فاجعه اقلیمی و تلاش دیرهنگام روسیه برای مهار آتشسوزی سیبری
سطح بسیار پهناوری از جنگلهای سیبری همچنان در آتش میسوزد. جنگلبانی مرکزی روسیه از سوختن حدود سه میلیون هکتار از جنگلهای منطقه خبر داده است. برخی از کارشناسان معتقدند که تصمیم برای مقابله با آتشسوزی دیر اعلام شده است.
روسیه از نظر وسعت تقریبا بزرگترین کشور جهان است. بروز آتشسوزی در مناطق پهناور جنگلی و وسیع خالی از سکنه سیبری موضوع جدیدی نیست اما خشکی و گرمای شدید هوای امسال و وزیدن بادهای شدید به این آتشسوزی دامن زده است.
برای جنگلبانی روسیه و نیروهای آتشنشانی این کشور خاموش کردن جنگلهایی با این وسعت با هزینه بسیار بالایی توام است. به همین جهت تلاش مسئولان در درجه اول برای مهار آتشسوزی و جلوگیری از سرایت آن به شهرها و مناطق مسکونی است.
اداره جنگلبانی روسیه از سوختن حدود سه میلیون هکتار از جنگلهای این منطقه خبر داده است. تا کنون در پنج منطقه دیگر وضعیت اضطراری اعلام شده است.
بر اساس گزارش اداره جنگلبانی روسیه آتشسوزی ابتدا بر اثر توفانهای خشک در دمای بالاتر از ۳۰ درجه سانتیگراد شروع شده اما به دلیل بادهای شدید در سراسر جنگلها پخش شده است.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، به ارتش این کشور دستور داده است تا برای کمک به نیروهای آتشنشانی وارد عمل شود.
هنوز شعلههای آتش در منطقه جنگلی سیبری به وسعت تقریبی کشور بلژیک همچنان در آسمان زبانه میکشند.
برخی از مسئولان روسیه خاموش کردن تمامی جنگلها را اقدامی با هزینه بسیار بالا و بیمعنی خواندند. نیروهای آتشنشانی روسیه نیز در ابتدا تلاش میکردند آتش را در منطقه جنگلی به وسعت ۱۰۰ هزار هکتار خاموش کنند.
به گفته یکی از کارکنان اداره آتشنشانی در این منطقه برگها و شاخههای خشک سطح زمین را پوشاندهاند و آتش بسیار سریع گسترش مییابد. گرمای هوا نیز به گسترش آتشسوزی جنگلها دامن زده است.
اداره جنگلبانی روسیه اعلام کرده که بقیه آتشسوزی در منطقهای به وسعت دو میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار تحت نظارت قرار دارد تا آتش به محدوده وسیعتری گسترش نیابد.
به نظر میآید که مسئولان روسیه نمیخواهند هزینه زیادی را صرف خاموش کردن جنگلها در مناطقی کنند که تهدید مستقیمی برای انسانها و مناطق مسکونی آنها وجود ندارد.
در این میان بیش از ۷۰۰ هزار نفر با امضای بیانیهای که در اینترنت منتشر شده از مقامات درخواست کردهاند تلاشهای بیشتری برای مهار آتشسوزی جنگلها انجام دهند. آنها در این دادخواست نوشتهاند که «موضوع بر سر یک فاجعه زیستمحیطی در این منطقه است».
نگرانی دیگر از وزیدن بادهای شدید و رسیدن دود ناشی از آتشسوزی به اطراف مسکو است.
در حال حاضر دود شدید ناشی از این آتشسوزی به شهرهای منطقه سیبری رسیده است. برای نمونه در تومسک، یکی از شهرهای بزرگ سیبری با جمعیتی ۵۰۰ هزار نفری خانههای مرتفع با بیش از ۲۰ طبقه با دود سیاه و مضر احاطه شدهاند.
دود غلیظ علاوه بر شهرهای کوچک، شهرهای بزرگ غرب سیبری و منطقه آلتای و حتی رشته کوههای اورال را هم در بر گرفته است.
در عکسهای اینستاگرامی که سکنه شهرهای میلیونی دیگری مانند کراسنویارکس، ایرکوتسک و کمرووا منتشر کردهاند خانهها به دلیل دود غلیظ به سختی قابل رویت هستند. جابهجایی هوا در این مناطق مشکل شده است.
روزنامه «ایزوستیا» نوشته است که نه تنها مردم در منطقه سیبری بلکه ساکنان مناطق وسیعی در شرق روسیه نیز از دود شدید ناشی از آتشسوزی جنگلهای سیبری شکایت کردهاند.
در وبسایت این روزنامه فیلمی منتشر شده که خرسها از ترس شعلههای آتش از منطقه تایگا میگریزند و در جستجوی پناهگاه و غذا به مناطق مسکونی نزدیک میشوند.
«وقوع بزرگترین فاجعه اقلیمی»
ادامه آتشسوزی گسترده در جنگلهای سیبری موجب نگرانی شدیدی شده است. به گزارش اداره جنگلبانی روسیه از روز چهارشنبه تاکنون دو میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار جنگل در آتشسوزی نابود شده است.
به گزارش مقامات رسمی، در حال حاضر در ۱۴۷ نقطه در محدودهای به وسعت ۱۰۷ هزار هکتار آتشسوزی جنگلها ادامه دارد.
شهرهای بزرگ منطقه چون نووسیبیرسک، یکاترینبورگ و کراسنویارسک غرق در دود ناشی از آتش سوزی شدهاند و شعاع دید به کمتر از ۱۰۰ متر رسیده است. روز چهارشنبه بوی دود در مغولستان نیز استشمام میشد.
با توجه به عکسهای ماهوارهای تهیه شده از سوختن جنگلها در منطقه سیبری توسط اداره کل ملی هوانوردی و فضای آمریکا ، ناسا، برخی از کارشناسان گفتهاند که ابرهای دود به مناطق قطبی رسیدهاند.
دیمیتری مدودیف، نخست وزیر روسیه، از «شرایط دشوار منطقه» سخن گفت و خواستار «هماهنگی در اقدامات» شد. او از فرمانداران هر منطقه خواست که در منطقه تحت حفاظت خود راسا وارد عمل شوند، از امکانات موجود منطقه بهره گیرند و منتظر کمکرسانی از مسئولان بالاتر نشوند.
نخست وزیر روسیه به دیمیتری کوبلکین، وزیر منابع طبیعی روسیه، دستور داده است که شخصا اوضاع در منطقه سیبری را بررسی کند.
کوبلکین نیز اعلام کرد که آتشسوزی که تا کنون منطقهای به وسعت دو میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار را در بر گرفته است، ۱۲ درصد بیشتر از سال گذشته است.
فرماندار کراسنویارسک روز سهشنبه، دو روز پیش از این، گفته بود که آتشسوزیها در این منطقه «به نظر طبیعی میآیند و مبارزه با آن بیمعنی و حتی غیرسودمند» است. اما روز پس از آن با گسترش زبانههای آتش در چهار منطقه دیگر وضعیت اضطراری اعلام شد.
تصمیم دیرهنگام
به گفته برخی از کارشناسان دستور ولادیمیر پوتین به وزارت دفاع روسیه برای شرکت در عملیات اطفای حریق جنگلها در سیبری دیرهنگام اعلام شده است.
آلکساندر اونوچین، مدیر انستیتوی جنگلهای کراسنویارکس، اعلام دیرهنگام مقابله با آتشسوزی جنگلها و جلوگیری از گسترش آتش را «تصمیمی عجیب» خواند.
این کارشناس در مصاحبه با روزنامه «مسکوسکی کومسومولت» گفت: «وقتی شعلههای آتش کم است و آتشسوزی در زمان بهار در شمال روی دهد مشکل بزرگی نیست اما وقتی آتشسوزی شدید، مانند این روزها روی میدهد عدم اعزام نیروهای کمکی برای مهار و مقابله با آتش در جنگلها «آسیبی به اکوسیستم است«.
شعبه سازمان حفاظت از محیط زیست «گرین پیس» (صلح سبز) روسیه اعلام کرد مشکل تنها مشکل محلی نیست بلکه این آتشسوزی به فاجعهای اقلیمی تبدیل شده است.
به گفته گریگوری کوکسین، یکی از کارشناسان سازمان گرین پیس روسیه، حتی این امکان وجود دارد که گرما و دود شدید بر تشدید ذوب شدن یخهای قطبی و نیز لایه خاک منجمد شمال تاثیر بگذارد. این تاثیر میتواند روند گرمایش زمین را تسریع کند.
سازمان گرین پیس علت اصلی بالا رفتن دمای هوا در سیبری را نیز تغییرات اقلیمی خوانده که همزمان باعث بارش بارانهای شدید و جاری شدن سیل در مناطق دیگر و گرمای شدید در این منطقه شده است.