برای فلرینگ گازهای همراه باشند، بنابراین فلرینگ دیگر یک روش متداول در صنایع نفت و گاز نیست.
بسیاری از این گازها ارزش سوختی بالایی دارند و می‌توان از آنها به‌عنوان خوراک واحدهای مختلف استفاده کرد. خود صنعت نفت و گاز هم با اینکه انرژی‌زا است اما انرژی زیادی هم مصرف می‌کند. این موضوع باعث قرار گرفتن این صنعت در موقعیتی خاص می‌شود. به دیگر سخن، درحالی‌که این صنعت، انرژی صنایع دیگر را تامین می‌کند، برای فعالیت‌های مربوط به استخراج، توزیع و احیای خود نیازمند انرژی است که می‌تواند این انرژی را از گازهای همراه نفت تامین کند. فلرینگ و رهاسازی گازهای همراه نفت باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده می‌شود و انرژی زیادی را تلف می‌کند.
اتفاقی هم که طی عملیات فلرینگ برای محیط‌زیست می‌افتد و باعث دامن زدن به مشکلات محیط‌زیستی چون گرم شدن کره زمین و آلودگی هوا می‌شود، یک مشکل بزرگ است. طبق آمارهای بانک جهانی، در سال ۲۰۱۲ روسیه، نیجریه و ایران بیشترین حجم تولید گازهای فلر را در جهان به خود اختصاص دادند.
یکی از روش های مورد استفاده برای قطع این فلرینگ، فروش گازهای همراه به صنایع محلی یا فرآوری این گازها و تولید گاز طبیعی مایع یا LNG است.
این سوخت‌ها آلودگی کمتری دارند و از گزینه‌های خوب برای مصرف گازهای همراه نفت هستند. یکی دیگر از کاربردهای این گازها، تبدیل آنها به برق است. البته برای این کار باید امکان‌سنجی شود؛ اما به‌طورکلی از گزینه‌های پیش رو برای استفاده از گازهای فلر، تولید برق با آن است.
تولید مشتقات شیمیایی و پتروشیمی و استفاده به‌عنوان خوراک برای تولید محصولات، از دیگر کاربردهای این گازها است. همچنین می‌توان این گازها را مجددا به مخزن نفتی تزریق کرد و فشار را در آن افزایش داد. با این کار سطح نفت بالاتر می‌آید و هزینه‌های برداشت و استخراج کمتر می‌شود.
استراتژی عملی متمرکز
روش های مختلفی وجود دارد که بهره برداران می توانند بر اساس آن بر مصرف کارآمدتر انرژی در صنایع نفت و گاز متمرکز شوند. از اجرای حسابرسی منظم انرژی تا ارتقای تجهیزات به نوع به روزتر و کارآمدتر و طرح برنامه های طولانی مدت برای بهبود مدیریت مصرف انرژی، همگی گزینه هایی است برای عملیات های کارآمدتر.
دیجیتالیزه کردن
برای تسریع بهره وری عملیات ها، دیجیتالیزه کردن گزینه ای است که نمی توان نادیده گرفت. کلمه دیجیتال بیانگر «هم جریانی» داده ها، تجهیزات و افراد است بر بستری از اینترنت اشیا IoT. این امر فرصت هایی چون بهبود قابلیت اطمینان دارایی ها، افزایش بازده و بهینه سازی ازدیاد برداشت میادین را به همراه دارد.
