۱۴ سپتامبر عربستان مسیر رقابت درونی خاندان سعودی را تغییر می دهد؟
آیا قیمت‌های کاهشی در بازار جهانی نفت نشان از ثبات بازار دارد؟ دو هفته از حمله ارتش یمن به تاسیسات نفتی عربستان می‌گذرد. اتفاقی که 5 درصد از عرضه نفت خام جهان را از بازارها خارج کرد، اما با سیگنال‌های ارسالی از سوی سعودی‌ها مبنی بر بازگشت بخشی از تولید نفت خام عربستان، موافقت احتمالی آنها با آتش‌بس در برخی از نقاط یمن و همین‌طور تضعیف رشد اقتصادی جهان، شرایط بازار حداقل در ظاهر به ثبات رسید. به‌طوری که قیمت نفت در آخرین معاملات پیش از پایان کار هفتگی بازارها وارد کانال 61 دلار برای هر بشکه شد.
یعنی تنها چند سنت بالاتر از قیمت نفت خام در پیش از وقوع حمله به تاسیات نفتی «بقیق» و «خریص» عربستان.
درحالی که بعد از حمله یمنی‌ها به این تاسیسات نفتی عربستان، قیمت نفت خام برای معاملات آتی به بشکه‌ای 71 دلار و 95 سنت نیز رسیده بود. اما چرا گفته می‌شود که ثبات بازار و کاهش قیمت‌های جهانی نفت خام مانند پوسته وقایع است و در داخل هنوز التهاب دیده می‌شود؟
نخست آنکه، بازار هنوز به احیای ظرفیت تولید نفت خام ریاض و جبران این 5.7 میلیون بشکه در روز نفت خارج شده از بازار، اطمینان کافی ندارند. به‌طوری که شنیده می‌شود، خریداران شواهد بیشتری می‌خواهند تا ادعای ریاض را باور کنند. اگرچه آرامکو به خریداران اطمینان داده که نفت قراردادی آنها به‌طور کامل تامین می‌شود اما این خریداران بویژه در آسیا درباره موجودیت نفت عربستان در ماه‌های آینده بی‌اطلاع و نگرانند.
دوم، دیگر خریداران نسبت به نفت تولیدی عربستان نگاه سابق را ندارند. ریاض که همواره خود را تضمین‌کننده ثبات در بازار نفت معرفی می‌کرد، اکنون زیر فشار زیادی است و خریداران دیگر حاضر نیستند که تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد انرژی کشوری قرار دهند که ممکن است دامنه جنگ‌های خارجی آن به تاسیسات نفتی‌اش کشیده شود.
در این رابطه بازار نفت تجربه‌های مشابه‌ای نیز دارد. مانند دهه 1850 میلادی که به یک قطار حامل نفت به مقصد امریکا، متعلق به شرکت «استاندارد اویل» حمله شد و این حادثه سرآغازی برای یافتن نفت در «اوکلاهما» و «آلاباما» از ایالت‌های امریکا بود. اکنون نیز این احتمال زیاد است که ساختار بازار جهانی نفت بازهم بعد از اتفاقات اخیر تغییر کند. به هر حال به جایگاه عربستان به‌عنوان مطمئن‌ترین تامین‌کننده انرژی لطمه وارد شده است. البته ابعاد اثر حملات هوایی ۱۴ سپتامبر به این تاسیسات در طول زمان آشکار خواهد شد و یک شبه اتفاق نمی‌افتد.
سوم، بد اقبالی ارزش سهام آرامکو به‌عنوان یکی از شرکت‌های نفتی بزرگ جهان است که نشان می‌دهد بازار دیگر به نفت عربستان و موقعیت آن نگاه سابق را ندارد. این موضوع برای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی حتی مهمتر از دو مورد قبلی است. چرا که مسیر رقابت‌های درونی خاندان سعودی را تعیین خواهد کرد.
بالا بردن ارزش سهام آرامکو باعث شده که عربستان در سال‌های اخیر به‌دنبال قیمت‌های بالای نفت خام باشد. سعودی هیچ گاه تصور نمی‌کرد که حادثه‌ای این چنین به اهدافش در فروش سهام آرامکو لطمه بزند. اکنون خیلی از کسانی که قصد خرید سهام این شرکت را داشته‌اند، تجدید نظر کرده‌اند.
اما با تمام آنچه در بازار رخ داده و در حال وقوع است، تا زمانی که جایگزین بهتری برای نفت عربستان وجود نداشته باشد، عزم جهانی بر پایه مهار تبعات و آثار روانی این حادثه است. شاید نفت خام روسیه و امریکا گزینه‌های روی میز خریداران نفت عربستان باشد و این دو کشور حتی برندگان این حادثه باشند. البته در کوتاه مدت با وجود نگرانی‌ها، اتفاق ویژه‌ای در ساختار بازار رخ نخواهد داد. ولی در درازمدت می‌توان دریافت که امروز نگاه بازار نفت به عربستان متفاوت از 2 هفته قبل است.
