ماموریت اقتصادی دیپلمات بررسی اجرای خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری
در ادامه رایزنیهای فشرده ایران و فرانسه برای دستیابی به راهی که به ادامه حیات برجام منجر شود، امروز، قرار است عباس عراقچی، دیپلمات ارشد ایرانی در راس یک هیات اقتصادی با مقامات فرانسوی مذاکره کند. این مذاکره در شرایطی برگزار میشود که محمدجواد ظریف دیروز در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که اگر تا روز پنجشنبه توافقی بین ایران و اروپا حاصل نشود، ایران گام سوم کاهش تعهدات هستهای خود را برخواهد داشت.
این اظهارنظر میتواند به معنای آن باشد که مذاکرات عراقچی در پاریس، دور نهایی مذاکرات ایران و اروپا – دستکم تا پیش از برداشته شدن گام سوم ایران- خواهد بود. گفته میشود در سفر عراقچی زیرساختها و جزئیات اجرای خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری پیشنهاد شده از سوی فرانسه به ایران بررسی خواهد شد. به گفته برخی نمایندگان مجلس، این مبلغ از سوی کشورهای اروپایی در سه مرحله پرداخت میشود تا فعلا جمهوری اسلامی ایران گام سوم خود را اجرا نکند. شنبه شب نیز و در ادامه مذاکرات تهران و پاریس، حسن روحانی و امانوئل مکرون برای ششمین بار طی سه ماه اخیر یک مذاکره تلفنی دو ساعته در باب مسائل بانکی، اقتصادی و سیاسی داشتند. البته به گفته رئیس دفتر رئیسجمهور، بخشهای قابل توجهی از پیشنهاد فرانسه، از طرف ایران تغییر کرده است.
درحالیکه فرصت ۶۰ روزه دوم ایران به کشورهای باقیمانده در برجام برای برآورده کردن انتظارات تهران به روزهای پایانی نزدیک میشود، پاریس همچنان با هدف رسیدن به سازوکاری برای جلب رضایت ایران در تکاپو است. در راستای همین هدف، امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه که اخیرا دیپلماسی فعالی را برای حفظ برجام بهکار گرفته، شنبه شب در گفتوگوی تلفنی با رئیسجمهوری ایران اجرای کامل تعهدات برجامی ایران و کمک آن در چارچوب تامین صلح و ثبات منطقه را خواستار شد. این ششمین گفتوگوی تلفنی حسن روحانی و امانوئل مکرون در طول ۳ ماه گذشته است. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور درباره تماس تلفنی روسایجمهور ایران و فرانسه، با بیان اینکه این مکالمه «دو ساعت» به طول انجامید، گفت که البته موضوع آن قابل بیان نیست. واعظی تاکید کرد که بهطور کلی مکالمه در باب مسائل بانکی، اقتصادی و سیاسی و مجموعا یک «بسته کلی» بود که هر دو طرف منتظر نتیجه و جمعبندی آن هستند. رئیس دفتر رئیسجمهوری شامگاه شنبه ۹ شهریور با حضور در شبکه اول سیما درباره گفتوگوی ایران و گروه هفت در پاریس گفت: «پیشنهادی طی دو هفته گذشته بین ایران و فرانسه رد و بدل و به ما ارائه شد. بخشهای قابلتوجهی از این پیشنهاد را تغییر دادیم. این پیشنهاد حاصل نتیجه ۵ ساعت مذاکره تلفنی روسایجمهوری ایران و فرانسه است که بهعنوان طرح از صحبتهای هر دو رئیسجمهور بهدست آمد.» همزمان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سخنانی تاکید کرد که اگر اروپا تعهدات خود را انجام ندهد، گام سوم را برمیداریم. وی ادامه داد:« همانطور که رئیس جمهور در نامه خود نوشتند، هنوز امکان بازگشت ما در صورت اقدام مناسب اروپاییها وجود دارد.» این در حالی است که قرار است در ادامه رایزنیهای بین ایران و فرانسه، سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه روز دوشنبه به پاریس سفر و با مقامات این کشور اروپایی دیدار و رایزنی کند.
تصمیمگیری درباره گام سوم
به گزارش «ایرنا» واعظی با بیان اینکه برجام وقتی برای ما ارزش دارد که بتوانیم از منافع آن استفاده کنیم، گفت: «ایران درباره اقدامهای بعدی خود براساس برجام، تا دو، سه روز آتی تصمیمگیری میکند.» به گفته رئیسدفتر رئیسجمهور، کمیتهای درباره گام سوم در صورت محقق نشدن خواستههای ایران تصمیم میگیرد.
گام سوم، گام مهمی است
همزمان غلامرضا انصاری، معاون اقتصادی وزیر امورخارجه ایران ظهر دیروز در حاشیه یازدهمین نشست ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی در ارتباط با مذاکرات اخیر ایران و فرانسه و انجام گام سوم کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران اظهار کرد: «همانطور که اطلاع دارید شنبه شب بار دیگر مذاکرات مفصلی بین روسایجمهور ایران و فرانسه انجام شد و آقای رئیسجمهور در این گفتوگوی تلفنی بار دیگر تاکید کردند در صورتی که ایران در این مذاکرات به نتایج موردنظر خود دست پیدا نکند گام سوم را برمیدارد.» به گزارش «ایسنا» وی با بیان اینکه این گام، گام مهمی خواهد بود، افزود: «امیدواریم طرفهای مقابل در مدت باقیمانده به تعهدات خود عمل کنند به نحوی که ایران احساس کند میتواند از منافع اقتصادی برجام برخوردار شود و نظراتش در زمینه پایبندی طرفهای مقابل به این توافق بینالمللی تامین شود.» این دیپلمات ارشد تاکید کرد: «برداشت شخصی من این است که اروپاییها درحال تلاش در این زمینه هستند و امیدواریم این تلاشها و همکاریها به نتیجه برسد.»
باز کردن باب مذاکرات درباره یمن
یکی از محورهای مورد بحث و رایزنی بین روسایجمهور ایران و فرانسه، بحران یمن بود. در این تماس تلفنی، رئیسجمهور ایران با ابراز ناراحتی از اوضاع مردم بیگناه و مظلوم یمن، بر این موضوع تاکید کرد که بحران یمن هرگز راهحل نظامی ندارد و باید تلاش کنیم تا با گفتوگوی سیاسی و اقدامات لازم، عملا به صلحی عادلانه و امنیتی پایدار در این کشور دست پیدا کنیم. رئیسجمهور فرانسه نیز خواستار گسترش همکاریهای ایران و فرانسه برای حلوفصل مسائل و معضلات منطقهای از جمله بحران یمن شد. تارنمای «اوئست فرانس» به نقل از کاخ الیزه در این رابطه نوشت: «رئیسجمهور فرانسه بر ضرورت اقدام به منظور پایان دادن به جنگ یمن و باز کردن باب مذاکرات در این کشور تاکید کرد.» تارنمای «ون مینوت» نیز نوشت که رئیسجمهوری فرانسه در تماس با همتای ایرانی خود، بهطور خاص از تهران خواست که «برای پایان دادن به درگیریها و باز کردن باب مذاکرات در یمن» اقدام کند.
دو هدف اصلی ایران در مذاکرات کنونی
حسن روحانی شامگاه شنبه در تماس تلفنی امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه با وی، تلاشهای پاریس در راستای حفظ برجام را مجدانه دانست و گفت: «سفر دکتر ظریف به فرانسه، برای افکار عمومی و سیاسی منطقه و جهان حائز اهمیت و قابلتوجه بود.» رئیسجمهور با اشاره به اینکه رویکرد اصلی جمهوری اسلامی ایران حفظ برجام بوده و همواره در این راستا تلاش میکند، تاکید کرد: «اجرای کامل تعهدات طرفین در برجام و تامین امنیت کشتیرانی آزاد در همه آبراهها از جمله خلیجفارس و تنگه هرمز، دو هدف اصلی ایران در مذاکرات کنونی است.» روحانی عدم پایبندی به برجام و خروج یکجانبه آمریکا از این توافق را با هدف بروز مشکلات فراوان در مسیر تعاملات ایران با دیگر کشورها برشمرد و گفت: «متاسفانه پس از این اقدام یکجانبه آمریکا، کشورهای اروپایی نیز اقدامی عملی در مسیر اجرای تعهدات خود نداشتند.»
تاکید رئیسجمهور بر اجرای گام سوم
رئیسجمهور رفع کامل همه تحریمها علیه ایران را زمینهساز مذاکرات بعدی دانست و تاکید کرد: «اگر اروپا نتواند تعهدات خود را عملیاتی کند، ایران گام سوم در کاهش تعهدات برجامی را به اجرا خواهد رساند که البته این اقدام هم مانند دیگر مراحل اقدامی قابل بازگشت خواهد بود.» روحانی تصریح کرد: «مفاد توافق برجام تغییرناپذیر بوده و همه طرفها باید نسبت به محتوای آن متعهد باشند.» رئیسجمهور ادامه داد: «از فرانسه بهعنوان عضو اصلی شورای امنیت سازمان ملل انتظار میرود تا در مسیر اجرای قطعنامههای شورای امنیت و حمایت از منشور سازمان ملل تلاش کند.»
ارزیابی مثبت مکرون از سفر ظریف به فرانسه
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه نیز در این گفتوگوی تلفنی، سفر وزیر امورخارجه کشورمان به فرانسه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: «این سفر، اراده جمهوری اسلامی ایران برای تامین منافع ایران و تعهد بر اصل مذاکره را ثابت کرد.» رئیسجمهور فرانسه با بیان اینکه کارشناسان ایران و فرانسه به نتایج خوبی در مسیر حل مشکلات پیشرو رسیده و در هفته جاری نیز نشستی میان کارشناسان اقتصادی ایران و فرانسه در پاریس برگزار میشود، ادامه داد: «مطمئنا ادامه گفتوگوها و حل مشکلات از طریق مذاکره، تصمیمی درست است و باید این مسیر را تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه دهیم.» وی با بیان اینکه شکست برجام موجب خوشحال شدن بسیاری از تندروها در عرصه بینالمللی خواهد بود، افزود: «باید به دنبال راهحلی برای تامین منافع متقابل باشیم و در این راستا فرانسه پیگیر حل مشکلات سیاسی و اقتصادی در تعاملات با ایران و تنشزدایی در منطقه است.»
اشتباه محاسباتی تلآویو
از سوی دیگر روحانی با بیان اینکه آتشافروزی جدید در منطقه به نفع هیچ کشوری نخواهد بود، گفت: «امروز سران رژیم صهیونیستی در مواجهه با دیگر کشورها از جمله ایران، عراق، لبنان و سوریه دچار اشتباهات محاسباتی فراوانی شده و به جای عذرخواهی، با افتخار اقدامات تجاوزگرانهشان را اعلام میکنند.» این درحالی است که رئیسجمهوری فرانسه و نخستوزیر رژیم صهیونیستی جمعهشب تلفنی درباره ایران گفتوگو کردند. به گزارش «ایلنا» «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونیستی با تکرار برخی مواضع بیاساس مدعی شد: «اکنون بدترین زمان برای مذاکره با ایران است که خشونتهای خود در منطقه را شدیدتر کرده است.» او در ادامه افزود که در مقابل حملات از خود دفاع و از دستیابی به سلاح مرگبار توسط دشمنانی که خواهان نابودی اسرائیل هستند، جلوگیری خواهیم کرد.
پیشنهادها به گروه هفت
محمود واعظی همچنین در ادامه گفتوگوی خود با شبکه اول سیما، درباره مذاکرات وزیرخارجه ایران در حاشیه نشست گروه هفت در بیاریتز نیز توضیحاتی ارائه داد. او در این زمینه گفت: «قسمتهای قابلتوجه مورد تایید گروه هفت برای ما قابل قبول نبود و پیشنهادهای ما به مکرون ارائه شد. محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران یکشنبه صبح مذاکرات را ادامه داد و پیشرفتهایی محقق و مقرر شد ما در تهران و گروه هفت با شرکای اروپایی جلسه داشته باشند تا نتیجه بررسیهای داخلی و گروه هفت مورد بحث قرار گیرد.»
اروپاییها را تطهیر نمیکنم
واعظی با تاکید بر اینکه اروپاییها در بخش سیاسی در تلاش هستند، گفت: «در بخش اقتصادی بهطور جدی به اروپاییها گله داریم و این مهم را بارها گفتیم که اروپاییها به وظایف خود براساس برجام عمل نکردند که شامل ۱۱ بند است.» رئیس دفتر رئیسجمهوری با بیان اینکه اروپاییها را تطهیر نمیکنم و معتقدم آنان وظایف خود را در برجام انجام ندادند، تاکید کرد: «برجام وقتی برای ما ارزش دارد که بتوانیم از منافع آن استفاده کنیم و در غیراینصورت ارزشی ندارد.»
سیاست ایران در قبال پیشنهاد مذاکره
واعظی درخصوص سیاست خارجی و فضای انتخاباتی آمریکا هم گفت: «هر چه پیش میرویم فضای انتخاباتی در آمریکا تندتر میشود البته همیشه در آمریکا رقبای انتخاباتی فضای داغی را فراهم میکنند. درحالحاضر و در دوره ریاستجمهوری آقای ترامپ که تاکنون در سیاست حضور نداشته است شاهدیم که ایشان با رئیسجمهور کرهشمالی مذاکره و عکس میگیرد و سعی میکند این الگو را برای دیگر کشورها هم پیادهسازی کند، اما خبر و شناختی از ایران و نظام حاکم بر آن ندارد.» او ادامه داد: «ترامپ اول خواست از موضع بالا و قدرت رفتار کند و موفق نشد؛ ۱۲ شرط گذاشت موفق نشد؛ بدون شرط پیشنهاد مذاکره داد موفق نشد؛ عملا در سیاست خارجی آمریکا سردرگمی وجود دارد. صحبتهایشان اصول و چارچوب ندارد. این درحالی است که ما در ایران نسبت به آمریکا سیاست دوگانه نداریم؛ یک سیاست داریم که از آن حمایت میکنیم. این سیاست و اصول ما نیز اینگونه تعریف میشود که مادامی که آمریکا این اصول و سیاست را نسبت به ایران داشته باشد به هیچ وجه جای مذاکره نیست مگر اینکه توبه کند، موضع خصمانه را تغییر دهد و تحریمهای ایران را لغو کند، آن موقع شرایط تغییر میکند.»
سفر عراقچی به پاریس
در ادامه رایزنیهای بین ایران و فرانسه قرار است سید عباس عراقچی، معاون وزیرخارجه روز دوشنبه به پاریس سفر و با مقامات این کشور اروپایی دیدار و رایزنی کند. واعظی با اعلام خبر سفر عراقچی به فرانسه گفت: «هیاتی که در راس آن عباس عراقچی معاون وزیر امورخارجه قرار دارد روز دوشنبه به پاریس میروند و یک تیم اقتصادی از بخشهای مختلف نیز در این جلسه حضور دارند تا ابعاد این پیشنهادها روشن شود.» رئیس دفتر رئیسجمهوری تاکید کرد: «وقتی با یک کشور مذاکره میکنید طرف مقابل و شما برای منافع خود وارد رایزنی میشوید. به هر حال برجام شکل گرفته و با کمک تعدادی از کشورها به نتیجه رسیده است. غیر از ترامپ، دیگران سعی میکنند دستاورد خود را حفظ کنند و اروپاییها، چینیها و روسها علاقهمند به حفظ دستاورد برجام هستند.» واعظی ادامه داد: «شرایط اقتصادی دنیا به نوعی است که شرکتهای چند ملیتی و بانکها با اقتصاد آمریکا در هم آمیخته هستند و تلاشها با هدف یافتن راهحل برای مشکل همکاری این بخشها با ایران ادامه دارد.»
معاون سیاسی وزیرخارجه ایران پنجشنبهشب هفتم شهریور در گفتوگویی رادیویی عنوان کرده بود که «خواست ما کاملا روشن است، اگر اروپاییها و بقیه اعضای برجام میخواهند ایران به اجرای کامل برجام برگردد باید خواسته ما را در زمینه فروش نفت تامین کنند. راهی که جلوی پای اروپا گذاشتیم این است که یا نفت از ما میخرند یا مجوز از آمریکا برای شرکتهای خود میگیرند و از ما نفت میخرند یا اگر نمیتوانند دولتهایشان معادل آن نفتی که باید بفروشیم را بهصورت خطوط اعتباری یا اعتبارات صادراتی و به هر شکلی که خودشان میدانند در اختیار ایران قرار دهند.بدون انجام اینها، بازگشت ما به اجرای کامل برجام ممکن نخواهد بود.»
دیدار برجامی ظریف و لاوروف
از سوی دیگر همزمان با سفر سید عباس عراقچی به فرانسه قرار است امروز (دوشنبه) وزیر امورخارجه ایران نیز با سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه دیدار و رایزنی کند. به گزارش «ایسنا» محمدجواد ظریف روز دوشنبه (دوم سپتامبر)، با سفر به روسیه با وزیر امورخارجه این کشور در مسکو دیدار خواهد کرد و درباره روابط دوجانبه، تحولات اخیر برجام و کاهش تنشهای منطقهای با او رایزنی خواهد کرد. محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران روز جمعه (هشتم شهریور) از سفر به سه کشور شرق آسیا بازگشت.
بیانیه پاریس درباره ارتباط نزدیک ایران و فرانسه
در پی گفتوگوی تلفنی روسایجمهور ایران و فرانسه، دفتر ریاستجمهوری فرانسه روز شنبه در بیانیهای اعلام کرد که امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه و حسن روحانی رئیسجمهور ایران گفتوگویی تلفنی داشته و به ارتباط نزدیک در روزهای آتی ادامه خواهند داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری شینهوآ، این بیانیه همچنین مطرح کرد که امانوئل مکرون بهدنبال تبادلاتی که طی نشست جی۷ در بیاریتز انجام شد، بر نیروی محرک مداومی که باعث تنشزدایی از طریق گفتمان شده و راهکار پایدار در منطقه ایجاد کند، تاکید کرد. مکرون دوشنبه گذشته در نشست خبری پایانی چهل و پنجمین اجلاس رهبران گروه ۷ در بیاریتز گفته بود که با روحانی در چارچوب کاهش تنشهای واشنگتن و تهران و موضوع برجام، تماس خواهد گرفت. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از بیانیه دفتر ریاستجمهوری فرانسه دراین باره نوشت: «امانوئل مکرون درجریان گفتوگوی شنبه شب (۹ شهریور) از حسن روحانی خواست تا تدابیر لازم را برای ترغیب مذاکرات یمن اتخاذ نموده و نهایت خویشتنداری را در لبنان در پیش گیرد تا هیچ چیز ثبات را در این لحظات پرتنش به خطر نیندازد.» وبسایت ون مینوت فرانسه به نقل از یک منبع دیپلماتیک فرانسه افزود: «نکته مهم این بود که پس از بحث در اجلاس رهبران گروه ۷ درباره ایران، تایید شود که پارامترهای مذاکرات همچنان معتبر و رئیسجمهور روحانی هنوز هم برای مذاکره در دسترس است.» ون مینوت در عین حال نوشت: «رئیسجمهوری ایران در این گفتوگوی تلفنی هشدار داد که کشورش میتواند (درصورتی که اروپا نتواند به تعهدات برجامی خود عمل کند) اندکی بیش از پیش از تعهدات هستهایاش بکاهد.» به نوشته این سایت، مکرون همچنین تاکید کرد که لازم است لبنان بیشترین خویشتنداری را از خود نشان دهد و اقدامی که ثبات را در شرایط حساس و پرتنش فعلی به خطر میاندازد صورت نگیرد. پیشتر رهبران نشست جی۷ در بیانیهای اعلام کرده بودند که بر سر دو هدف راجع به ایران توافق دارند و آن این است که اطمینان حاصل شود ایران هیچگاه به سلاح هستهای دست پیدا نکرده و از صلح و ثبات منطقه حمایت کند. به گزارش «ایسنا» این بیانیه در پی آن مطرح میشود که هفته گذشته محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران که مدت کمی پیش از برگزاری نشست جی۷ با رئیسجمهور فرانسه دیدار کرده بود به دعوت وی دوباره به فرانسه و این بار بیاریتز، محل برگزاری نشست جی۷ رفت که این از سوی رسانههای بینالمللی اقدامی غیرمنتظره تلقی شد. مکرون در نشست جی۷ تاکید کرد که فرانسه خواهان مهیا کردن شرایط مذاکره میان روسایجمهور آمریکا و ایران است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا اظهار کرد که اگر شرایط درست باشد، حتما این کار را انجام خواهد داد. این درحالی است که رئیسجمهور ایران تاکید کرده است، آمریکا برای آغاز مذاکره با ایران باید تحریمهایی را که بر این کشور اعمال کرده، لغو کند.
