مرگ 3.8 میلیون نفر در سال با پخت و پز غیراستاندارد

پنجم ژوئن، برابر با 15 خرداد ماه، روز جهانی محیط زیست است. شعاری که امسال سازمان ملل برای این روز انتخاب کرده است «آلودگی هوا» است. هر کدام از ما چه سهمی در آلودگی هوا داریم؟

به گزارش خبرنگار توسعه پایدار «انرژی امروز» آلودگی هوا ممکن است موضوعی بسیار پیچیده به نظر بیاید اما همه ما می توانیم سهمی در کاهش آن ایفا کنیم.

فهم انواع مختلف آلودگی ها و چگونگی تاثیر آن بر سلامتی و محیط زیست ما به ما کمک خواهد کرد تا گام های مهمی در جهت بهبود کیفیت هوای اطراف خود برداریم.

اینکه ما در تنفس خود چقدر هوای آلوده وارد بدن خود می کنیم بستگی به فاکتورهای بسیاری چون دسترسی به انرژی پاک برای پخت و پز و گرمایش، بازه زمانی و نوع اقلیم دارد. ساعات پرترافیک روز قابل مشاهده ترین زمان آلودگی هوای محلی است، اما آلودگی هوا می تواند مسافت های بسیار زیادی را طی کند، گاه از قاره ای به قاره ای دیگر و با الگوهای آب و هوایی بین المللی.

هیچ کس نمی تواند ادعا کند از این نوع آلودگی هوا در امان است، آلودگی که از 5 منبع مختلف انسانی تولید می شود. منابعی که انواع و اقسام آلاینده ها چون مونواکسید کربن، دی اکسید نیتروزن، اکسید نیتروژن، ازون بر سطح زمین، ذرات ریز، دی اکسید سولفور، و هیدروکربن، تولید می کنند که همگی برای سلامتی بشر مضر هستند.

منابع خانگی

عمده ترین منبع آلودگی خانگی، احتراق سوخت های فسیلی، چوب و دیگر بیومس ها در داخل منازل برای پخت و پز، گرمایش و روشنایی است. سالانه حدود 3.8 میلیون نفر به دلیل همین منبع آلودگی به مرگ زودرس جان خود را از دست می دهند آن هم بیشتر در کشورهای در حال توسعه.

از 193 کشور، 97 کشور توانستند میزان دسترسی ساکنان خود را به سوخت های پاک تا 85 درصد بالا ببرند.

 البته 3 میلیارد نفر هنوز هم در حال استفاده از سوخت های جامد و آتش برای پخت و پز، حرارت و روشنایی هستند. استفاده از اجاق های پاک، به روز و مدرن و سوخت پاک می تواند خطر بیماری های مربوط به این منبع آلودگی را کاهش داده و زندگی بسیاری را نجات دهد.

منابع صنعتی

در بسیاری از کشورهای دنیا، تولید برق یکی از مهمترن منابع آلاینده هواست. نیروگاه های با سوخت زغال سنگ اصلی ترین این منابع هستند، در حالی که نگرانی در مورد دیزل ژنراتورها برای تولید برق و افزایش آلودگی هم بیشتر شده است.

فرایندهای صنعتی و استفاده از حلال ها، در صنایع شیمایی و معدنی، هم آلودگی هوا را به دنبال دارند.

سیاست ها و برنامه هایی در جهت افزایش بهره وری انرزی و تولید برق از منابع انرژی های تجدیدپذیر می تواند تاثیر مستقیمی در کاهش آلودگی کشورها داشته باشد. در حال حاضر 82 کشور دنیا از 193 کشور به دنبال افزایش سرمایه گذاری های خود در منابع انرژی های تجدیدپذیر، تولید پاک و بهره وری انرژی هستند.

حمل و نقل

تقریبا یک چهارم انتشارات CO2 مربوط به انرژی به بخش حمل ونقل جهانی نسبت داده می شود و اسن سهم در حال افزایش است.

انتشارات آلاینده هوا از حمل و نقل سالانه منجر به 400 هزار مرگ زودرس می شود. و تقریبا نیمی از مرگ و میر مربوط به آلودگی هوای حاصل از بخش حمل و نقل به انتشارات دیزل مربوط می شود در حالی که کسانی که محل هایی زندگی می کنند که به مراکز ترافیک شهرها نزدیک است، 12 درصد بیشتر از دیگران در معرض این مرگ و میرها هستند.

کاهش انتشارات خودروها مهمترین کاری است که برای بهبود کیفیت هوا می توان انجام داد به ویژه که اگر تمرکز بر نقاط شهری باشد. سیاست ها و استانداردهایی که خودروسازها را ملزم به ساخت خودروی با کیفیت و استفاده از سوخت پاک کند، می تواند تا بیش از 90 درصد از این انتشارات را کاهش دهد.

کشاورزی

مهمترین منبع آلودگی هوا در بخش کشاورزی مربوط به دامداری ها که متان و آمونیاک تولید می کنند، شالیزارهای برنج که متان تولید می کنند، و احتراق زائدات بخش کشاورزی است.

انتشارات متان باعث تولید ازون سطحی می شود که به نوبه خود در تولید آسم و بیماری های تنفسی دخالت دارد.

از سویی متان قوی ترین گاز گلخانه ای، قوی تر از دی اکسید کربن است که تاثیرات آن در یک بازه زمانی صد ساله 34 برابر بیشتر از دی اکسید کربن است.

حدود 24 درصد از گازهای گلخانه ای منتشر شده در دنیا مربوط به کشاورزی، جنگلداری و دیگر مصارف زمین است.

راه های زیادی برای کاهش این انتشارات وجود دارد. مردم می توانند تغذیه گیاهی را به جای تغذیه با گوشت برگزینند و زائدات مواد غذایی خود را کاهش دهند. از سویی کشاورزان هم می تواند میزان انتشارات متان دامداری های با بهینه سازی قابلیت هضم غذای حیوانات و بهبود مدیریت چراگاه ها کاهش دهند.

زائدات

آتش زدن زائدات در هوای باز و به ویژه زائدات آلی در مراکز دفن زباله ها باعث انتشار دی اکسین، فوران ها، متان و ذرات ریزی چون کربن سیاه می شود.

در دنیا، تقریبا 40 درصد زباله ها در فضای باز آتش زده می شوند. مشکل اینجاست که این نوع دفع مواد زائد و زباله ها در مناطقی دیده می شود که به سرعت رو به شهری شدن می روند، به ویژه در کشورهای در حال توسعه.

در 166 کشور از 193 کشور دنیا زباله ها در فضای باز آتش زده می شوند.

بهبود جمع اوری، جداسازی، و دفع مواد زائد می تواند انتشارات مراکز دفن را کاهش دهد. جداسازی مواد آلی و تبدیل آنها به کمپوست و بیوانرژی می تواند کوددهی خاک را بهبود داده و منبع جایگزینی برای انرژی باشد.

اگر از دورریز یک سوم مواد غذایی جلوگیری شود، کیفیت هوا هم بهبود خواهد یافت.

دیگر منابع

تمامی آلاینده های هوا مربوط به فعالیت های انسانی نیستند. آتشفشان ها، طوفان های گرد و غبار و دیگر منابع طبیعی هم مشکل را بیشتر می کنند.

طوفان های گرد و غبار به ویژه اهمیت بیشتری دارند. ذرات ریز گرد و غبار می توانند هزاران کیلومتر سفر کنند و به همراه خود پاتوژن ها و ذرات آلاینده را نیز حمل کنند.